Οταν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 το Εφετείο της Αθήνας μεταφέρθηκε από την οδό Σωκράτους και το παλαιό ξενοδοχείο Αμπασαντέρ, σε ένα σύγχρονο για τα δεδομένα της εποχής εκείνης κτίριο στην οδό Λουκάρεως, δίπλα στον Αρειο Πάγο, κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί ότι οι νέες εγκαταστάσεις σύντομα θα αποδεικνύονταν ανεπαρκείς για την εκδίκαση σοβαρών υποθέσεων, κυρίως διαφθοράς στον δημόσιο βίο.

Το μέγεθος του προβλήματος αναδείχθηκε πρόσφατα και στην υπόθεση της Χρυσής Αυγής, με 69 κατηγορουμένους στο εδώλιο που δικάζονται για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση. Η δίκη –κατά πολλούς η σοβαρότερη στα ποινικά χρονικά της Μεταπολίτευσης –άρχισε σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα στις φυλακές του Κορυδαλλού. Ωστόσο, όπως φάνηκε με το «καλημέρα σας», ούτε αυτή η αίθουσα είναι κατάλληλη για τη διεξαγωγή αυτής της δίκης, λόγος για τον οποίο όλοι οι παράγοντες συμφωνούν ότι πρέπει να μεταφερθεί άμεσα εκτός Κορυδαλλού.

ΣΕ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ. Την ίδια χρονική περίοδο στο Εφετείο της Αθήνας βρίσκονται σε εξέλιξη εξίσου σοβαρές ποινικές υποθέσεις με δεκάδες κατηγορουμένους στο εδώλιο, ενώ έπονται και άλλες. Η κατάσταση όμως και εδώ κάθε άλλο παρά ιδανική είναι από άποψη υποδομών. Το αποτέλεσμα; Στη μία και μοναδική αίθουσα –την αποκαλούμενη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων που προοριζόταν για εκδηλώσεις του Εφετείου –δικάζονται εκ περιτροπής κατηγορούμενοι, οι οποίοι στο παρελθόν είχαν βρεθεί στο επίκεντρο της δημοσιότητας.

«Χρυσές μίζες», με κατηγορούμενο τον πρώην υπουργό Ακη Τσοχατζόπουλο: αριθμός κατηγορουμένων 17. Υπόθεση Βατοπεδίου για τις επονομαζόμενες «ιερές ανταλλαγές»: αριθμός κατηγορουμένων 14. Υπόθεση Proton Bank: αριθμός κατηγορουμένων 43. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες εν εξελίξει πολυπρόσωπες δίκες για τις οποίες οι υπάρχουσες αίθουσες στο Εφετείο δεν επαρκούν να χωρέσουν κατηγορουμένους και δικηγόρους.

Για να μπορέσει λοιπόν να προχωρήσει η εκδίκασή τους φιλοξενούνται ανά διαφορετική ημέρα την εβδομάδα στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, που είναι ένα μεγάλο αμφιθέατρο και μπορεί να χωρέσει τόσους ανθρώπους.

Οι εκ των πραγμάτων περιοδικές συνεδριάσεις έχουν ως αποτέλεσμα οι δίκες να τραβούν σε μάκρος και για την έκδοση μιας απόφασης να απαιτούνται πολλοί μήνες. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εκτιμήσεις για το τέλος ορισμένων εξ αυτών των υποθέσεων φθάνουν ακόμη και τον ενάμιση ή τα δύο χρόνια. Και αυτό το σπάσιμο των συνεδριάσεων, όπως λένε νομικοί, συχνά οδηγεί σε απαξίωση του ίδιου του έργου της Δικαιοσύνης.

Το πρόβλημα θα γίνει ακόμα μεγαλύτερο τους επόμενους μήνες καθώς ήδη έχουν πάρει σειρά για το εδώλιο η υπόθεση για τα μαύρα ταμεία της Siemens με 64 κατηγορουμένους, η υπόθεση για την προμήθεια των γερμανικών υποβρυχίων με 32 κατηγορουμένους, ενώ αναμένεται και η έκδοση βουλεύματος για τους στημένους ποδοσφαιρικούς αγώνες, υπόθεση για την οποία ο εισαγγελέας Παναγιώτης Πούλιος έχει εισηγηθεί την παραπομπή σε δίκη 93 κατηγορουμένων.

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΑΡΑΓΡΑΦΩΝ. Οι ελλιπείς υποδομές της Δικαιοσύνης όμως δεν είναι θέμα τεχνικό, ούτε και διαδικαστικό. Η έγκαιρη και απρόσκοπτη εκδίκαση όλων των υποθέσεων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ουσία της απονομής του ποινικού δικαίου. Πολύ περισσότερο δε, όταν σε κάποιες υποθέσεις τρέχουν 18μηνα προσωρινής κράτησης ή είναι ορατός ο κίνδυνος παραγραφής των αδικημάτων.

Σε κάθε περίπτωση, η Πολιτεία οφείλει να εξασφαλίζει στους κατηγορουμένους, που είναι και τα κεντρικά πρόσωπα των ποινικών υποθέσεων, μια δίκαιη δίκη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα θα πρέπει να έχει κριθεί η ενοχή ή μη των εμπλεκομένων προσώπων και να έχει εκκαθαριστεί η υπόθεση, ώστε να μη χρονίζουν και να μη σέρνονται οι δικογραφίες εις το διηνεκές.

Είναι γνωστό εξάλλου ότι η καθυστέρηση στην απονομή της Δικαιοσύνης έχει φέρει πολλές φορές την Ελλάδα υπόλογη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, με αποτέλεσμα να μετρά δεκάδες καταδίκες στο ενεργητικό της.

Δίκες και σταολυμπιακά ακίνητα;

Το πρόβλημα εξεύρεσης κατάλληλων χώρων για τη διεξαγωγή πολυπρόσωπων δικών είχε στο παρελθόν οδηγήσει στην ιδέα ακόμα και της αξιοποίησης ολυμπιακών ακινήτων, τα οποία θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τις αυξημένες ανάγκες για μεγάλες δικαστικές αίθουσες και την ταχύτερη εκδίκαση σημαντικών υποθέσεων.