Κρατάει σκίτσα και σχέδια από παλιότερες σκηνογραφικές του εργασίες με τη Μαριέττα Ριάλδη, τον Γιώργο Μεσάλα, τον Αλέξη Σολομό. Ο νάνος ανάμεσα στα σχέδια είναι όμως νεότερος, δεν ζωντανεύει στο άλλοτε ηρωικό Πειραματικό Θέατρο (της Ριάλδη) ούτε στην Επίδαυρο ή σε σκηνή του Εθνικού. Ο νάνος διά χειρός Αλέκου Φασιανού ζει το τελευταίο διάστημα στον εναλλακτικό χώρο του Cartel στον Βοτανικό, όπου για μερικές ακόμη παραστάσεις ανεβαίνει το έργο «Τέρατα» του Διαμαντή Γκιζιώτη σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Χατζάκη.

Και εδώ είδηση είναι η επιστροφή έπειτα από πολλά χρόνια στη σκηνογραφική δουλειά αλλά και στα κοστούμια του μεγάλου μας εικαστικού και ζωγράφου Αλέκου Φασιανού που δείχνει ευδιάθετος απέναντί μου στο σπίτι – εργαστήριό του στου Παπάγου και ενώ έξω η βροχή είναι ανελέητη. Πώς όμως έφτασε ο 80χρονος σήμερα δημιουργός να συνεργάζεται με τις νεότερες δυνάμεις του ελληνικού θεάτρου; «Ηξερα τον Γρηγόρη Χατζάκη, έχει ιδέες πρωτότυπες. Μου άρεσε και ο χώρος. Είσαι ελεύθερος εδώ, μπορείς να κάνεις ό,τι θες, στα άλλα σου επιβάλλουν, δεν μπορείς να εφαρμόσεις ιδέες. Το ίδιο το θέατρο δημιουργούσε έναν χώρο. Οταν έκανα στο Εθνικό σκηνικά, ήθελε μεγάλο πινέλο. Στη δουλειά αυτή πρέπει να δηλώσεις τον χώρο χωρίς να εγκλωβιστείς απ’ την πραγματικότητα. Δίνεις τον χώρο προοπτικά εδώ. Να το κάνω πιο λιανά: στη ζωγραφική έχεις δύο διαστάσεις, στο θέατρο πρέπει να λάβεις υπόψη τον χώρο και άρα κι άλλες διαστάσεις» μου λέει προλαβαίνοντας την ερώτηση για τη διαφορά τού να δουλεύει ένας ζωγράφος για το θέατρο από το να δουλεύει μόνος με τα μοντέλα και τα σύνεργά του. «Μα είναι το αντίθετο της ζωγραφικής. Ο Σολομός έλεγε να κάθεσαι στην εβδόμη σειρά για να βλέπεις καλά. Πρακτικά πρέπει να συνεργάζεσαι με τον σκηνοθέτη. Τώρα πια βέβαια βάζουν σκάλες μεταλλικές με αλουμίνιο και τέτοια, δεν μου αρέσει αυτό. Το θέατρο είναι κάτι άλλο, δεν είναι αυτό που βλέπεις στη ζωή, πρέπει να είναι ψεύτικο για να είναι πραγματικό» συμπληρώνει και λέει με νόημα: «Τα σκηνικά σε βάζουν στον χώρο, μου αρέσει ο μύθος. Ο Αγάθαρχος έκανε σκηνικά στο θέατρο του Διονύσου, έδινε προοπτικές με σημεία φυγής. Μάλιστα ο Αλκιβιάδης τον κλείδωσε τρεις μήνες σπίτι του για να του το ζωγραφίσει. Θέλω να βάλω χρώμα στα έργα μου, έλεγε ο Σολομός».

«ΚΛΑΣΙΚ ΜΟΝΤΕΡΝ». Μια κουβέντα όμως με τον Φασιανό –όσο κι αν έχει αφορμή την τωρινή του εργασία στα «Τέρατα», η πλοκή των οποίων εκτυλίσσεται μέσα σε ένα τσίρκο –δεν μπορεί να περιοριστεί σε αυτή την πλευρά του καλλιτεχνικού του βίου. Η κουβέντα πάει στη γνωριμία του στο Παρίσι με τον Ιονέσκο –που επίσης ζωγράφιζε και ήταν απόλυτα απλός άνθρωπος στην καθημερινότητά του -, στον Νταλί, στον Αραμπάλ, στην Παλόμα Πικάσο ή στον Αραγκόν που όταν γνώρισε τον Φασιανό δήλωσε θαυμαστής του, μάζευε έργα του και τον χαρακτήρισε ως τον τελευταίο μεσογειακό ζωγράφο. «Απλοί άνθρωποι έξω, όχι σύνθετοι όπως εδώ» μου λέει και τον ρωτώ κάτι μπανάλ αλλά αναγκαίο: «Σε ποιο ρεύμα ανήκετε, κύριε Φασιανέ;». Γελάει. «Δεν έχω ρεύμα, εγώ είμαι το ρεύμα, να η δυσκολία των κριτικών. Ως «κλασίκ μοντέρν» με καταχώριζαν στο Παρίσι. Με ενδιαφέρουν ο άνθρωπος και οι συνήθειές του. Κάτι βλέπω, παρατηρώ τις συνήθειες των ανθρώπων, έναν κύριο με κοστούμι και μπαστούνι, ας πούμε, που μπαίνει στο σπίτι του».

Και πώς τροφοδοτείται, αλήθεια, ένας ζωγράφος σήμερα; «Φωτογραφίες, περιοδικά, μπορείς να εμπνευστείς από παντού, δεν έχω Ιντερνετ, δεν ξέρω να το χειριστώ, αυτοκίνητο δεν οδηγώ, τα ερεθίσματα είναι όμως σήμερα πιο πολλά, βλέπεις τα πάντα, ανθρώπους σε κίνηση ή στη θάλασσα. Παλιά ήταν πιο δύσκολο. Εμαθα από νωρίς να μην έχω μοντέλα, να ελευθερωθώ κι εγώ στη ζωγραφική, έμαθα μόνος μου». Και πώς απαντάει, αλήθεια, σε αυτούς που τον κατηγορούν πως ζωγραφίζει παντού και ασταμάτητα, μέχρι και προσφάτως στο προσκλητήριο του γάμου τού γιου τού Μανώλη Μητσιά; «Μα η δουλειά μου είναι η εκμετάλλευση. Οταν είσαι μηχανικός σε βουλκανιζατέρ, μαστορεύεις τη ρόδα. Ετσι κι εγώ, είναι η δουλειά μου. Εχω κάνει μέχρι και το σήμα για τα κοτόπουλα Αγγελάκης στη Χαλκίδα. Θεωρώ υποχρέωση να το κάνω. Αφού μου ζήτησε να το κάνω, κάτι αισθάνθηκε! Με κατηγορούν, αλλά το θέμα είναι να βάζεις τέχνη κάπου που δεν έχει τέχνη. Δεν κάνω βέβαια για όλους, πάω συχνά για χαλβά στην Αθηνάς. Μου λέει ο μαγαζάτορας να του κάνω την ταμπέλα, δεν ξέρω να κάνω ταμπέλες, του λέω. Σε έναν χασάπη στην Τζια όμως του έκανα τέσσερα έργα μέσα στο χασάπικο και τώρα είναι σαν γκαλερί».

ΓΙΑ ΤΟ ΓΚΡΑΦΙΤΙ. Προβοκάρω λίγο: «Θα ζωγραφίζατε πάνω στο γκραφίτι του Πολυτεχνείου για να το καλύψετε με κάτι δικό σας;». «Δεν επιτρέπεται μια τέχνη να καταστρέφει μια τέχνη άλλη όπως η αρχιτεκτονική. Γιατί να ζωγραφίζεις πάνω στους τοίχους; Γιατί να το χαλάσεις; Να κάνει η κυβέρνηση πανό και να εκφράζονται εκεί οι γκραφιτάδες. Και στην Ακρόπολη θα κάνανε αν δεν υπήρχαν φύλακες, έχουν πάψει να σέβονται την τέχνη, αμορφωσιά είναι αυτό, δεν υπάρχει παιδεία. Δεν ξέρουν γιατί ζουν σήμερα, παλιά δεν είχαμε ευκολία, ωφελιμιστές είναι αυτοί. Νομίζω πως θέλουν να πάρουν ένα πράγμα που δεν το δημιούργησαν αυτοί και θέλουν να το καταστρέψουν» απαντά ο Φασιανός που σχολιάζει και τη σύγχρονη εικαστική πραγματικότητα: «Τώρα σπουδάζουν έξω και είναι δύσκολο να βρεις κάποιον που να φυτρώσει από την Ελλάδα. Η ελληνικότητα δεν καθορίζεται από τις φουστανέλες αλλά από το γεγονός πως πλενόμαστε στα ίδια νερά, στο ίδιο φως, ακόμη και οι ξένοι που γεννούν εδώ, τα παιδιά τους είναι Ελληνες. Η ελληνικότητα είναι τα βιώματα που έχεις ζήσει. Δεν μπορείς να τα πετάξεις όλα αυτά και βέβαια είμαι και υπέρ της ευρωπαϊκής συνείδησης και πιο πολύ από την αμερικανική».

Πολυδιάστατος, σταχανοβίτης στη δουλειά του, πάντα λέει πως έμαθε πιο πολλά δίπλα στον Τσαρούχη παρά στην ΑΣΚΤ. Ο Φασιανός ανήκει και στη γενιά των εικαστικών που έχουν ζωγραφίσει και εξώφυλλα δίσκων, την εποχή που ο δίσκος αποτελούσε συνολικό αισθητικό γεγονός. «Σταυρός του Νότου» του Θάνου Μικρούτσικου, «Της γης το χρυσάφι» του Χατζιδάκι, παραλίγο και τον «Μεγάλο Ερωτικό», αλλά άργησε να στείλει το σχέδιο και επιλέχθηκε έργο του Μόραλη, «Ισόβια» των Νικολακοπούλου – Κραουνάκη – Μητσιά. «Ζήσαμε σε εποχή κατά την οποία υπήρχαν προσωπικότητες. Εχω κάνει εξώφυλλα δίσκου της Ρεμπούτσικα πρόσφατα, αλλά το CD δεν δείχνει σαν εξώφυλλο» μου λέει. Κοσμοπολίτης, με 35 χρόνια στο Παρίσι, η ματιά του είναι διαρκώς έξω. Τον Μάιο ο Φασιανός θα ταξιδέψει στην Ιαπωνία καλεσμένος ενός κροίσου θαυμαστή του που λέγεται Μασούντα, ιδιοκτήτη 1.600 μαγαζιών, ενώ από Σεπτέμβριο ετοιμάζει εκθέσεις σε Αγγλία και Βέλγιο. «Αν σταματήσεις να δουλεύεις, είναι δύσκολο μετά» μου λέει και πιάνει μολύβι.

INFO

Τελευταίες παραστάσεις έως τη Μεγάλη Τετάρτη 8 Απριλίου για το έργο του Διαμαντή Γκιζιώτη «Τέρατα», σε σκηνοθεσία Γρηγόρη Χατζάκη και σκηνικά – κοστούμια Αλέκου Φασιανού. Κάθε Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη στις 21.15. Παίζουν: Κατερίνα Ζιώγου, Κλεοπάτρα Τολόγκου, Βαγγέλης Στρατηγάκος, Μάνος Πετροπουλέας, Σπύρος Δημακόπουλος. Τεχνοχώρος Cartel, Αγίας Αννης και Μικέλη 4, Βοτανικός,τηλ. 6939898258.