«Οι τρομοκρατικές ομάδες στο Ιράκ θέλουν να ακυρώσουν τη μνήμη, τις ρίζες της ανθρωπότητας. Στόχος τους είναι να διαγράψουν κάθε ίχνος που αποδεικνύει τη σημασία του διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών. Είναι επείγον να δράσουμε άμεσα». Η Ιρίνα Μπόκοβα, γενική διευθύντρια της UNESCO, μιλώντας στην ιταλική «Repubblica», απευθύνει έκκληση στην παγκόσμια κοινότητα να αναλάβει δράση για την ανάσχεση της επίθεσης που έχει εξαπολύσει η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος εναντίον της ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς του Ιράκ.

Προχθές, μετά το Μουσείο της Μοσούλης και τις αρχαίες πόλεις Νιμρούντ και Χάτρα, στο στόχαστρο των τζιχαντιστών βρέθηκε και ο αρχαιολογικός χώρος του Χορσαμπάντ, όπου βρίσκονται τα ερείπια της Ντουρ Σαρούκιν, μιας αρχαία πόλης ηλικίας 2.800 ετών, στο Βόρειο Ιράκ, η οποία υπήρξε πρωτεύουσα της ασσυριακής αυτοκρατορίας. Το επιβεβαίωσε χθες ο υπουργός Αρχαιοτήτων και Τουρισμού της χώρας Αντέλ Σιρσχάμπ, καταδικάζοντας την προσπάθεια των τζιχαντιστών να «διαγράψουν την Ιστορία της ανθρωπότητας». Ζήτησε, μάλιστα, από τη διεθνή συμμαχία να αποτρέψει ανάλογες καταστροφές, εντείνοντας τις αεροπορικές επιδρομές εναντίον θέσεων μαχητών της οργάνωσης που βρίσκονται κοντά σε αρχαιολογικούς χώρους.

Την ίδια ώρα, αρκετοί επιμελητές μουσείων που βρίσκονται στις τεράστιες εκτάσεις που ελέγχονται από το Ισλαμικό Κράτος προσπαθούν να προστατέψουν με κάθε μέσο όσους από τους θησαυρούς των μουσείων τους δεν έχουν ακόμα καταστραφεί ή κατασχεθεί. Στη Βόρεια Συρία καλύπτουν μωσαϊκά ανεκτίμητης αξίας με αμμόσακους ενώ στο Εθνικό Μουσείο του Ιράκ στη Βαγδάτη ασφαλίζουν τις εισόδους των αιθουσών όπου φιλοξενούνται αρχαία με μεταλλικές μπάρες.

Η πολιτισμική κάθαρση που έχουν εξαπολύσει οι μαχητές του «χαλιφάτου» δεν αποτελεί καινούργιο φαινόμενο. Ενα λεπτός αλλά εξαιρετικά ανθεκτικός ιστός συνδέει την ανατίναξη των αγαλμάτων του Βούδα στην κοιλάδα Μπαμιγιάν στο Αφγανιστάν το 2011 από τους Ταλιμπάν με τις καταστροφές των αρχαιολογικών χώρων στο Ιράκ και στη Συρία από το Ισλαμικό Κράτος: η εξτρεμιστική και σκοταδιστική ερμηνεία του Ισλάμ από μια μειονότητα τζιχαντιστών οι οποίοι εκμεταλλεύονται, πέρα από τον φανατισμό, την ολική κατάρρευση των κρατικών υποδομών στις περιοχές που τελούν υπό τον έλεγχό τους.

Για τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, η αρχαία τέχνη είναι ειδωλολατρική και γι’ αυτό πρέπει να καταστραφεί. Ομως οι βάρβαρες επιδρομές τους σε αρχαιολογικούς χώρους εξυπηρετούν και έναν άλλο, περισσότερο πρακτικό σκοπό: την ανάγκη τους για έσοδα, καθώς όσες από τις αρχαιότητες δεν καταστρέφονται καταλήγουν στη διεθνή μαύρη αγορά αρχαιοτήτων.

«Το καθετί αξιοποιείται με βάση την αξία του. Αν δεν έχει προπαγανδιστική αξία και μπορούν να το πουλήσουν, το πουλάνε», δηλώνει στους «New York Times» ο Αμρ αλ Αζμ, πρώην αξιωματούχος της αρχαιολογικής υπηρεσίας της Συρίας και νυν συνεργάτης μιας διεθνούς κοινοπραξίας με στόχο τη διαφύλαξη της πολιτισμικής κληρονομιάς του Ιράκ και της Συρίας.

Προχθές, ιρακινοί αξιωματούχοι ενέτειναν τις προσπάθειες τους με στόχο να χαρακτηριστούν τα ερείπια της αρχαίας Βαβυλώνας μνημείο πολιτισμικής κληρονομιάς της Unesco, ελπίζοντας στη λήψη μέτρων για την προστασία της από τον ΟΗΕ. Οι προσπάθειές τους, ωστόσο, είναι πολύ πιθανό ν’ αποδειχτούν μάταιες καθώς οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους έχουν ήδη προκαλέσει σημαντικές καταστροφές σε μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς όπως η πόλη Χάτρα στο Ιράκ και, το κάστρο της περιόδου των σταυροφόρων Κρακ ντε Σεβαλιέ και η παλιά πόλη του Χαλεπίου στη Συρία.

Στο στόχαστρο

Συρία

Τουλάχιστον 290 αρχαιολογικοί χώροι της Συρίας βρίσκονται σε εμπόλεμες ζώνες. Είκοσι τέσσερις από αυτούς έχουν καταστραφεί ενώ 189 έχουν υποστεί σημαντικές φθορές

Ιράκ

Μεταξύ των αρχαιολογικών χώρων που έβαλαν στο στόχαστρό τους οι τζιχαντιστές περιλαμβάνεται η πόλη Χάτρα, η οποία ιδρύθηκε τον 3ο αιώνα π.Χ.

Αφγανιστάν

Στις 12 Μαρτίου 2001 οι Ταλιμπάν κατέστρεψαν τους Βούδες της κοιλάδας Μπαμιγιάν, δύο γιγάντια αγάλματα κολοσσιαίων διαστάσεων ηλικίας 1.500 ετών

Αίγυπτος

Κατά τη διάρκεια της Αραβικής Ανοιξης τυμβωρύχοι σύλησαν φαραωνικούς τάφους

Μάλι

Η επέλαση την περίοδο 2012-2013 ισλαμικών ομάδων προσκείμενων στην Αλ Κάιντα απείλησε τη βιβλιοθήκη του Τιμπουκτού. Τα πιο πολύτιμα από τα χειρόγραφα και τα βιβλία της διασώθηκαν χάρη στην έγκαιρη κινητοποίησητων τοπικών Αρχών

Εννέα νεκροί σε σύγκρουση μελών της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος

Τουλάχιστον εννέα μέλη της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια σύγκρουσης που ξέσπασε μεταξύ μελών της τζιχαντιστικής οργάνωσης στη Βορειοδυτική Συρία, όταν κάποιοι από αυτούς προσπάθησαν να διαφύγουν προς τα τουρκικά σύνορα. Μεταξύ αυτών ήταν ένας Τυνήσιος και 9 ευρωπαίοι υπήκοοι.