Το ζήτημα του να αφηγηθεί κάποιος σε ένα παιδί ένα γεγονός που από πολλούς θεωρήθηκε μη αφηγήσιμο, είναι κεντρικό στο έργο επιστημόνων όπως η Ανέτ Βιβιορκά. Η ομότιμη διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, με ειδίκευση στην ιστορία των Εβραίων του 20ού αιώνα και την ιστορική μνήμη του Ολοκαυτώματος, έχει μεν συγγράψει έργα όπως το «Αουσβιτς, 60 χρόνια μετά» (Πόλις) για τη διατήρηση της μνήμης και «Το Αουσβιτς, όπως το εξήγησα στην κόρη μου» (επίσης Πόλις), έστω κι έτσι, όμως, τονίζει ότι απλή απάντηση δεν υπάρχει όταν ερωτάται για τις δυσκολίες να εξηγήσει τα ανεξήγητα σε ένα ανήλικο. «Πρώτα θα πρέπει να ορίσουμε την ηλικία του» ξεκαθαρίζει. «Δεν υπάρχει λόγος να εξηγήσουμε το Ολοκαύτωμα πολύ νωρίς –η εκπαίδευση θα πρέπει να αρχίζει γύρω στα 12-13 έτη. Αν έχει τη μορφή μαθήματος Ιστορίας, δεν υπάρχει πρόβλημα. Οι δυσκολίες βέβαια είναι ίδιες και για εμάς: υπάρχει ένα συναίσθημα που ποτέ δεν θα κατανοήσουμε απόλυτα».

Το θέμα της αποψινής ομιλίας της πάντως στην εκδήλωση «Ολοκαύτωμα και μνήμη» του Megaron Plus, στην οποία συμμετέχουν η ιστορικός Οντέτ Βαρών-Βασάρ, ο πρόεδρος της επιτροπής της International Holocaust Remembrance Alliance για την άρνηση του Ολοκαυτώματος και τον αντισημιτισμό Μαρκ Βάιτσμαν και ο Σταύρος Ζουμπουλάκης ως συντονιστής, είναι η σημασία των εκδηλώσεων μνήμης του Αουσβιτς που πραγματοποιήθηκαν στις 27 του περασμένου Ιανουαρίου στη Γαλλία. Ενα πρώτο συμπέρασμά της είναι ότι σε σχέση με δέκα χρόνια πριν οι εκδηλώσεις ήταν μικρότερης κλίμακας, ενώ οι παρόντες επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος ήταν –μάλλον αναπόφευκτα –250 αντί για 3.000. «Η διεθνής κατάσταση με την Ουκρανία, την άνοδο του εξτρεμιστικού Ισλάμ ή τις επιθέσεις στο περιοδικό «Charlie Hebdo» και στο εβραϊκό παντοπωλείο της Βενσέν δείχνει ότι οι κίνδυνοι δεν είναι όμοιοι με εκείνους στον Β’ Παγκόσμιο και στον Ψυχρό Πόλεμο». Στα παραπάνω προστίθενται και ζητήματα μεθοδολογίας σχετικά με τη χρήση, την κατάχρηση ή την αποκλειστικότητα όρων όπως «γενοκτονία». «Η λέξη παραείναι περιεκτική: περικλείει πολλές περιπτώσεις» παρατηρεί η Βιβιορκά. «Το να συγκρίνεις γενοκτονίες αποκαλύπτει κάποιους από τους μηχανισμούς τους. Ο όρος όμως έχει και ένα μειονέκτημα: ουδετεροποιεί τον ολικό αντισημιτισμό των Ναζί και δεν μας επιτρέπει να στοχαστούμε τον αντισημιτισμό ανά τους αιώνες».

INFO

«Ολοκαύτωμα και μνήμη», απόψε στις 19.00 στο Megaron Plus (σε συνεργασία με το Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδας), Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος. Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας (η διανομή αρχίζει στις 17.30)

Μουσεία Ολοκαυτώματος

Σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της μνήμης διαδραματίζουν για την Ανέτ Βιβιορκά και τα μουσεία για το Ολοκαύτωμα. Εχουν όμως όλα την ίδια επιτυχία; «Τυπικά, όλες οι χώρες της Δύσης διαθέτουν ένα τέτοιου τύπου μνημείο» αποκρίνεται. «Τέτοιοι χώροι μνήμης δίνουν πεδίο στην εκπαίδευση. Η διαχωριστική γραμμή μοιάζει να διαπερνά τις χώρες που ανήκαν στο Σιδηρούν Παραπέτασμα –με μόνη εξαίρεση την Πολωνία».