Η Ηπειρος είναι η πιο ορεινή περιοχή της χώρας, με τα ποτάμια της να σκίζουν βράχια και πλαγιές, δημιουργώντας φαράγγια και γκρεμούς, χωρίζοντας κοιλάδες και βοσκοτόπια. Αυτό το ορεινό ανάγλυφο θα μπορούσε να απομονώσει του κατοίκους της από τον υπόλοιπο κόσμο αν δεν υπήρχαν τα γεφύρια.
Αρχικά ήταν απλά και ξύλινα, αλλά σιγά σιγά κυρίως από τα μέσα του 18ου αι., άρχισαν να γίνονται πέτρινα. Σαν βασικό δομικό υλικό η πέτρα θα έπρεπε να είναι συμπαγής και ανθεκτική ώστε να μην αποσαθρώνεται από το νερό. Οι μαστόροι που θα αναλάμβαναν να δαμάσουν τη φύση δεν ήταν ανάγκη να αναζητηθούν μακριά. Ζούσαν στην ίδια περιοχή και ήταν δοκιμασμένες οι ικανότητές τους. Ηταν οργανωμένοι σε μικρές ομάδες, τα λεγόμενα μπουλούκια ή σινάφια με επικεφαλής τον πρωτομάστορα. Σε αυτές τις ομάδες υπήρχαν όλες οι ειδικότητες. Το χτίσιμο ξεκινούσε ταυτόχρονα και από τις δύο πλευρές της βάσης του γεφυριού και προχωρούσε σταδιακά η σκαλωσιά διαμορφώνοντας το τόξο. Στην κορυφή του τόξου έβαζαν την πέτρα-κλειδί. Στη συνέχεια χτιζόταν το γέμισμα του γεφυριού επάνω στο τόξο. Ως συνδετικό κονίαμα χρησιμοποιούσαν το κουρασάνι. Βασικά συστατικά του είναι ο σβησμένος ασβέστης, το νερό, το χώμα και το κεραμίδι. Συχνά στο μείγμα έβαζαν και ελαφρόπετρα, ξερά χόρτα, ασπράδια αβγών και τρίχες ζώων, τα οποία λειτουργούσαν σαν ενισχυτικές ίνες. Η κρίσιμη στιγμή ήταν όταν έπρεπε να βγάλουν τη σκαλωσιά και το γεφύρι να μετακινηθεί και να κάτσει στα θεμέλιά του.
Τα γεφύρια διέφεραν ως προς τη μορφή τους, σε τόξα και μέγεθος, αναλόγως με το ποτάμι και την απόσταση που ήθελαν να ενώσουν. Συχνά έπαιρναν το όνομα του χρηματοδότη τους ή του πρωτομάστορα που τα έχτιζε.
Η αναστηλωση. Η κατάρρευση του γεφυριού της Πλάκας, που συνέβη επειδή αγνοήθηκαν επί χρόνια οι εκκλήσεις για την προστασία του, φέρνει στο προσκήνιο την πρόκληση της ανακατασκευής του. «Είναι μια τεχνολογική πρόκληση για το Πολυτεχνείο», λέει στα ΝΕΑ ο καθηγητής του ΕΜΠ Δημήτρης Καλιαμπάκος. Αν και όπως δηλώνει, είναι πολύ νωρίς να πουν τι ακριβώς πρέπει να γίνει, καθώς στην περιοχή υπάρχουν ακόμα πλημμύρες. «Θέλουμε να αναστυλωθεί όσο πιο πιστά γίνεται στην αυθεντική του μορφή.
Ευτυχώς υπάρχουν πολλές φωτογραφίες και στοιχεία του γεφυριού που σίγουρα θα βοηθήσουν», επισημαίνει και συνεχίζει: «Σίγουρα θα προσπαθήσουμε να συγκεντρώσουμε για να χρησιμοποιήσουμε όσες περισσότερες πέτρες και τμήματα του γεφυριού που έχουν παρασυρθεί στα νερά». Την Πέμπτη, σύμφωνα με τον καθηγητή, αντιπροσωπεία του Πολυτεχνείου θα βρεθεί στην περιοχή της Πλάκας ώστε να εκτιμηθεί η κατάσταση και να αρχίσουν να προκύπτουν ασφαλή συμπεράσματα για το τι θα γίνει στη συνέχεια.
