Το σενάριο για κάποιους φάνταζε ιδανικό. Κάθε μήνα η Εφορία θα παρακρατούσε από τον μισθό ή τη σύνταξη το ένα δωδέκατο του ετήσιου φόρου που αναλογεί στο ετήσιο εισόδημα, από όπου κι αν αυτό προερχόταν, και στην εκκαθάριση της φορολογικής δήλωσης η διαφορά ανάμεσα στον φόρο που αναλογεί και στον φόρο που παρακρατήθηκε θα ήταν μηδενική. Για κάποιους άλλους, βέβαια, που την ώρα της εκκαθάρισης αφήνουν απλήρωτο τον φόρο που οφείλουν, το σενάριο μάλλον απείχε πολύ από το ιδανικό.

Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Οικονομικών ζύγισε τις καταστάσεις, μελέτησε τι γίνεται και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και αποφάσισε να αφήσει τα πράγματα ως έχουν. Ετσι, παρά τις προσδοκίες, δεν αλλάζει το σύστημα μηνιαίας παρακράτησης φόρου από το 2015 –όπως είχε σχεδιάσει αρχικά –και το μοντέλο Pay As You Earn (ΡΑΥΕ), ελληνιστί «πλήρωσε τον φόρο σου την ώρα που εισπράττεις το εισόδημα», μπαίνει στο συρτάρι.
Η σχετική μνημονιακή δέσμευση όριζε ότι από τον Ιούνιο του 2014 θα ήταν έτοιμος ένας οδικός χάρτης και ένα σαφές χρονοδιάγραμμα ώστε σταδιακά από τον Ιανουάριο του 2015 να καθιερωθεί ένα νέο σύστημα μηνιαίας παρακράτησης φόρου την ώρα που εισπράττεται το εισόδημα. Με το σκεπτικό της τρόικας, το νέο σύστημα θα οδηγούσε σε σαφή αύξηση των εισπράξεων φόρων εισοδήματος αφού θα παρακρατούνταν από τον μισθό ή τη σύνταξη σε μηνιαία βάση. Από την άλλη πλευρά, θα οδηγούσε μισθωτούς και συνταξιούχους σε απελευθέρωση από την αγωνία της εκκαθάρισης της φορολογικής δήλωσης. Κατά την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων, δεν θα είχαν να κάνουν τίποτα περισσότερο από να τσεκάρουν αν το έντυπο Ε1 έχει προσυμπληρωθεί σωστά από τη Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων και κυρίως δεν θα όφειλαν να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ φόρων. Ο φόρος που αναλογούσε στα εισοδήματά τους θα είχε ήδη παρακρατηθεί.
«Μετά τις αλλαγές που έγιναν από το καλοκαίρι, με την ενιαία παρακράτηση φόρου σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, θεωρήθηκε ότι δεν χρειάζεται να πάμε το σύστημα παραπέρα» εξηγεί στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών. Προσθέτει πως, ούτως ή άλλως σήμερα, κάθε μήνα σε μισθούς και συντάξεις παρακρατείται σχεδόν το ένα δωδέκατο του ετήσιου φόρου που αναλογεί, μειωμένο σε ποσοστό 1,5%.

Πράγματι, για όσους εισπράττουν έναν μισθό ή κύρια και επικουρική σύνταξη, με τη μηνιαία παρακράτηση όπως είναι σήμερα σχεδόν εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση. Αν υπάρχουν μάλιστα και κάποιες δαπάνες που μειώνουν τον φόρο, όπως ιατρικά έξοδα, τότε με την εκκαθάριση προκύπτει επιστροφή φόρου ή μηδενικό εκκαθαριστικό.

Στην περίπτωση όμως όπου ένας φορολογούμενος εισπράττει εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και παράλληλα έχει εισοδήματα από ενοίκια, από ελευθέριο επάγγελμα ή και αγροτικά εισοδήματα, η τελική εκκαθάριση του φόρου μπορεί να οδηγήσει σε επιβαρύνσεις τέτοιες που συμβάλλουν στη διόγκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Το σύστημα PAYE εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1944 στο Ηνωμένο Βασίλειο και συνεχίζει να εφαρμόζεται έως σήμερα. Οι εργοδότες, σύμφωνα με τις οδηγίες του υπουργείου Οικονομικών, παρακρατούν σε μηνιαία βάση τους οφειλόμενους φόρους εισοδήματος από τους μισθούς των εργαζομένων τους και τους αποδίδουν επίσης σε μηνιαία βάση στο υπουργείο Οικονομικών.

Αντίστοιχα συστήματα εφαρμόζονται σήμερα στην Ιρλανδία και τη Νέα Ζηλανδία, ενώ με παραλλαγές το σύστημα PAYE εφαρμόζεται σήμερα στην Αυστραλία (Pay As You Go), στον Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το πείραμα για την Ελλάδα αναβάλλεται, αν δεν διαγράφεται εντελώς.