Σε δημόσιο μπουγέλωμα με παγωμένο νερό επιδόθηκαν το καλοκαίρι οι μεγαλύτεροι αστέρες της σόουμπιζ, του αθλητισμού, της τεχνολογίας αλλά και της πολιτικής, συμμετέχοντας σε μια εκστρατεία για την αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση ή νόσο Λου Γκέριγκ.

Το εγχείρημα θεωρείται απολύτως επιτυχημένο. Οχι μόνο έχει γίνει η ασθένεια γνωστή στα πέρατα του κόσμου, αλλά δεκάδες εκατομμύρια συρρέουν στα ταμεία των ενώσεων που χρηματοδοτούν τις έρευνες για να βρεθεί μια θεραπεία. Σύμφωνα με τους «Νιου Γιορκ Τάιμς», μόνο στη μη κερδοσκοπική ALS Association των ΗΠΑ συγκεντρώθηκαν μέσα σε τρεις εβδομάδες (από τις 29 Ιουλίου έως τις 21 Αυγούστου) 41,8 εκατ. δολάρια.

Οι εικόνες όμως των ανθρώπων που δέχονται στο κεφάλι έναν κουβά με νερό στο οποίο επιπλέουν παγάκια οδηγούν σε ένα ερώτημα: τι μπορεί να πάθει ο οργανισμός από το τόσο παγωμένο νερό; Σύμφωνα με τις υπάρχουσες επιστημονικές μελέτες, η απάντηση για τους νέους και υγιείς είναι απλή και μονολεκτική: τίποτα.

Οπως εξηγεί ο καθηγητής Μάικλ Μπέργκερον, εκτελεστικός διευθυντής στο Ινστιτούτο Αθλητικής Επιστήμης της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στη Νότια Ντακότα, η έκθεση στο παγωμένο νερό θα πρέπει να διαρκέσει τουλάχιστον 10 λεπτά για να ασκήσει κάποια ουσιώδη επίδραση στον οργανισμό, ειδάλλως δημιουργεί αίσθημα έντονου αλλά παροδικού ψύχους.

Αυτός είναι και ο λόγος που για να αντιμετωπιστεί η θερμοπληξία δεν αρκεί να ρίξουμε έναν κουβά κρύο νερό στο θύμα της, αλλά πρέπει να το βουλιάξουμε μέχρι τον λαιμό μέσα μια μπανιέρα γεμάτη με κρύο νερό και να το αφήσουμε εκεί για 10-15 λεπτά ώστε να μειωθεί η σωματική θερμοκρασία του. Για τον ίδιο λόγο, ένας μαραθωνοδρόμος που τρέχει κάτω από τον καυτό ήλιο νιώθει μεν προσωρινή δροσιά όταν αδειάζει στο κεφάλι του ένα μπουκάλι παγωμένο νερό, αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται σε κατάσταση υπερθέρμανσης.

Κίνδυνοι

Αν όμως ένας νέος και υγιής αναμένει πως απλώς θα… τσιρίξει από το ψύχος, όσοι πάσχουν από οποιοδήποτε αγγειακό πρόβλημα δεν πρέπει καν να μπουγελωθούν, διότι καραδοκεί ο κίνδυνος της καρδιακής ανακοπής αλλά και του εγκεφαλικού.

Οπως εξηγεί η παθολόγος Βασιλική Σιατερλή, πρώην διευθύντρια του ΕΣΥ, το παγωμένο νερό προκαλεί αγγειοσύσπαση η οποία μπορεί να αποδειχθεί ολέθρια για οποιονδήποτε αγγειακό ασθενή, όπως θεωρούνται μεταξύ άλλων όχι μόνο οι καρδιοπαθείς αλλά και οι υπερτασικοί, οι πάσχοντες από διαβητική αγγειοπάθεια, όσοι έχουν στηθάγχη, τα άτομα με περιφερειακή αγγειοπάθεια, όσοι έχουν ιστορικό εμφράγματος ή εγκεφαλικού και όσοι έχουν ανευρύσματα. «Η αιφνίδια εκτεταμένη αγγειοσύσπαση είναι ο λόγος που συστήνουμε στους αγγειακούς ασθενείς να αποφεύγουν το καλοκαίρι τις βουτιές στη θάλασσα και να μπαίνουν σιγά σιγά στο νερό, καθώς και να φροντίζουν τον χειμώνα να κουκουλώνουν καλά το κεφάλι, τον λαιμό και τα χέρια τους και να αποφεύγουν την έκθεση στο ψύχος» λέει. «Αν, για παράδειγμα, ρίξει παγωμένο νερό στο κεφάλι του ένας υπερτασικός, μπορεί να του ανέβει πάρα πολύ η πίεση και να πάθει εγκεφαλικό, ενώ σε έναν καρδιοπαθή το απότομο ψύχος μπορεί να αυξήσει το έργο της καρδιάς και να την κάνει να σταματήσει».

Και μη φανταστεί κανείς πως ο κίνδυνος της αγγειοσυστολής σταματά μόλις τελειώσει η έκθεση στο παγωμένο νερό. Μελέτες από το Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου, με επικεφαλής τον εκλιπόντα καθηγητή Γουίλιαμ Κίτινγκ, είχαν δείξει ότι το στρες εκ ψύχους αυξάνει τον κίνδυνο ανακοπής επί μισή έως και τρεις ώρες μετά την έκθεση στο ψυχρό ερέθισμα.

H αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση

Eίναι μια προοδευτικά εξελισσόμενη νευρολογική ασθένεια που προσβάλλει τα νευρικά κύτταρα στον εγκέφαλο και στη σπονδυλική στήλη χωρίς προς το παρόν θεραπεία. Η νόσος προκαλεί σταδιακά ατροφία των μυών με συνέπεια να χάνουν σιγά σιγά οι ασθενείς τη δύναμή τους και να παραλύουν, αδυνατώντας να εκτελέσουν κάθε ακούσια ή εκούσια κίνηση. Η ασθένεια είναι σπάνια, καθώς προσβάλλει ετησίως 1 ή 2 ανθρώπους στους 100.000. Οι περισσότεροι έχουν ηλικία 55 έως 65 ετών κατά τη στιγμή της διάγνωσης, ενώ πολύ σπάνια εμφανίζονται κρούσματα στις ηλικίες κάτω των 20 ή άνω των 75 ετών.Περίπου 50% των πασχόντων ζουν επί τουλάχιστον 3 χρόνια από τη διάγνωση, ενώ 10% υπερβαίνουν τα 10 χρόνια. Στις ΗΠΑ αποκαλείται νόσος Λου Γκέριγκ επειδή το 1939 ο διάσημος παίκτης του μπέιζμπολ των Γιάνκις της Νέας Υόρκης προσβλήθηκε από αυτήν και αναγκάστηκε να αποσυρθεί. Στη Γαλλία αποκαλείται νόσος του Σαρκό, ενώ Αγγλοι και Αυστραλοί την ονομάζουν νόσο του κινητικού νευρώνα. Ο πιο διάσημος πάσχων από αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση είναι ο φυσικός Στίβεν Χόκινγκ.