ΕΙΝΑΙ λάθος στην πολιτική –και όχι μόνο –να προσωποποιεί κανείς τα ζητήματα. Συνήθως, μια προσέγγιση πιο ολιστική ή μια ανάγνωση –πώς να το πούμε; –πιο συστημική δίνει ακριβέστερες απαντήσεις. Τούτων δοθέντων, στον απόηχο της κυριακάτικης μεγάλης σύσκεψης –και μάλιστα υπό τον Πρωθυπουργό –στο υπουργείο Οικονομικών, δεν μπορεί κανείς να αποφύγει ένα ερώτημα: υπάρχει πρόβλημα Τόμσεν στην Αθήνα;
ΕΝΤΑΞΕΙ, ο ξερακιανός Δανός είναι αντιπαθής και έχει το στυλ του. Είναι επίσης βετεράνος ενός προγράμματος που ξεκίνησε το 2010 και δεν θεωρείται επιτυχία. Τα είπαν οι δικοί μας, το αναγνώρισαν και οι ξένοι. Ακόμη και ο ραφινάτος οικονομολόγος του ΔΝΤ, ο γάλλος Ολιβιέ Μπλανσάρ έριξε πολύ νερό στον μύλο με τα περί πολλαπλασιαστών. Ωστόσο, η Ελλάδα είναι, για την ευρωζώνη και όχι μόνο, too big too fail» –ελληνιστί, πολύ μεγάλη για να χρεοκοπήσει. Ή μάλλον, επειδή μεγάλη χώρα δεν είμαστε, failure would be too big –η αποτυχία θα ήταν τεράστια. Ολοι, βλέπετε, έχουν βάλει χέρι, πόδι ή πλάτη σε αυτή την ιστορία. Εν προκειμένω είναι η ήττα –και όχι η νίκη –που έχει χίλιους πατέρες και μερικές επώνυμες μητριές.
ΠΙΣΩ στον Τόμσεν, αυτός επιμένει να συμπεριφέρεται λες και τίποτε δεν έχει επιτευχθεί. Είναι, βέβαια, αυτή μια διαπραγματευτική τακτική. Το ξινό στυλ υποχρεώνει την άλλη πλευρά να συνεχίσει την προσπάθεια και δεν την αφήνει να διαπραγματευθεί. Πόσω μάλλον, που η ελληνική ελίτ έχει παραδοσιακά την τάση να επικαλείται την πολιτική δυσκολία που έχει η υλοποίηση του προγράμματος. Φυσικά, αυτά οι ξένοι τα ακούνε βερεσέ –και βερεσέ μας έχουν κάνει. Αγγλίες, Γερμανίες, Πορτογαλίες, Ισπανίες, Ολλανδίες, Βαλτικές και Ασίες έχουν κάνει και σε κάποιες περιπτώσεις συνεχίζουν να κάνουν σκληρές μεταρρυθμίσεις και περικοπές. Ασμένως αυτά δεν γίνονται. Πολλές πολιτικές καριέρες –από Σρέντερ μέχρι Θαπατέρο –πήραν τέλος σε περιβάλλον εντροπίας. Αρα τα επιχειρήματα των δικών μας δεν συγκινούν. Εξού και το τρέχον ελληνικό διαπραγματευτικό τιμ αποφεύγει τα πολιτικά επιχειρήματα.
ΕΚΕΙ που οι δικοί μας έχουν δίκιο είναι ότι ο Τόμσεν το παράκανε αμφισβητώντας, λες και είμαστε δύο χρόνια πίσω, τα δημοσιονομικά. Η επιμονή ότι δεν έχουμε πλεόνασμα αλλά έλλειμμα το 2013 που επηρέασε σωρευτικά τα νούμερα, είναι το faux pas –ελληνιστί, το στραβοπάτημα –του Δανού. Στο θέμα των διαρθρωτικών αλλαγών δεν έχει άδικο. Και το πρόβλημα δεν είναι ότι η κυβέρνηση δεν θέλει ή ότι η κοινωνία αντιδρά. Το πρόβλημα είναι στη μέση, δηλαδή στη Βουλή. Εκεί έχουμε αντιπολίτευση κουκουρούκου, από τα άκρα δεξιά αλλά και από τα αριστερά, ενώ έχουμε επίσης μια συμπολίτευση που είναι –μια και πιάσαμε τα γαλλικά –σαν τον στρατό του Ναπολέοντα στη Ρωσία. Η οπισθοχώρηση δεν έχει αρχίσει. Αλλά οι στρατηγοί κρατούν με τα δόντια το στράτευμα. Εν πολλοίς, οι βουλευτές θα ήθελαν να μην ξαναψηφίσουν τίποτε επώδυνο έως το 2016. Κάτι που δεν γίνεται ακόμη και αν δεν ληφθούν –που δεν θα ληφθούν –άλλα μέτρα ως συνέπεια νέου Μνημονίου που δεν θα υπάρξει. Ακόμη χειρότερα: μπορεί να μην ομολογείται, υπάρχει όμως ένα πρόβλημα ΠαΣοΚ. Με κάποιες εξαιρέσεις, κυβερνητικοί και βουλευτές αρνούνται ή πάνε να ξηλώσουν ρυθμίσεις επί ρυθμίσεων. Στην κορυφή πάλι ο Βαγγέλης Βενιζέλος αρνείται στην αρχή τα πάντα, για να τα συζητήσει, είναι η αλήθεια, αργότερα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: ο Τόμσεν είναι σύμπτωμα και όχι αιτία μιας προβληματικής κατάστασης πραγμάτων.
