Το μέλλον για την Κεντροαριστερά δεν είναι πια αυτό που ήταν. Οι βασικοί πυλώνες της σοσιαλδημοκρατίας (κράτος πρόνοιας, δημόσια Παιδεία, δημόσια Υγεία) αποδεικνύεται ανέφικτο να συντηρηθούν με την παλαιά μορφή τους σε βάθος χρόνου, ακόμη και σε χώρες φαινομενικά υγιείς δημοσιονομικά. Αυτό δημιουργεί μια αναπόφευκτη προγραμματική αμηχανία στα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά κόμματα, κάτι ορατό στις εκλογικές τους επιδόσεις.

Η συζήτηση για το μέλλον της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα καθορίζεται από μια πρόσθετη παράμετρο: την ταύτιση του ΠΑΣΟΚ με ένα πακέτο διάσωσης το οποίο, αν και περιείχε μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να είχαν εφαρμοστεί εδώ και δεκαετίες, ταυτόχρονα χαρακτηριζόταν από τα σκληρότερα μέτρα λιτότητας από το κραχ του 1929. Το ότι η εναλλακτική λύση θα είχε παραγάγει πολύ χειρότερα αποτελέσματα αποτελεί κάτι όχι εύκολα αντιληπτό. «Είναι δύσκολο να κάνεις κάποιον να καταλάβει κάτι, όταν το εισόδημά του εξαρτάται ακριβώς από το να μην το καταλαβαίνει», έλεγε ο αμερικανός σοσιαλιστής Απτον Σινκλέρ.

Η συζήτηση για την αναδιοργάνωση της Κεντροαριστεράς στη χώρα μας εστιάζει σε δύο αφηγήσεις. Και οι δύο αφορούν τα πρόσωπα. Η μία στέκεται στην ανάγκη επαναφοράς του διασκορπισμένου παραδοσιακού πολιτικού και τεχνοκρατικού προσωπικού του ευρύτερου χώρου κάτω μια ενιαία ομπρέλα, παραγνωρίζοντας ωστόσο την αναπόφευκτη φθορά που πολλοί έχουν υποστεί. Η δεύτερη μιλά για ανανέωση του πολιτικού προσωπικού, χωρίς να απαντά στην παραδοχή ότι η ανανέωση δεν κρίνεται στη νεότητα των προσώπων αλλά στο περιεχόμενο των πολιτικών.

Η βραχυπρόθεσμη διαχείριση της κρίσης έχει εθνικά χαρακτηριστικά και το ζήτημα για την Κεντροαριστερά είναι να αντέξει. Για να αντέξει πρέπει να δώσει το στίγμα της και πέρα από την εφαρμογή του προγράμματος, εστιάζοντας στην προστασία των αδυνάτων και σε πολιτικές συνοχής. Μεσοπρόθεσμα, η ουσιαστική συζήτηση για την Κεντροαριστερά αφορά τη βάση, όχι την κορυφή –τις πολιτικές, όχι τους πολιτικούς. Το ερώτημα, δηλαδή, είναι πώς η κοινωνική βάση της Κεντροαριστεράς θα επανέλθει στον κεντροαριστερό χώρο. Ο χώρος καλείται να αλλάξει και αυτός –λογικές, πρακτικές, συμπεριφορές. Αυτή είναι η πραγματική πρόκληση.