ΣΑΝ ΦΡΑΝΣΙΣΚΟ 1967: Ενα κίνημα αγάπης που άλλαξε τον κόσμο

Εμεινε στην ιστορία ως το Καλοκαίρι της Αγάπης, ένα ξέσπασμα ουτοπικής ευφορίας που συγκέντρωσε 100.000 νέους στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο το 1967, εγκαινιάζοντας μια σημαντική πολιτιστική αλλά και πολιτική στροφή. Οι χίπηδες μπορεί να συγκεντρώνονταν και σε άλλες μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, της Ευρώπης και του Καναδά εκείνη την εποχή, όμως το Σαν Φρανσίσκο αποτέλεσε το επίκεντρο του κοινωνικού σεισμού που ονομάστηκε επανάσταση των χίπηδων.

Στο Χέιτ-Ασμπερι, μια εγκαταλελειμμένη περιοχή του Σαν Φρανσίσκο, το καλοκαίρι του 1967 μια νέα αντίληψη χώρισε την αμερικανική κουλτούρα σε προ και μετά εποχή. Εάν ήσουν μεταξύ 15 και 30, ήταν σχεδόν αδύνατο να αντισταθείς στη γοητεία αυτής της υπερβατικής εποχής της έκστασης και του ουτοπισμού. Οι δημιουργοί του μικρόκοσμου αυτού δεν χρησιμοποίησαν κανένα διαφημιστικό κόλπο. Κι όμως το φαινόμενο απλώθηκε σε όλη τη χώρα σαν παλίρροια δημιουργώντας ένα κίνημα που άλλαξε τον τρόπο ζωής στις ΗΠΑ και αργότερα σε όλο τον κόσμο.

Το Καλοκαίρι της Αγάπης δημιούργησε και ένα νέο είδος μουσικής –το acid rock –το εξάπλωσε στα ραδιοκύματα συνδέοντας τις νότες με την καθημερινή χρήση ψυχεδελικών ναρκωτικών, έκανε μόδα το μούσι, έδιωξε τα κοστούμια από την καθημερινότητα και αναβίωσε τις μεγάλες συγκεντρώσεις –όλοι έγιναν ταυτόχρονα πιστοί και ιερείς της νέας τάσης. Το σεξ με αγνώστους μετατράπηκε σε πράξη γενναιοδωρίας, το επίθετο συντηρητικός εξισώθηκε με το ρατσιστής, και η ελευθερία με τα παράγωγά της μπήκαν σε έναν νέο αμερικανικό βωμό.

«Ηταν μια μαγική στιγμή αυτό το απελευθερωτικό κίνημα, μια εποχή που το να μοιράζεσαι τα πάντα ήταν κάτι ξεχωριστό και όλοι είχαν εμπιστοσύνη σε όλους», περιγράφει η Κάρολιν Γκαρσία, ερωμένη εκείνη την εποχή δύο εκ των ηγετών του κινήματος, του Κεν Κέισι και του Τζέρι Γκαρσία. «Εκείνο το Καλοκαίρι της Αγάπης δημιούργησε σήμερα την Αραβική Ανοιξη και το κίνημα Καταλάβατε τη Γουόλ Στριτ, υποστηρίζει, ίσως λίγο υπερβολικά, ο Τζο Μακντόναλντ του συγκροτήματος Country Joe and the Fish, εραστής τότε της Τζάνις Τζόπλιν. «Δημιουργήθηκε ένα νέο στάτους κβο. Η εποχή του Υδροχόου! Ολοι ήθελαν σεξ, όλοι ήθελαν χαρά, όλοι ήθελαν ελπίδα. Ανοίξαμε την πόρτα και όλα άλλαξαν».

Το στρατηγείο βρισκόταν στο Νορθ Μπιτς, εκεί όπου οι μπίτνικ σύχναζαν στο βιβλιοπωλείο City Lights του Λόρενς Φερλινγκέτι, όπου έπιναν καφέ και λάτρευαν την τζαζ. Σε ένα άλλο μέρος της πόλης γινόταν η αναβίωση του Σαν Φρανσίσκο όπως ήταν στα τέλη του 19ου αιώνα. Στο Χέιτ-Ασμπερι, μια παρατημένη γειτονιά, οι «χαλαροί νέοι» άρχισαν να νοικιάζουν σπίτια βικτωριανού ρυθμού και να ντύνονται με πουκάμισα με κονκάρδες, τζάκετ, μακριές βελούδινες ρόμπες και μπότες με κορδόνια. Οτιδήποτε παλιομοδίτικο αγαπήθηκε φανατικά. Οι άνδρες άφηναν τα μαλλιά τους μακριά κάτω από καουμπόικα καπέλα και οι νέοι διακοσμούσαν τα διαμερίσματά τους με παλιά αντικείμενα.

Η ΤΖΑΝΙΣ ΤΖΟΠΛΙΝ. Ο Τσε Χελμς παράτησε το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Οστιν και έφθασε με οτοστόπ στο Σαν Φρανσίσκο μαζί με μια φίλη του, ένα καλό κορίτσι της μεσαίας τάξης που επίσης εγκατέλειψε τα μαθήματά της και πήγε στην Καλιφόρνια για να γίνει τραγουδίστρια. Την έλεγαν Τζάνις Τζόπλιν. Ολοι μαζί ζούσαν περίπου σαν σε κομμούνα και μεταξύ τους δημιουργήθηκε το πρώτο συγκρότημα της πόλης εκείνη την εποχή, οι Charlatans.

Σύντομα όμως άρχισαν να μοιράζονται και κάτι άλλο: LSD. Είχε περάσει περισσότερο από μια δεκαετία από τότε που τα εργαστήρια Sandoz άρχισαν να παράγουν τα πρώτα χάπια με διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέος, τη συνθετική εκδοχή δύο φυσικών στοιχείων που αλλοιώνουν τη συνείδηση (ψιλοκυβίνη και μεσκαλίνη). Το 1961 ο καθηγητής Ψυχολογίας του Χάρβαρντ Τίμοθι Λίρι είχε μια εμπειρία με μανιτάρια ψιλοκυβίνης στο Μεξικό που του άλλαξε τη ζωή. Μαζί με τον συνάδελφό του στο Χάρβαρντ Ρίτσαρντ Αλπερτ καλούσαν φίλους και κάποιους μεταπτυχιακούς φοιτητές να μελετήσουν τις επιπτώσεις του LSD.

Πίσω στη δυτική ακτή, ο Κεν Κέισι, πρώην εθελοντής στα πειράματα με LSD που διεξήγαγε η CIA, έκανε πλέον τα δικά του πειράματα με τις ουσίες καταλήγοντας να γράψει τη «Φωλιά του κούκου» που μεταφέρθηκε και στην μεγάλη οθόνη με τον Τζακ Νίκολσον. Ακολουθούσε τον δικό του τρόπο «διεύρυνσης της συνείδησης»: αγόρασε ένα σχολικό λεωφορείο, το γέμισε γκραφίτι με έντονα χρώματα και το οδηγούσε παντού, μέσα σε σύννεφα μαριχουάνας μαζί με μια ομάδα που αυτοαποκαλούνταν Χαρούμενοι Φαρσέρ – ανάμεσά τους και ο Νέιλ Κάσαντι, ο καλύτερος φίλος του Τζακ Κέρουακ, πάνω στον οποίο δόμησε το χαρακτήρα του Ντιν Μοριάρτι στο βιβλίο του «Στον δρόμο».

Πάνω στα βήματα των μπίτνικ του ’50 οι χίπηδων που συγκεντρώθηκαν στο Χέιτ-Ασμπερι απαρνήθηκαν τις κομφορμιστικές αξίες της ψυχροπολεμικής Αμερικής. Απέρριπταν τον υλισμό της σύγχρονης ζωής και βασίζονταν στη διανομή δωρεάν φαγητού και την ύπαρξη δωρεάν καταλύματος, δημιουργώντας παράλληλα θεσμούς όπως τις ελεύθερες κλινικές για περίθαλψη.

Το πρελούδιο του Καλοκαιριού της Αγάπης ήταν το «Human Be-in» στο Πάρκο Γκόλντεν Γκέιτ τον Ιανουάριο εκείνης της χρονιάς, όπου έγινε προσκλητήριο «για τη συνάντηση των φυλών». Στη σκηνή μπροστά σε 20.000 άτομα εμφανίσθηκαν οι Grateful Dead και οι Jefferson Airplane, ενώ έγιναν απαγγελίες από τον εμβληματικό ποιητή της γενιάς των μπίτνικ Αλεν Γκίνσμπεργκ. Ολα αυτά αποτέλεσαν τη βάση για το περίφημο μιούζικαλ «Hair». Εκείνη την περίοδο ο Τίμοθι Λίρι συνέλαβε τη φράση «Ξύπνα – Συντονίσου – Ξεκόλλα» που ουσιαστικά έγινε το σύνθημα της εποχής. Η ψυχεδελική εφημερίδα του Χέιτ-Ασμπερι «Σαν Φρανσίσκο Ορακλ» κατέγραφε καθημερινά τα όσα συνέβαιναν.

Καλοκαίρι της Αγάπης. Ο όρος προέρχεται από τη δημιουργία του Συμβουλίου για το Καλοκαίρι της Αγάπης, την άνοιξη του ’67. Το Συμβούλιο είχε σκοπό να αντιμετωπίσει κάποια από τα προβλήματα που δημιουργούνταν από την έλευση τόσων χιλιάδων νέων στην πόλη. Στο φεστιβάλ μουσικής του Μοντερέι τον Ιούνιο περίπου 60.000 άτομα κάθε μέρα απόλαυσαν συναυλίες των Who, Grateful Dead, Animals, Jefferson Airplane, Οτις Ρέντινγκ, Τζίμι Χέντριξ και Τζάνις Τζόπλιν με το συγκρότημά της Big Brother and the Holding Company. «Οταν πας στο Σαν Φρανσίσκο, βεβαιώσου ότι θα φοράς ένα λουλούδι στα μαλλιά…» έλεγε το τραγούδι που γράφτηκε ειδικά για το Φεστιβάλ του Μοντερέι.

Ο κιθαρίστας των Grateful Dead Μπομπ Γουάιρ θυμάται: «Την εποχή εκείνη το Χέιτ-Ασμπερι ήταν το γκέτο των μποέμ που ήθελαν να δοκιμάσουν τα πάντα – και το κάναμε. Μάλιστα πιστεύω ότι κάτι ανάλογο δεν έχει συμβεί έκτοτε. Ναι, κυκλοφορούσε πολύ LSD. Ομως η όλη εμπειρία δεν είχε να κάνει μόνο με τα ναρκωτικά. Αφορούσε τον πειραματισμό, την εύρεση νέων τρόπων έκφρασης, την απόκτηση της συνείδησης του τι σημαίνει ύπαρξη».

Παρ’ ότι η κουλτούρα εκείνου του καλοκαιριού βασιζόταν κυρίως στη μουσική και στην άρνηση της καθεστηκυίας τάξης, η έννοια της προσωπικής αναζήτησης απέκτησε νέες διαστάσεις.

Και όταν το καλοκαίρι τελείωσε, τα Παιδιά των Λουλουδιών διαλύθηκαν μεταφέροντας στις μικρές και μεγάλες πόλεις της Αμερικής και της Ευρώπης μια νέα κουλτούρα. Το Καλοκαίρι της Αγάπης είχε μακροπρόθεσμη επιρροή σε πολλούς νέους μουσικούς που ακολούθησαν στη συνέχεια πολύ επιτυχημένη πορεία. Κατά κάποιον τρόπο εκείνο το καλοκαίρι συνεχίζεται ακόμα μέσα σε πολλές έννοιες που πλέον είναι κοινός τόπος, αλλά είχαν πρωτοεμφανιστεί τότε στο Σαν Φρανσίσκο: προστασία του περιβάλλοντος, ανακύκλωση, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χορτοφαγία, New Age, προσφορά δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, προγράμματα διανομής δωρεάν τροφίμων, χορήγηση δωρεάν συρίγγων στους τοξικομανείς.

Την Παρασκευή:Βαρκελώνη 1992