«Υπάρχει μια σκέψη που με κατατρύχει εδώ και καιρό: να περιγράψω έναν αληθινά καλό άνθρωπο. Δεν υπάρχει τίποτα δυσκολότερο, ιδιαίτερα στην εποχή μας», έγραφε ο Φιόντορ Ντοστογέφσκι σε μία επιστολή του το 1867, αναζητώντας μια μορφή ηθικής τελειότητας όχι μόνο ως αισθητική πρόκληση ανάμεσα στους λογοτεχνικούς του ήρωες, αλλά ως επείγουσα ανάγκη. Ηταν η προπαρασκευαστική διαδικασία για τον πρίγκιπα Μίσκιν και τον αριστουργηματικό «Ηλίθιο».

Στη σύγχρονη Ρώμη ο Πάπας Φραγκίσκος εμπνέει τους πιστούς, αλλά παίρνει με το μέρος του ακόμη και τους σκεπτικιστές ειδωλολάτρες του λαϊφστάιλ. Η λευκή απέριττη εμφάνισή του έρχεται σε αντίθεση με τα υπερβολικά διακοσμημένα άμφια του προκατόχου του Βενέδικτου ΙΣΤ’ και τη δηλωμένη αδυναμία του στα παπούτσια Πράντα.

Ο νέος Ποντίφικας γίνεται εξώφυλλο στην ιταλική έκδοση του περιοδικού «Vanity Fair» στο τεύχος Ιουλίου ως «άνδρας της χρονιάς» χάρη στα κηρύγματά του περί μετριοφροσύνης προτρέποντας το ποίμνιό του να σκέφτεται ταπεινά και να ζει με εγκράτεια. Την περασμένη εβδομάδα αποθάρρυνε τους κληρικούς του Βατικανού να οδηγούν πολυτελή αυτοκίνητα και τους προέτρεψε να προτιμούν τα μικρότερου κυβισμού.

Την ίδια ώρα, κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων της Εβδομάδας Υψηλής Ραπτικής της Ρώμης, οι νεότεροι σχεδιαστές, η ανερχόμενη δηλαδή δύναμη δημιουργικότητας του ιταλικού ντιζάιν, παρουσίασαν με τις συλλογές τους την αλλαγή αισθητικής: παίρνουν αποστάσεις από τη φορτισμένη με σεξουαλικά υπονοούμενα τάση της γυμνής επιδερμίδας στην εποχή της μπερλουσκονικής πρωτοκαθεδρίας και των πάρτι μπούνγκα μπούνγκα. Επίσης, στο Παρίσι οι σχεδιαστές του οίκου Βαλεντίνο παρουσίασαν μια συλλογή υψηλής ραπτικής εμπνευσμένη από τις μικρογραφίες των θρησκευτικών μεσαιωνικών χειρογράφων.

Μετριοφροσύνη και αποχή δηλώνουν οι νέοι κανόνες της ιταλικής μόδας. Πάντως, οι μνημονιακές υποχρεώσεις μάς υπενθυμίζουν ότι βρισκόμαστε στην επικράτεια της απώλειας. Και συνάδουν προς τον διάλογο της σύγχρονης φιλοσοφίας για μελέτη των μεσαιωνικών θεολογικών κειμένων. Την ίδια ώρα που ο νέος Πάπας Φραγκίσκος αναφέρεται στον βίο του συνονόματού του Αγίου της Ασσίζης και στη μοναστική του ένδεια ως υποδείγματος ζωής, ο ιταλός θεωρητικός και καθηγητής Αισθητικής Τζόρτζιο Αγκάμπεν στο τελευταίο του βιβλίο «Altissima Poverta» («Υψιστη ένδεια») μελετά την ασκητική ζωή των φραγκισκανών μοναχών. Κατά τον Αγκάμπεν, η προσήλωσή τους στην προσευχή και στη λειτουργία έχει επίδραση στη σύγχρονη σύλληψη του ηθικού καθήκοντος.

Από την πλευρά της Ορθοδοξίας, η Μονή των Ιβήρων του Αγίου Ορους εξέδωσε στα ελληνικά τους «Ασκητικούς λόγους» του αβά Ισαάκ του Σύρου, γραμμένους τον 7ο αιώνα στα συριακά. Το θεμελιώδες κείμενο της πατερικής γραμματείας συνεισφέρει στις σύγχρονες εμβαθύνσεις: «Δεν τελειώνει η αύξηση. Η ζωή είναι δική μας. Και ο θάνατος δικός μας. Ζούμε για να πεθάνομε. Ο αγώνας μας είναι να φθάσομε στην ωριμότητα της «ανυπαρξίας» –να καταξιωθούμε αυτής της τιμής και της κορυφής, στην ελευθερία της απανταχού πορείας και παρουσίας διά της παντελούς στάσεως και απουσίας» (από τον κατάλογο της ελληνικής συμμετοχής «The End» στην 52η Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας το 2007).

Τελευταία Νέα