Ο θανάσιμος τραυματισμός 19χρονου βρετανού τουρίστα ξημερώματα Τρίτης στα Μάλια της Κρήτης από συνομήλικο ομοεθνή του είναι ένα ακόμα κρούσμα βίας σε μια περιοχή που τα τελευταία χρόνια έχει συνδεθεί με τον νεανικό «εκτονωτικό» τουρισμό. Εδώ και καιρό οι ντόπιοι προσπαθούν να θέσουν όρια στο μοντέλο της φτηνής και ασύδοτης διασκέδασης στην οποία ένα χωριό βάσισε την ανάπτυξή του.
Σύμφωνα με την Αστυνομία, περίπου 30 νεαροί, όλοι υπήκοοι Ηνωμένου Βασιλείου, συνεπλάκησαν τα ξημερώματα της Τρίτης σε υπαίθριο χώρο στα Μάλια. Ο 19χρονος μαχαιρώθηκε στον θώρακα. «Οταν φτάσαμε, ήταν νεκρός. Είχε χάσει περίπου τρία λίτρα αίμα», λέει στα «ΝΕΑ» ο παθολόγος Μανώλης Κατσούλης, διευθυντής πολυϊατρείου στα Μάλια που κλήθηκε στο σημείο. Λίγες ώρες αργότερα συνελήφθη ο φερόμενος ως δράστης μαζί με άλλα 18 άτομα που συμμετείχαν στο επεισόδιο. Οι ντόπιοι αποδίδουν το περιστατικό σε «κακοτυχία», καθώς όπως παρατηρούν την τελευταία διετία έχουν περιοριστεί οι ακραίες καταστάσεις. Οπως αναφέρουν, την ίδια νύχτα γινόταν ένα πάρτι σε κέντρο της περιοχής με 2.500 άτομα χωρίς να προκύψει πρόβλημα.
Δεν είναι η πρώτη φορά πάντως που τα Μάλια εμφανίζονται στο καλοκαιρινό αστυνομικό δελτίο. Το 2009 βρέθηκε νεκρός σε χωράφι ένας 17χρονος βρετανός. Η ιατροδικαστική εξέταση απέκλεισε το ενδεχόμενο εγκληματικής ενέργειας. Η Αστυνομία υπέθεσε ότι ο έφηβος σκοτώθηκε όταν προσπάθησε να περάσει έναν μαντρότοιχο όντας μεθυσμένος. Το 2008 ένας 27χρονος βρετανός έπεσε σε κώμα ύστερα από καβγά έξω από νυχτερινό κέντρο. Δύο χρόνια νωρίτερα μια βρετανίδα λογομάχησε με τον σύντροφό της, βούτηξε στο κενό από το μπαλκόνι του ξενοδοχείου τους, αλλά επέζησε. Και οι δύο ήταν μεθυσμένοι.
Αυτό το τουριστικό θέρετρο, 35 χιλιόμετρα ανατολικά του Ηρακλείου, παραμένει τόπος αντιθέσεων. Εκεί βρίσκεται το τρίτο μινωικό ανάκτορο και οι αρχαιολόγοι έχουν αποκαλύψει σπάνια ευρήματα στα εδάφη του. Οι αμμουδερές του παραλίες απλώνονται σε μια ακτογραμμή έξι χιλιομέτρων, από τη Σταλίδα μέχρι τον Ποταμό. Κάθε πρωί ντόπιοι αραδιάζουν στο δρόμο την πραμάτεια τους, φρούτα και λαχανικά, και μια μοναχική ηλικιωμένη στις παρυφές του οικισμού κρατά πάντα ανοιχτή την εξώπορτά της. Μακιγιαρισμένη και καλοντυμένη, περιεργάζεται τους περαστικούς, βυθισμένη σε μια διαρκή αναμονή.
Στην ίδια ασφάλτινη λωρίδα τουλάχιστον 80 μπαρ συνυπάρχουν αντικριστά. Τα βράδια γεμίζουν με φιγούρες που τρεκλίζουν από τη μέθη. Τουλάχιστον 5.000 ξένοι νεαροί τουρίστες που τελείωσαν πρόσφατα το σχολείο επισκέπτονται την περιοχή παίρνοντας την πρώτη γεύση ελευθερίας. Σκοπός των περισσότερων νέων είναι η κατανάλωση όσο μεγαλύτερης ποσότητας αλκοόλ γίνεται σε όσο το δυνατόν λιγότερο διάστημα (φαινόμενο γνωστό στο εξωτερικό ως «binge drinking»). Αυτού του τύπου τη διασκέδαση προωθούν με τα πακέτα τους και ξένοι τουριστικοί πράκτορες.
Το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών στις ταξιδιωτικές οδηγίες που εκδίδει κάθε χρόνο ζητά από τους πολίτες του να προσέχουν σε ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς που έχουν αντίστοιχα χαρακτηριστικά. Τους προειδοποιεί ότι η ταξιδιωτική τους ασφάλεια ενδεχομένως να μην καλύπτει ατυχήματα που σημειώνονται υπό την επήρεια αλκοόλ. Το 2008 αναφέρθηκαν στις βρετανικές προξενικές Αρχές 39 υποθέσεις βιασμών στην Ελλάδα έναντι 17 το 1998. Σε αρκετές περιπτώσεις οι θύτες ήταν συμπατριώτες των θυμάτων.

Τον περασμένο Μάιο εκπρόσωποι των βρετανικών προξενικών Αρχών βρέθηκαν στα Μάλια και μοίρασαν σε ομοεθνείς τους βραχιόλια με την επιγραφή «do it but don’t overdo it» («κάν’ το αλλά μην το παρακάνεις»). Παρόμοιες εκστρατείες ενημέρωσης κατά των καταχρήσεων είχαν γίνει και παλιότερα όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά και στη Ρόδο, στην Κέρκυρα και την Κω.

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΑ ΜΠΑΡ. Πριν από πέντε χρόνια οι δήμαρχοι Μαλίων, Καλλιθέας Ρόδου, Ηρακλειδών Κω, Λευκιμμαίων Κερκύρας και Λαγανά Ζακύνθου συναντήθηκαν στον Λαγανά και αποφάσισαν να συνεχιστεί στις περιοχές τους το μοντέλο του νεανικού τουρισμού. Προσπάθησαν βέβαια να θέσουν κάποιους όρους. Με κυρίαρχο τον έλεγχο στα pub crawl, τις περιηγήσεις στα μπαρ. Υπό την καθοδήγηση τουριστικών πρακτόρων ή εκπροσώπων τους και κόστος 30 ευρώ το κεφάλι, εκατοντάδες τουρίστες με το που προσγειώνονταν στα νησιά εναλλάσσονταν στα μπαρ καταναλώνοντας όσο περισσότερες ποσότητες αλκοόλ μπορούσαν. Οι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ζήτησαν αυτές οι περιηγήσεις να περιορίζονται σε ομάδες λιγότερων ατόμων.

Στα Μάλια, σύμφωνα με τους ντόπιους, αυτός ο περιορισμός φαινόταν να αποδίδει τελευταία.

Τα μεγαλύτερα μπαρ χρεώνουν έπειτα από χρόνια την είσοδο στον πελάτη και οι ομαδικές περιηγήσεις καταλήγουν πλέον σε μικρότερα μαγαζιά. Κάποια προσφέρουν ακόμη τρία ποτά στην τιμή του ενός. Αλλα, σύμφωνα με βρετανικές εφημερίδες, πουλούσαν το 2008 προς 10 ευρώ κανάτες με ένα αποκρουστικό κοκτέιλ που περιείχε Baileys, σκόνη τσίλι, τεκίλα, αψέντι, ούζο, βότκα, μηλίτη και τζιν.
«Τα τελευταία δύο χρόνια υπάρχει μεγάλη βελτίωση. Παλιά μπορεί να είχαμε 40 περιστατικά μέθης τη βραδιά, τώρα φτάνουν σε εμάς 10», παρατηρεί ο Μανώλης Κατσούλης διευθυντής πολυϊατρείου των Μαλίων. «Η μεταβολή έγινε σταδιακά με αύξηση της αστυνόμευσης από ενέργειες και των κατοίκων. Παλιότερα, σπάνια γίνονταν έλεγχοι από τις Αρχές», προσθέτει.

Τον περιορισμό των ακραίων φαινομένων διαπιστώνει και η Εύα Πετράκη, μόνιμη κάτοικος και ιδιοκτήτρια τουριστικού γραφείου. «Φέτος γίνεται προσπάθεια και είναι αυξημένη η αστυνόμευση. Μας λείπει όμως ένα σχέδιο, μια οργανωμένη προσπάθεια για να μπουν κάποια όρια. Οι νέοι που έρχονται εδώ ξέρουν ότι μια εβδομάδα μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν», λέει.