Ποιες αρρώστιες «κυκλοφορούν» στην οικογένειά σας; Αν και η απάντηση φαντάζει αρκετά εύκολη, μόνο απλή δεν είναι, διότι τα γονίδιά μας μπορεί να επηρεάσουν πολλά – και όχι μόνο τις πιθανότητες καρκίνου.

Βρετανοί ειδικοί εξήγησαν προ ημερών στην εφημερίδα «Daily Mail» τι άλλο ακριβώς πρέπει να μαθαίνουμε από τους γονείς μας.

Φοβήθηκε ποτέ κανείς στην οικογένεια για καρκίνο; Οι γονείς μας δύσκολα θα μας μιλήσουν για «τότε που φοβηθήκαμε ότι ο θείος είχε καρκίνο», αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό να το ξέρουμε αυτό.

Όπως λέει η κυρία Τζην Σλόκομπ, εκπρόσωπος του οργανισμού Cancer Research UK, οι φόβοι για καρκίνο είναι σημαντικοί, διότι ορισμένες μορφές της νόσου, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, μπορεί να αρχίσουν από μη καρκινικές αλλοιώσεις, όπως οι πολύποδες.

Αν, λοιπόν, στην οικογένεια υπάρχουν περιστατικά ύποπτης πολυποδίασης, ίσως διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο καρκίνου.

Έχετε συγγενείς με βαρηκοϊα; Το οικογενειακό ιστορικό είναι σημαντικό για την ηλικιακή εκφύλισης της ακοής, κατά τον δρα Τζων Φίλιπς, χειρουργό-ωτορινολαρυγγολόγο στον Πανεπιστημιακό Νοσηλευτικό Οργανισμό του Νόρφολκ και του Νόργουϊτς.

Η εμφάνιση φυσικής βαρηκοϊας πριν από τα 60 χρόνια είναι πιθανό να υποδηλώνει οικογενειακό ιστορικό, ενώ αν και οι δύο γονείς φορούν ακουστικά στα 60 τους, είναι πιθανό να τα χρειαστούν και τα παιδιά τους. Αν, δε, εμφανιστεί βαρηκοϊα στα 30 ή στα 40, μπορεί να οφείλεται σε ωτοσκλήρυνση, δηλαδή σε σκλήρυνση των οσταρίων που υπάρχουν μέσα στο αυτί.

«Αν στην οικογένειά σας έχετε ιστορικό πρώιμης (πριν από τα 60) βαρηκοϊας ή ωτοσκλήρυνσης, πρέπει να ελέγχετε τακτικά την ακοή σας από νεαρή ηλικία και να μην εκτίθεστε σε δυνατούς ήχους», συνιστά ο δρ Φίλιπς.

Μήπως πέθανε ξαφνικά κάποιος νέος στην οικογένεια; Ο αιφνίδιος θάνατος σε ηλικία κάτω των 40 ετών, σε άτομα δίχως εμφανή προβλήματα όπως η παχυσαρκία, μπορεί να οφείλεται σε κληρονομούμενες καρδιολογικές παθήσεις, όπως η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια, λέει ο δρ Ρατζάι Ναράιν, καρδιολόγος στο Νοσοκομείο St George’s, στο Λονδίνο.

Αν και ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τους στενούς συγγενείς (λ.χ. τα αδέλφια), είναι αυξημένος και στους μακρινούς συγγενείς (όπως τα δεύτερα ξαδέλφια). Εάν συνεπώς έχετε τέτοιο οικογενειακό ιστορικό, θα πρέπει να συμβουλευθείτε έναν καρδιολόγο.

Είχε ο μπαμπάς πρόβλημα στον προστάτη του; Οι άντρες πρέπει να ξέρουν εάν ο πατέρας, ο παππούς ή οι θείοι τους είχαν ποτέ PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο – μία πρωτεϊνη που μετριέται στο αίμα) πάνω από 4 ή διάγνωση καλοήθους υπερπλασίας ή καρκίνου του προστάτη, κατά τον καθηγητή Ρόμπερτ Κίρμπυ, διευθυντή στο Κέντρο Προστάτη του Λονδίνου.

Εάν υπάρχει ιστορικό προστατικού καρκίνου σε στενούς συγγενείς, ο κίνδυνος αυξάνεται κατά 2,6 φορές για τα λοιπά άρρενα μέλη της οικογένειας.

Υπάρχει ιστορικό προβλημάτων στον θυρεοειδή; Οι στενοί συγγενείς των πασχόντων από θυρεοειδοπάθειες έχουν κατά 20% περισσότερες πιθανότητες να τις εκδηλώσουν και οι ίδιοι.

Ειδικά οι γυναίκες πρέπει να ξέρουν το οικογενειακό ιστορικό τους από νεαρή ηλικία, ιδίως εάν θέλουν κάποτε να κάνουν παιδιά. Και αυτό, διότι η ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς έχει ζωτική σημασία για την ανάπτυξη του εμβρύου κατά το πρώτο τρίμηνο της κυήσεως, κατά τον δρα Μαρκ Βάντερπαμπ, ενδοκρινολόγο στον νοσηλευτικό οργανισμό Royal Free, στο Λονδίνο.

Πάσχει κάποιος από καούρες; Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, όπως λέγονται επιστημονικά οι καούρες, μπορεί να είναι οικογενειακό χαρακτηριστικό, κατά τον γαστρνετερολόγο δρα Νικ Ρηντ, σύμβουλο στον βρετανικό ιατρικό οργανισμό για το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου The IBS Network.

Αυτό είναι σημαντικό διότι οι χρόνιες καούρες μπορεί να προκαλέσουν αλλοιώσεις στον οισοφάγο, οι οποίες δίχως θεραπεία μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του οισοφάγου.

Καμπούριαζε η γιαγιά; Εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης, διατρέχετε κατά 80% περισσότερες πιθανότητες να την εκδηλώσετε και εσείς, κατά την δρα Σάλυ Χόουπ, σύμβουλο στην Εθνική Εταιρεία Οστεοπορώσεως (NOS), της Βρετανίας. Συνεπώς είναι σημαντικό να ξέρετε, εάν οι προηγούμενες γενιές αντιμετώπιζαν προβλήματα με την οστική πυκνότητά τους.

Σημαντικό είναι επίσης να γνωρίζετε αν και σε ποια ηλικία εκδήλωσαν οι γονείς σας αρθρίτιδα. Η νόσος έχει ισχυρή γενετική συνιστώσα (ιδίως ανάμεσα στις μητέρες και τις κόρες) και αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό είναι πιθανό να εκδηλώσετε αρθρίτιδα στην ίδια ηλικία και στις ίδιες αρθρώσεις με τους γονείς σας, κατά τον δρα Τζων Λώφλιν, καθηγητή Μυοσκελετικής Έρευνας στο Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ και εκπρόσωπο του βρετανικού οργανισμού Arthritis UK.

Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό πολύ υψηλής χοληστερόλης; Τα ιδιαίτερα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης μπορεί να είναι κληρονομούμενα. Αν έχετε άτομα στην οικογένεια με ανεξέλεγκτη χοληστερόλη, παρότι ακολουθούν υγιεινό τρόπο ζωής, είναι πιθανό να έχετε ιστορικό οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας – και αν συμβαίνει αυτό, έχετε 50% πιθανότητες να πάσχετε και εσείς, κατά τον δρα Ναράιν. Συνεπώς, πρέπει να παρακολουθείτε από μικρή ηλικία την χοληστερόλη σας.

Έχετε ιστορικό απώλειας δοντιών; Υπάρχουν ενδείξεις ότι η τερηδόνα και η ουλίτιδα έχουν γενετικές συνιστώσες, κατά τον καθηγητή Άντριου Έντερ, από το Κέντρο Οδοντικής Φθοράς του Λονδίνου (LTWC).

Αν και οφείλονται σε βακτήρια, το κλειδί είναι πόσο αποτελεσματικό μπορεί το σάλιο να τα εξολοθρεύσει. Αν, συνεπώς, οι γονείς σας έχουν πολλά σφραγίσματα ή έχουν χάσει δόντια, μπορεί να πάθετε το ίδιο, εάν δεν τηρείτε πιστά τους κανόνες στοματικής υγιεινής.