Ενα από τα κύρια θέματα που συζητήθηκαν στο πρόσφατο Διεθνές Συνέδριο του Ελληνικού Κολλεγίου Καρδιολογίας ήταν το πώς αντιμετωπίζεται σήμερα η στεφανιαία νόσος με τη βοήθεια των σύγχρονων διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων.

Κατά σύμπτωση, την ίδια εβδομάδα ίσως το πλέον έγκριτο και σοβαρό ιατρικό περιοδικό παγκόσμια («New England Journal of Medicine») αφιέρωνε το κύριο άρθρο του στο ίδιο θέμα.

Η στεφανιαία νόσος παρά τη συντελεσθείσα πρόοδο εξακολουθεί να είναι ο κυριότερος δολοφόνος του ανθρώπου, με τρία χτυπήματα. Με το έμφραγμα του μυοκαρδίου, με τον αιφνίδιο αρρυθμιολογικό θάνατο και με την καρδιακή ανεπάρκεια, που μπορεί άμεσα ή μακροχρόνια η στεφανιαία νόσος να προκαλέσει.

Τα συμπεράσματα του συνεδρίου υπήρξαν ξεκάθαρα:

1. Η ρήξη της αθηρωματικής πλάκας (το «βούλωμα», όπως το αποκαλεί ο κόσμος) δεν είναι η αποκλειστική αιτία του εμφράγματος. Αντίθετα ακόμα και μια απλή διάβρωση του ενδοθηλίου (είναι το εσωτερικό τοίχωμα της αρτηρίας) είναι αρκετή για να προκληθεί έμφραγμα, με τη δημιουργία θρόμβου πάνω στην ανώμαλη επιφάνεια της διάβρωσης.

2. Σήμερα η έρευνα εστιάζεται πάνω στους παράγοντες που αποσταθεροποιούν την ινώδη κάψα που περιβάλλει την αθηρωματική πλάκα. Οταν η κάψα παραμένει αρραγής, τότε το 70% τουλάχιστον των εμφραγμάτων μπορεί να αποφευχθούν. Ορισμένες ουσίες μέσα στην κάψα, όπως οι μεταλλοπρωτεϊνάσες, η κολλαγονογενάση κ.ά. θεωρούνται υπεύθυνες για την αποδόμηση της ινώδους κάψας.

3. Η ρήξη της αθηρωματικής πλάκας παρατηρείται κατά κανόνα στις μικρές πλάκες και όχι στις μεγάλες πλάκες που προκαλούν σημαντικές στενώσεις και για τις οποίες ο πολύς κόσμος ανησυχεί μόλις δει τις στενώσεις αυτές στη στεφανιαιογραφία του.

4. Ο πιο αποφασιστικός παράγοντας για τη μακροβιότητα του αρρώστου δεν είναι η στένωση αυτή καθεαυτήν, αλλά το λεγόμενο κλάσμα εξώθησης της αριστεράς κοιλίας, το οποίο απεικονίζει το πόσο φυσιολογικά συστέλλεται το μυοκάρδιο.

5. Η φαρμακευτική θεραπεία είναι η ενδεδειγμένη θεραπεία, ακόμα και αν υπάρχουν πολλαπλές στενώσεις και στις τρεις στεφανιαίες αρτηρίες, όταν ο άρρωστος παραμένει ασυμπτωματικός και το μυοκάρδιο συστέλλεται φυσιολογικά. Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασυμπτωματικών στεφανιαίων ασθενών πέραν από τη χορήγηση στατινών και αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου περιλαμβάνει αντιαιμοπεταλιακή ή αντιπηκτική αγωγή.

Η σύγχρονη θεραπευτική τάση που τώρα αναπτύσσεται περιλαμβάνει ουσίες που εξουδετερώνουν τους παράγοντες εκείνους που αποσταθεροποιούν την ινώδη κάψα που περιβάλλει την αθηρωματική πλάκα και αποτρέπει τη ρήξη της (μεταλλοπρωτεϊνάσες ΜΜΡ 1, ΜΜΡ 14, κολλαγονογενάση).

6. Η επεμβατική αντιμετώπιση του αρρώστου είναι συνήθως η εγχείρηση Bypass. Η αγγειοπλαστική έχει ένδειξη κυρίως σε αρρώστους είτε σε προεμφραγματική κατάσταση ασταθούς στηθάγχη) ή στο εξελισσόμενο έμφραγμα και ειδικότερα στην πρώτη ώρα της εκδήλωσής του. Η αγγειοπλαστική δεν αποτελεί μέθοδο εκλογής όταν υπάρχουν πολλαπλές στενωτικές βλάβες στις στεφανιαίες αρτηρίες. Ειδικότερα, όταν ο άρρωστος πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη, η εμφύτευση πολλαπλών stents αποτελεί ιατρικό λάθος.

7. Τέλος, εξακολουθεί η προληπτική αγωγή για την αντιμετώπιση της στεφανιαίας νόσου να αποτελεί την καλύτερη μέθοδο θεραπείας της. Εκτιμάται ότι η προληπτική θεραπεία για πολλά χρόνια θα αποτελεί την καλύτερη θεραπεία μέχρις ότου φθάσει η εποχή των γονιδιακών θεραπειών.