Πεκίνο-Αθήνα στον «δρόμο του μεταξιού» από το 2000

Το σημερινό συνολικό μέγεθος των εμπορικών συναλλαγών ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Κίνα απέχει πολύ από τα μεγέθη στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Από τότε έως σήμερα οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών έχουν διευρυνθεί, με τον τόνο να δίνεται από τον πενταπλασιασμό των εισαγωγών κινεζικών προϊόντων στη χώρα μας

Το 2000 οι εισαγωγές στη χώρα μας από τον ασιατικό οικονομικό γίγαντα ήταν μόλις 754 εκατ. ευρώ, για να εκτιναχθούν το 2008 στα 3,34 δισ. ευρώ και να υποχωρήσουν το 2012 στα 2,27 δισ. ευρώ, λόγω της οικονομικής κρίσης που μείωσε δραματικά από τότε και έως σήμερα την αγοραστική δύναμη της ελληνικής αγοράς. Από την άλλη πλευρά, οι ελληνικές εξαγωγές προς την Κίνα έχουν μεν μια σταθερή και εντυπωσιακή αύξηση, αλλά σε κάθε περίπτωση το έλλειμμα των εμπορικών συναλλαγών της χώρας μας με την Κίνα είναι μεγάλο. Οι εξαγωγές προϊόντων προς την ασιατική χώρα ανήλθαν σε 295 εκατ. ευρώ το 2012 παρουσιάζοντας αύξηση 7,5%. Αυτό σημαίνει ότι το εμπορικό έλλειμμα της Ελλάδας με την Κίνα κυμαίνεται στα επίπεδα των 2 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 2011 παρατηρήθηκε κάμψη των ελληνικών εισαγωγών κινεζικών προϊόντων –υποχώρησαν στα 2,52 δισ. ευρώ (12,32%) -, οφειλόμενη σε μεγάλο βαθμό στην υφεσιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας αλλά και στην κάμψη της παγκόσμιας ναυτιλίας, που είχε ως αποτέλεσμα μειωμένες παραγγελίες και παραδόσεις πλοίων. Αντίθετα, οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν στα 288,25 εκατ. ευρώ (+84,9%), ενισχυμένες κυρίως από ενδεχομένως μη επαναλαμβανόμενες εξαγωγές πρώτων υλών (βαμβάκι), ορυκτών και καυσίμων.

Η εκρηκτική άνοδος των ελληνικών εξαγωγών κατά 84,9% οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις αθρόες εξαγωγές προς την Κίνα ελληνικού βαμβακιού (+7.193%), στις σταθερά καλές επιδόσεις των ελλήνων εξαγωγέων μαρμάρου (+54%) και στην εξαγωγή προϊόντων πετρελαίου (+2.282%). Αξιοσημείωτη είναι, επίσης, η σημαντική αύξηση των εξαγωγών τροφίμων και ποτών. Αντίθετα, σχετική κόπωση παρατηρήθηκε σε παραδοσιακά εξαγόμενα προϊόντα προς την Κίνα, όπως τα γουνοδέρματα.

Διμερές εμπόριο υπηρεσιών. Οσον αφορά το διμερές εμπόριο υπηρεσιών, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το 2010 οι ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών ανήλθαν σε 218,6 εκατ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές κινεζικών υπηρεσιών στα 272,6 εκατ. ευρώ. Θαλάσσιες μεταφορές (199 εκατ. ευρώ), τουριστικές υπηρεσίες (6 εκατ. ευρώ) και υπηρεσίες προς επιχειρήσεις σχετιζόμενες με το εμπόριο (3,2 εκατ. ευρώ) συνεισφέρουν στο διμερές ισοζύγιο υπηρεσιών, ενώ οι σημαντικότερες εξαγόμενες υπηρεσίες της Κίνας προς την Ελλάδα είναι θαλάσσιες (162 εκατ. ευρώ) και άλλου τύπου μεταφορές (42,4 εκατ. ευρώ), ασφάλιση εμπορευμάτων (9,1 εκατ. ευρώ) και τουριστικές υπηρεσίες (7,2 εκατ. ευρώ). Στο διμερές ισοζύγιο υπηρεσιών Ελλάδας – Κίνας δεν καταγράφονται πλήρως οι ελληνικές εισπράξεις από τη ναυτιλία, λόγω της ιδιαιτερότητας του κλάδου να διεξάγει συναλλαγές και μέσω άλλων χωρών. Εκτιμάται, όμως, ότι η ναυτιλία καλύπτει ένα μέρος του εμπορικού ελλείμματος, δεδομένου, ότι ελληνικά πλοία, είτε με ελληνική είτε με ξένη σημαία, μεταφέρουν μεγάλο μέρος των καυσίμων που εισάγονται στην Κίνα, καθώς και σημαντικό ποσοστό των κινεζικών εμπορευμάτων διεθνώς.

Επενδύσεις. Στον τομέα των Αμεσων Ξένων Επενδύσεων, σύμφωνα με το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας, το σύνολο των ελληνικών παραγωγικών επενδύσεων στη χώρα, από το 1978 μέχρι το τέλος του 2010, αναλύεται σε 101 επενδυτικά σχέδια με συμβατικό κεφάλαιο περίπου 175 εκατ. δολαρίων και με υλοποιηθείσες επενδύσεις της τάξης των 89,5 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 0,02% του αποθέματος Ξένων Αμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ) της χώρας. Εκτιμάται ότι δραστηριοποιούνται στην Κίνα περίπου 50 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων στους τομείς εξόρυξης, επαγγελματικών ψυγείων, κοσμημάτων, καλλυντικών, πλαστικών, επίπλων, πληροφορικής, τυχερών παιχνιδιών, τροφίμων, ναυτιλίας, παροχής συμβουλευτικών και τουριστικών υπηρεσιών, εμπορίας, εστίασης κ.ά.

Η κορυφαία ελληνική παρουσία στην κινεζική αγορά είναι εδώ και αρκετά χρόνια ο όμιλος Folli Follie, που δραστηριοποιείται στον χώρο των κοσμημάτων. Ο όμιλος διαθέτει ήδη 170 καταστήματα στις μεγαλύτερες πόλεις της Κίνας και σχεδιάζει να διευρύνει ακόμη περισσότερο την παρουσία του στη χώρα αυτή.

Επίσης, η πορεία που διαγράφουν τα ελληνικά κρασιά στη μεγάλη κινεζική αγορά είναι εντυπωσιακή. Τη διετία 2009-2011 αύξησαν τις πωλήσεις τους κατά 1.175%. Το γεγονός ότι έχουν απέναντί τους ισχυρούς αντιπάλους όπως οι Ιταλοί και οι Γάλλοι, οι οποίοι μπήκαν πολύ πιο νωρίς στην κινεζική αγορά και έχουν αποκτήσει σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα, δεν πτοεί τους έλληνες οινοποιούς, όπως τον συνεταιρισμό VAENI, την Τσάνταλης, την Ελληνικά Κελάρια Οίνων (Apelia, Calliga), το Κτήμα Κώστα Χατζημιχάλη, το Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη, οι οποίοι εμφανίζονται αποφασισμένοι να υλοποιήσουν τα σχέδια που έχουν δρομολογήσει για την κινεζική αγορά. Μάλιστα κάποιοι, όπως ο Στέλιος Μπουτάρης, αναζητούν εκτάσεις σε όλη την Κίνα για να δημιουργήσουν δικούς τους αμπελώνες. Η εταιρεία Κυρ-Γιάννη έχει ήδη φυτέψει 100 στρέμματα με σταφύλια στην περιοχή Ningxia, από τα οποία αναμένεται να παράξει τα πρώτα κρασιά ύστερα από πέντε χρόνια.

Πλώρη, για την Κίνα έχουν βάλει και πολλές άλλες επιχειρήσεις όπως η Ολυμπιακή Ζυθοποιία (Fix Hellas), η οποία έστειλε ήδη τα πρώτα κοντέινερ με τα προϊόντα της στη Σαγκάη. Παρούσα στην Κίνα βρίσκεται εδώ και αρκετό καιρό η βιομηχανία ανελκυστήρων Kleemann Hellas, που δημιούργησε και παραγωγική μονάδα, ενώ η Πλαστικά Κρήτης, σχεδιάζει την κατασκευή νέου κτιρίου παραγωγής και αποθηκών στην Κίνα, το οποίο θα ξεκινήσει στις αρχές του 2014 και θα διπλασιάσει την εκεί δυναμικότητα μέχρι το 2020. Σημαντική είναι και η παρουσία του ομίλου S&Β Βιομηχανικά Ορυκτά που εξαγόρασε πρόσφατα το 50% της GoldCommon Mining (GC), σημαντικής παραγωγού μπεντονίτη στην Κίνα.

Με γεμάτες βαλίτσες. Ο Κωνσταντίνος Γιαννίδης, πρόεδρος του Ελληνοκινεζικού Επιμελητηρίου, είναι αισιόδοξος για την πορεία των ελληνοκινεζικών οικονομικών σχέσεων και προβλέπει ότι ο Πρωθυπουργός θα επιστρέψει από το ταξίδι με γεμάτες βαλίτσες. Με δήλωσή του στα «ΝΕΑ» δίνει ένα σαφές και περιεκτικό περίγραμμα για την πορεία των ελληνοκινεζικών οικονομικών σχέσεων:

«Η ελληνοκινεζική συνεργασία έχει απεριόριστη προοπτική. Μιλάμε για τους τομείς των υποδομών, των λιμανιών, των μεταφορών, των αεροδρομίων, τα logistics αλλά φυσικά και τον τουρισμό και τις εξαγωγές ελληνικών αγροτικών προϊόντων. Τα δύο κράτη, το ελληνικό και το κινεζικό, συζητούν για τη διεύρυνση των κινεζικών επενδύσεων στην Ελλάδα και οι όποιες συνεργασίες προκύψουν θα επισφραγιστούν με διακρατικές συμφωνίες. Η ελληνική επιχειρηματικότητα έχει πολλά να περιμένει από την κινεζική πλευρά. Καταρχήν ένα μεγάλο μερίδιο από τους 100 εκατ. Κινέζους που κάθε χρόνο ταξιδεύουν προς την Ευρώπη. Επιπρόσθετα, το ελληνικό λάδι και το κρασί αρχίζουν να διεισδύουν στην κινεζική αγορά και κυρίως σε επαρχίες που κάποιοι πρωτοπόροι Ελληνες έχουν τα τελευταία χρόνια προσεγγίσει. Η αλήθεια είναι πως για την κινεζική αγορά οι Ελληνες χρειάζονται μεγαλύτερη γνώση. Πρόκειται για αγορά που χρειάζεται υπομονή, επιμονή, στόχευση, ανάλυση και μελέτη. Επίσης, εκτός από το λάδι και το κρασί, γίνονται και εξαγωγές ελληνικών ακτινιδίων, υπάρχει ενδιαφέρον για μανταρίνια κλημεντίνες και κεράσια, ενώ σε υψηλά επίπεδα κινούνται και οι ελληνικές εξαγωγές πλαστικών, μαρμάρων, βαμβακιού και σκραπ. Τα μεγάλα έργα και οι μεγάλες επενδύσεις πάντως θα προκύψουν κατόπιν διακρατικών συμφωνιών. Είμαστε εν αναμονή και ως αρμόδιος θεσμικός φορέας για την ελληνοκινεζική επιχειρηματική συνεργασία που είναι το Ελληνοκινεζικό Επιμελητήριο, και κατόπιν όλων των μέτρων που έχουν ληφθεί κάνοντας την Ελλάδα ευνοϊκότερο προορισμό για ξένες επενδύσεις, θεωρούμε ότι ο Ελληνας Πρωθυπουργός μετά το ταξίδι του στην Κίνα θα επιστρέψει με τα χέρια γεμάτα».

Η επένδυση της Cosco. Μέχρι στιγμής το σύμβολο της ελληνοκινεζικής οικονομικής συνεργασίας είναι αναμφίβολα η επένδυση του ναυτιλιακού κολοσσού της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά. Εχει δε συμβολικό χαρακτήρα όχι τόσο για το μέγεθος της επένδυσης όσο για το γεγονός ότι οι Κινέζοι έχουν καταστήσει το λιμάνι του Πειραιά τη σημαντικότερη πύλη εισόδου των προϊόντων τους προς τις αγορές της Ευρώπης και της Μαύρης Θάλασσας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι Κινέζοι της Cosco έχουν εκδηλώσει ανοικτά και το ενδιαφέρον τους να αγοράσουν το σύνολο των μετοχών του ΟΛΠ, αν και εφόσον η κυβέρνηση επιλέξει το μοντέλο της πώλησης των μετοχών του οργανισμού. Σημειώνεται ότι η Cosco διαθέτει παρουσία στον Πειραιά από το 2010, μετά την επένδυση των 4,3 δισ. ευρώ για την 35ετή μίσθωση των προβλητών 2 και 3. Ηδη εκμεταλλεύεται την προβλήτα 2 και προχωρεί άμεσα σε επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό της προβλήτας 3.

Το Ελευθέριος Βενιζέλος. Ισχυρό είναι το ενδιαφέρον των Κινέζων και για τον αερολιμένα Ελευθέριος Βενιζέλος, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις επαφές που είχαν τον προηγούμενο μήνα κινέζοι μάνατζερ τόσο με τον Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά όσο και με τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα. Το κινεζικό ενδιαφέρον για το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας οφείλεται στους ίδιους λόγους που τους έχουν οδηγήσει να επενδύσουν στον ΟΛΠ: στη διείσδυση στις πλούσιες αγορές της Ευρώπης

Ειδικότερα οι κινεζικοί όμιλοι Shenzhen Airport και Friedmann Pacific Asset Management επανέλαβαν σε πρόσφατη συνάντησή τους με τον κ. Στουρνάρα την πρόθεσή τους να λάβουν μέρος στις διαδικασίες ιδιωτικοποίησης του αερολιμένα Ελευθέριος Βενιζέλος, χωρίς όμως να είναι αδιάφοροι και για τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των περιφερειακών αεροδρομίων, που έχει ήδη δρομολογηθεί.

{