Αναζήτηση
Ωφελεί πραγματικά ή δεν ωφελεί η εγχείρηση bypass (παράκαμψη των στενώσεων των αρτηριών); Είναι ένα ερώτημα που πλανάται εδώ και 40 χρόνια, από τότε που άρχισε να εφαρμόζεται, στις αρχές του ‘70.
Ο υπερβολικός ενθουσιασμός της πρώτης 10ετίας οδήγησε μετέπειτα σε σκεπτικισμό, ύστερα μάλιστα από τα αποτελέσματα πολυκεντρικών μελετών και ιδιαίτερα της πολυκεντρικής μελέτης Stich, η οποία δημοσιεύθηκε τελευταία στο εγνωσμένης επιστημονικής σοβαρότητας περιοδικό «New England Journal of Medicine».
Στη μελέτη αυτή διερευνήθηκε κατά πόσο η χειρουργική επέμβαση σε μια τραυματισμένη καρδιά, π.χ. ύστερα από ένα έμφραγμα του μυοκαρδίου, μπορεί να βελτιώσει τα υποκειμενικά ενοχλήματα του ασθενούς, αυξάνοντας παράλληλα και την επιβίωσή του.
Παρότι η επέμβαση τεχνικά ήταν επιτυχής και είχε στόχο – πέραν του bypass – την αναδιαμόρφωση του σχήματος της καρδιάς και την επισκευή της μιτροειδούς βαλβίδας όταν υπήρχε και ανεπάρκεια της βαλβίδας, τα αποτελέσματα δεν ήταν ενθαρρυντικά, ιδιαίτερα στο θέμα της βελτίωσης του προσδόκιμου επιβίωσης των ασθενών.
Τώρα, όταν μια μελέτη οδηγεί σε συμπεράσματα μη στατιστικά σημαντικά, αυτό σημαίνει ότι κάποιοι άρρωστοι που περιέλαβε η μελέτη ωφελούνται και κάποιοι άλλοι βλάπτονται. Ετσι, το αποτέλεσμα εμφανίζεται να είναι μηδενικό.
Κατά συνέπεια, εάν με εξατομίκευση της θεραπείας ενός αρρώστου αποκλεισθούν όσοι άρρωστοι έχουν αυξημένη πιθανότητα να βλαφτούν από τη χειρουργική επέμβαση, τότε όλοι οι υπόλοιποι ωφελούνται. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τη μελέτη Stich, η οποία φαινομενικά οδήγησε σε αρνητικό συμπέρασμα.
Κάθε φορά που κάποιος άνθρωπος χάνεται ή παθαίνει ένα έμφραγμα παρότι είχε υποβληθεί σε εγχείρηση bypass, συγγενείς και φίλοι απορούν για το πώς συνέβη αυτό, αφού είχε κάνει επέμβαση καρδιάς. Δηλαδή αφού, κατά τη γνώμη τους, διασφαλίστηκε η ζωή του.
Πράγματι, στις αρχές της δεκαετίας του ‘70 όλοι πίστευαν ότι όποιος υποβληθεί σε εγχείρηση καρδιάς bypass σώζεται. Σήμερα πια έχει αποδειχτεί ότι αυτό δεν ισχύει. Αντίθετα, μπορεί να χαθεί ένας άρρωστος κατά το εγχειρητικό ή το μετεγχειρητικό στάδιο. Το να μη γίνεται σωστή αξιολόγηση του αρρώστου και όλοι οι άρρωστοι με στεφανιαία νόσο τυχαιοποιημένα να υποβάλλονται σε εγχείρηση είναι ηθικά απαράδεκτο.
Ποιοι όμως είναι εκείνοι που πιθανόν να μην ωφελούνται από την εγχείρηση bypass; Κατά κανόνα είναι εκείνοι που, ασυμπτωματικοί όντες, τυχαία και ύστερα από μια διερεύνηση τύπου check up βρέθηκαν ότι πάσχουν π.χ. από στεφανιαία νόσο με αποφράξεις (στενώσεις) και στις τρεις στεφανιαίες αρτηρίες.
Οι ασθενείς αυτοί, εφόσον δεν έχουν σοβαρή ισχαιμία του μυοκαρδίου, αποδεικνύεται χωρίς αμφιβολία ότι δεν ωφελούνται από την εγχείρηση. Αντίθετα, εάν συμβεί να υποστούν κάποια σοβαρή εγχειρητική ή μετεγχειρητική επιπλοκή, αναμφισβήτητα βλάπτονται. Συγκεκριμένα, μέχρι και 3% των ασθενών χάνεται κατά την εγχειρητική ή μετεγχειρητική περίοδο από διάφορες επιπλοκές.
Ομως αυτόματα τίθεται το ερώτημα για το ποιοι είναι οι άρρωστοι που ωφελούνται. Ωφελούνται αναμφίβολα οι άρρωστοι που παρουσιάζουν στηθάγχη κατά τη σωματική προσπάθεια ή έχουν σοβαρού βαθμού ισχαιμία του μυοκαρδίου, όπως αποδεικνύεται από τις σχετικές καρδιολογικές εξετάσεις (σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου – stress echo).
Ωφελούνται ιδιαίτερα οι άρρωστοι αυτής της κατηγορίας που παράλληλα πάσχουν από υπολειτουργία του μυοκαρδίου με κλάσμα εξώθησης μικρότερο του 30%.
Η κατάσταση των αρρώστων αυτών μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά και όχι μόνο να υποχωρήσουν τα συμπτώματά τους αλλά και να εξασφαλίσουν μακροβιότητα και καλύτερη ποιότητα ζωής. Αντίθετα, όλες οι άλλες κατηγορίες ασθενών που δεν παρουσιάζουν σημαντική ισχαιμία του μυοκαρδίου χρειάζονται ειδική μελέτη για να διευκρινισθεί εάν η τυχόν συνυπάρχουσα αρρυθμία ή ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας θα ήταν δυνατόν να αντιμετωπισθεί με μια εγχείρηση bypass, με παράλληλη επιδιόρθωση της μιτροειδούς βαλβίδας.
Συμπερασματικά, οι άνθρωποι που χωρίς συμπτώματα, στο πλαίσιο ενός check up φθάνουν μέχρι τη στεφανιογραφία και πληροφορούνται ότι πάσχουν από στεφανιαία νόσο με προσβολή και των τριών αρτηριών της καρδιάς, κατά κανόνα δεν ωφελούνται από την εγχείρηση bypass (παράκαμψη των στενώσεων). Με δυο λόγια, η εγχείρηση που γίνεται προληπτικά με στόχο να αποφευχθούν τα χειρότερα δεν επιτυγχάνει τον σκοπό της.
