Αναζήτηση
Δία, εσύ που προστατεύεις τους αιτούντες άσυλο / Στρέψε το βλέμμα προς εμάς
Η Ιρέν Μπονό διάβασε για πρώτη φορά τις «Ικέτιδες» του Αισχύλου από το πρωτότυπο το καλοκαίρι του 1996, τους δύο μήνες που πέρασαν κλεισμένοι στην εκκλησία Σαν Μπερνάρ του Παρισιού 210 μετανάστες χωρίς χαρτιά, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, αξιώνοντας τη νομιμοποίησή τους. Η ελληνίστρια συγκλονίστηκε από την «ομορφιά και την επικαιρότητα» του αρχαίου κειμένου. Τέλος Αυγούστου, 1.500 αστυνομικοί έσπασαν τις πόρτες της εκκλησίας και την εκκένωσαν.
Δέκα επτά χρόνια αργότερα, η Μπονό υπογράφει μια νέα μετάφραση στα γαλλικά της τραγωδίας του Αισχύλου, κεντρικό άξονα μιας παράστασης που ανεβάζει στο Théâtre du Nord της Λίλης με τίτλο «Επιστροφή στο Αργος». Οι «Ικέτιδες» γίνονται «Les Exilées», «Οι Εξόριστες». Ο Χορός παραμένει το κεντρικό πρόσωπο αλλά από τις πενήντα κόρες του Δαναού που δραπετεύουν από την Αίγυπτο και φτάνουν ικέτιδες στο Αργος, πατρίδα της προγόνου τους Ιούς, απομένουν μόλις τρεις.
Το σκηνικό είναι ένα οχυρό, μισοβυθισμένο στην αμμουδιά μιας παραλίας. Οι «Εξόριστες» προσκολλώνται πάνω του όπως τα στρείδια στον βράχο. Στην Αίγυπτο, ήθελαν να τις παντρέψουν ενάντια στη θέλησή τους. Ως υπόδειγμα δημοκράτη, ο βασιλιάς του Αργους, ο Πελασγός, θα τους παράσχει άσυλο και προστασία, αφού πρώτα συμβουλευτεί τον λαό του. Οι Αιγύπτιοι θα αναγκαστούν σε ένα πρώτο στάδιο σε υποχώρηση. Τη συνέχεια όμως δεν τη γνωρίζουμε. Τα υπόλοιπα μέρη της τριλογίας του Αισχύλου έχουν χαθεί.
Για τις ανάγκες της παράστασης «Επιστροφή στο Αργος», η Μπονό στράφηκε στην ηθοποιό και συγγραφέα Βιολέν Σβαρτς. Της ζήτησε να γράψει έναν επίλογο τοποθετημένο στο σήμερα. Εκείνη δημιούργησε μια νέα Ιώ, μακρινή απόγονο των Δαναΐδων. Είναι η εξόριστη όλων των χωρών, αντιμέτωπη με γραφειοκρατικά ακρωνύμια, διαβατήρια και δακτυλικά αποτυπώματα, ανακρίσεις, συλλήψεις και αποδράσεις, θανάτους από πνιγμό ή ασφυξία, απόρριψη και απέλαση. Δεν είναι πλέον η Ιώ, είναι ένας αριθμός, μια ανεπιθύμητη, αυτή που δεν θέλουμε να βλέπουμε, να λογαριάζουμε, να βοηθήσουμε. Ο «θεός της προσφυγιάς», επισημαίνει στον πρόλογο των «Εξορίστων» η ελληνίστρια Ιρέν Μπονό, έχει γίνει σήμερα ένα λογότυπο, μια κωδική ονομασία. «Ξένιος Δίας», υπενθυμίζει, είναι το όνομα μιας επιχείρησης της Ελληνικής Αστυνομίας –εδώ ξέρουμε πολύ καλά με τι σκοπό.
