Αναζήτηση
Σιελόρροια, άγχος, δυσκοιλιότητα, μειωμένη αίσθηση της όσφρησης… Αν και το τρέμουλο θεωρείται το «σήμα κατατεθέν» της νόσου Πάρκινσον, ο ένας στους τρεις πάσχοντες δεν το εκδηλώνει ποτέ, ενώ πολύ νωρίς στην πορεία της νόσου εκδηλώνονται πολυάριθμα, μη κινητικά προβλήματα.
Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνει μία νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε προσφάτως στην επιθεώρηση «Neurology». Σε αυτήν, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ διαπίστωσαν ότι το 56% των ασθενών που συμμετείχαν είχαν υπερπαραγωγή σιέλου (σιελόρροια), ενώ σε ομάδα υγιών εθελοντών το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 6%.
Επιπλέον, το 42% των πασχόντων είχαν δυσκοιλιότητα, έναντι του 7% των υγιών εθελοντών. Περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα (43%) ασθενείς, εξάλλου, είχαν και έντονο άγχος, έναντι του 10% των υγιών συνομηλίκων τους.
«Πολύ συχνά οι πάσχοντες από αρχόμενο Πάρκινσον δεν αναφέρουν καν τα συμπτώματα αυτά στους γιατρούς τους, ενώ εκείνοι δεν τους ρωτούν γι’ αυτά», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής δρ Τιέν Κ. Κου, από το Ινστιτούτο Γήρανσης & Υγείας του πανεπιστημίου.
«Ωστόσο η μελέτη μας επιβεβαιώνει ότι το Πάρκινσον δεν αρχίζει ούτε τελειώνει με το τρέμουλο, καθώς κατά μέσον όρο οι ασθενείς μας είχαν οκτώ μη κινητικά συμπτώματα, έναντι τριών των υγιών εθελοντών».
«Η νόσος του Πάρκινσον έχει ένα προκλινικό στάδιο, το οποίο διαρκεί περίπου 8 χρόνια και προηγείται της εμφάνισης κινητικών συμπτωμάτων», συνηγορεί ο νευρολόγος Παναγιώτης Ζήκος, υπεύθυνος του ειδικού Ιατρείου Νόσου Πάρκινσον & Συναφών Διαταραχών στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας.
«Σε αυτό το στάδιο τα συμπτώματα είναι κυρίως μη κινητικά και, εκτός από τη σιελόρροια, τη δυσκοιλιότητα (λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα) και το άγχος, συμπεριλαμβάνουν ανήσυχο ύπνο με πολύ «ζωντανά» όνειρα και κινήσεις που ξυπνούν τον/την σύντροφο, απώλεια της όφρησης, αλλά και επίμονο “πιάσιμο” στον ώμο, το οποίο είναι πιο συνηθισμένο στους νεώτερους ασθενείς (ηλικίες 40-50 ετών) και για το οποίο δεν ανευρίσκεται εμφανής αιτία».
«Μήνας του μέλιτος»
Μετά από αυτό το προκλινικό στάδιο ακολουθεί ο επονομαζόμενος «μήνας του μέλιτος» – μία περίοδος που συνήθως διαρκεί 3-5 χρόνια και κατά την οποία ο οργανισμός του ασθενούς ανταποκρίνεται πολύ καλά στα φάρμακα και η ποιότητα της ζωής βελτιώνεται τόσο πολύ, ώστε ο πάσχων νομίζει ότι θεραπεύθηκε.
Θα χρειασθούν αρκετά χρόνια ακόμα έως ότου φτάσει ο ασθενής στο τελικό στάδιο της νόσου το οποίο χαρακτηρίζεται από εκφύλιση των νοητικών λειτουργιών.
«Το Πάρκινσον εξελίσσεται συνήθως πολύ βαθμιαία, έχοντας σε άλλους ασθενής πιο αργή εξέλιξη και σε άλλους πιο γρήγορη», λέει ο κ. Ζήκος. «Γενικά, όμως, τα πιο καθοριστικά για την πορεία της νόσου είναι τα δύο πρώτα χρόνια από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, καθώς η φαρμακευτική αγωγή που θα χορηγηθεί θα καθορίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της ασθένειας.
»Έχει πολύ μεγάλη σημασία να αρχίζει το συντομότερο δυνατό η φαρμακευτική αντιμετώπιση της νόσου. Όχι διότι τα φάρμακα μπορούν να ανακόψουν την εξέλιξή της ή να οδηγήσουν στην ίαση – κανένα φάρμακο δεν το κάνει αυτό – αλλά επειδή θα βελτιωθεί πολύ η ποιότητα ζωής των ασθενών και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί ακόμη και να επιβραδυνθεί η εξέλιξη της νόσου».
Εκτός από τα φάρμακα, σε προσεκτικά επιλεγμένους ασθενείς εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια ορισμένες παρεμβατικές θεραπείες, όπως η τοποθέτηση αντλίας συνεχούς έγχυσης φαρμάκων και η ηλεκτρική διέγερση του εγκεφάλου με την χειρουργική τοποθέτηση ειδικού «βηματοδότη».
Υποψήφιοι για αυτού του είδους τις θεραπείες είναι οι ασθενείς με τουλάχιστον πέντε χρόνια Πάρκινσον και σημαντικές διακυμάνσεις στην κινητικότητά τους, οι οποίοι παίρνουν φάρμακα τέσσερις ή περισσότερες φορές την ημέρα και δεν πάσχουν από ψυχικά νοσήματα ή σοβαρή άνοια. Επιπλέον, η διέγερση του εγκεφάλου εφαρμόζεται σε ασθενείς ηλικίας έως 75 ετών (δεν υπάρχει ανάλογος περιορισμός για την τοποθέτηση αντλίας).
Κληρονομικότητα
Ένα ερώτημα που βασανίζει τους ασθενείς, αλλά και τους συγγενείς τους, είναι αν η νόσος του Πάρκινσον είναι κληρονομική. «Όχι, η νόσος συνήθως δεν είναι κληρονομική, αλλά φαίνεται πως υπάρχει κληρονομική επιβάρυνση», απαντά ο κ. Ζήκος.
«Ακόμη και σε μελέτες ομοζυγωτικών (πανομοιότυπων) διδύμων, τα περισσότερα δεδομένα δείχνουν ότι η νόσος προκαλείται από κάτι διαφορετικό. Αυτό σημαίνει πως είναι πιθανό να υπάρχουν ορισμένα γονίδια που προδιαθέτουν ένα άτομο να εκδηλώσει τη νόσο Πάρκινσον, αλλά παίζουν ρόλο διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες.
»Η άμεση ή έμμεση (μέσω του νερού) επαφή με τα φυτοφάρμακα θα μπορούσε να είναι ένας τέτοιος παράγοντας κινδύνου, καθώς διεθνώς παρατηρούνται περισσότερα κρούσματα της νόσου σε αγροτικές περιοχές παρά σε αστικές».
Τη νόσο μπορεί να πυροδοτήσει και ένα έντονα στρεσογόνο γεγονός (λ.χ. ένα μεγάλο χειρουργείο ή η απώλεια ενός αγαπημένου ανθρώπου). Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν πως όταν εμφανίζεται το Πάρκινσον έπειτα από ένα τέτοιο συμβάν, το πιθανότερο είναι ότι προϋπήρχε, αλλά δεν δινόταν ιδιαίτερη σημασία στα συμπτώματά του διότι αυτά δεν ήταν κινητικά (ήταν λ.χ. δυσκοιλιότητα ή διαταραχή στον ύπνο).
Μίνι τεστ: Μήπως έχετε Πάρκινσον;
Υπόνοιες για νόσο Πάρκινσον εγείρονται, όταν ένας άνθρωπος εκδηλώνει ορισμένα συμπτώματα:
Στις ηλικίες άνω των 50 ετών
* Τρέμουλο στο ένα χέρι, που όμως δεν τον εμποδίζει να πιει καφέ.
* Αργές κινήσεις (λ.χ. όταν κουμπώνει το πουκάμισο, κατά το ξύρισμα κλπ)
* Βήματα μικρά και γρήγορα
Στις ηλικίες κάτω των 50 ετών
* Σφίξιμο-πόνος στον ώμο που ο ορθοπεδικός δεν έχει δώσει λύση
* Μειωμένη αιώρηση του ενός χεριού κατά το περπάτημα
* Τρέμουλο του αντίχειρα του ενός χεριού όταν το χέρι είναι ακίνητο
* Παρατεταμένο «σφίξιμο» στο ένα πόδι κατά την βαδιση ή την οδήγηση
* Ακούσιες κινήσεις ή «ζωντανά» όνειρα στον ύπνο που ξυπνούν τον/την σύντροφο
Αριθμοί
7 εκατομμύρια οι ασθενείς παγκοσμίως
1,2 εκατομμύρια στην Ευρώπη
25.000 στην Ελλάδα
60 ετών η μέση ηλικία εμφάνισης της νόσου
1 στους 10 ασθενείς έχουν ηλικία κάτω των 50 ετών
77% των Ευρωπαίων δεν ξέρουν πως οι αργές κινήσεις είναι σύμπτωμα του Πάρκινσον
