Ολοι μας παρακολουθούμε με ενδιαφέρον την προσπάθεια που καταβάλλει η κυβέρνηση για τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα έπρεπε να προχωρήσουν και αν ακόμη δεν υπήρχε μνημονιακή δέσμευση. Ωστόσο, δεν είμαι βέβαιος ότι χωρίς τη δέσμευση αυτή θα προχωρούσαμε. Τώρα όμως είμαστε υποχρεωμένοι, θέλουμε – δεν θέλουμε, να τις πραγματοποιήσουμε.

Ομως από την πολύπλευρη αυτή προσπάθεια λείπει, διότι προφανώς δεν αποτελεί μνημονιακή μας δέσμευση, η κωδικοποίηση της δαιδαλώδους νομοθεσίας μας. Γιατί τέτοια σημασία στο θέμα αυτό; Διότι απλούστατα η πολυνομία ναρκοθετεί την ασφάλεια του δικαίου. Και μια χώρα που δεν εξασφαλίζει στους πολίτες ασφάλεια δικαίου δημιουργεί αδικίες που πληγώνουν το κοινωνικό μας σύστημα και πλήττουν τη δημοκρατία. Είναι βέβαια αλήθεια ότι στο παρελθόν έχουν συσταθεί διάφορες σχετικές επιτροπές. Ομως για τα αποτελέσματά τους δεν πληροφορηθήκαμε ποτέ και η κωδικοποίηση παραμένει όνειρο θερινής νυκτός. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο θεωρώ επιβεβλημένη την οργάνωση μιας νέας, σοβαρής όμως προσπάθειας.

Παρά ταύτα, ο κάθε πολίτης θα διερωτηθεί πώς μπορεί να υπάρξει αδυναμία εξευρέσεως της ορθής διατάξεως αφού όλοι οι νόμοι δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, άρα είναι γνωστοί σε όλους; Αυτό είναι κατ’ αρχάς σωστό. Ομως η συνήθης πρακτική που ακολουθείται από την ελληνική Βουλή, η οποία παραβιάζει κατάφωρα τη συνταγματική διάταξη (άρθρο 74 παρ. 5 εδ. 3) που απαγορεύει την εισαγωγή για συζήτηση τροπολογιών άσχετων με το κύριο αντικείμενο των νομοσχεδίων, είναι ότι εισάγονται προς ψήφιση και τελικά ψηφίζονται πλήθος τροπολογιών που παρεισφρέουν σε άσχετα νομοσχέδια –σε νομοσχέδιο για τη σπογγαλιεία μπορεί, π.χ., να ψηφισθεί διάταξη που να τροποποιεί τον Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό (ΓΟΚ). Και ακόμη, κάθε νέα νομοθετική ρύθμιση θεσπίζει νέες διατάξεις που τροποποιούν ρητά ή σιωπηρά παλαιότερες ή επεκτείνουν την εφαρμογή τους σε άλλες περιπτώσεις. Ετσι βρισκόμαστε μπροστά σε κυκεώνα αλλεπάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων που ενδεχομένως αλληλοκαλύπτονται, αλλά και σε πληθώρα υπουργικών αποφάσεων που ερμηνεύουν «αυθεντικά» διατάξεις.

Μια πρόσφατη έρευνα αποκαλύπτει ότι τη δεκαετία 2000 – 2009 ψηφίστηκαν 1.076 νόμοι που περιέχουν 18.091 άρθρα και 3.250 προεδρικά διατάγματα που περιέχουν 17.899 άρθρα. Επίσης είχαμε 53.481 υπουργικές αποφάσεις που εμπεριέχουν εκατοντάδες χιλιάδες άρθρα, καθώς και άλλες διατάξεις αρκετών χιλιάδων άρθρων. Την ίδια δεκαετία υπήρξαν τροποποιήσεις σε 6 άρθρα του Συντάγματος, έγιναν 5.857 τροποποιήσεις σε άρθρα νόμων που συχνά αφορούν το ίδιο άρθρο, όπως σε φορολογικά θέματα, που μπορεί να αλλάξει και 20 φορές. Παράλληλα έγιναν 1.611 τροποποιήσεις σε διατάξεις ήδη κωδικοποιημένων νομοθετημάτων και 1.978 τροποποιήσεις προεδρικών διαταγμάτων. Μια άλλη έρευνα αποκαλύπτει ότι ο ΓΟΚ με τις εγκυκλίους που έχουν εκδοθεί και τις διατάξεις που ισχύουν κατ’ εξαίρεση ανέρχεται σε περίπου 20.000 σελίδες.

Αυτή είναι η ελληνική πραγματικότητα. Αποτέλεσμα: πολλές φορές ο δικαστής διεξάγει τιτάνιο αγώνα για να ανεύρει και να εφαρμόσει τη σωστή διάταξη. Δυστυχώς, η κακοδαιμονία της χώρας μας στο σημείο αυτό δεν σημείωσε βελτίωση. Το φορολογικό νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή δεν με ικανοποίησε. Προσωπικά περίμενα ένα κείμενο απλό και λιτό. Αντ’ αυτού, βρέθηκα σε ένα δαιδαλώδες και περιπτωσιολογικό κείμενο, έργο των γραφειοκρατών του υπουργείου Οικονομικών, οι οποίοι για να καθιστούν αναγκαία –και όχι μόνο –την παρουσία τους επιδιώκουν να δημιουργήσουν νόμους που για να εφαρμοσθούν χρειάζονται ερμηνευτικές εγκυκλίους. Ετσι το εν λόγω νομοσχέδιο στα 30 άρθρα του, στις 195 παραγράφους του και στα 400 και πλέον εδάφιά του τροποποίησε ολόκληρα κεφάλαια του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, ενώ παράλληλα τροποποιεί διατάξεις των νόμων 27/1975, 1798/1988, 2343/1995, 2578/1998, 3086/2002 αλλά και πρόσφατων νόμων 3943/2011, 3986/2011, 4002/2011 και 4019/2011.

Λυπάμαι διότι ο ικανός υπουργός Οικονομικών και οι εξίσου ικανοί αναπληρωτής και υφυπουργός του έπεσαν στην παγίδα την οποία τους έστησαν οι μανδαρίνοι του υπουργείου τους. Και αντί να εμφανίσουν ένα κείμενο λιτό, εμφάνισαν ένα πολυδαιδαλώδες κατασκεύασμα. Ο περιορισμένος χώρος μας δεν επιτρέπει να δημοσιευθεί ολόκληρο το άρθρο 36 του νομοσχεδίου. Στο άρθρο αυτό καθορίζονται διαφορετικές ημερομηνίες ενάρξεως της εφαρμογής του νόμου σε 16 περιπτώσεις του νομοσχεδίου.

Πραγματική Βαβέλ!

Ο Ιωάννης Μ. Βαρβιτσιώτης είναι πρώην υπουργός