Ο πνευμονιόκοκκος είναι βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές και επικίνδυνες για την υγεία ασθένειες. Αυτός ο παθογόνος μικροοργανισμός αποικίζει τους βλεννογόνους της μύτης και του φάρυγγα πολλών ανθρώπων (φορείς), σε ποσοστό ως και 60% ανάλογα με την ηλικία, χωρίς το γεγονός αυτό να σημαίνει ότι θα νοσήσουν.

Ο πνευμονιόκοκκος μεταφέρεται μέσω μολυσμένων σταγονιδίων, για παράδειγμα με το βήχα ή το φτέρνισμα, στις ευπαθείς ομάδες, όπως είναι τα μικρά ανεμβολίαστα βρέφη και οι ενήλικες άνω των 50 ετών, και συχνά προκαλεί ασθένειες.

Οι λοιμώξεις που μπορεί να προκληθούν από το βακτήριο του πνευμονιόκοκκου περιλαμβάνουν τόσο διεισδυτικές λοιμώξεις όπως:

– η μηνιγγίτιδα

– η βακτηριαιμία

– η βακτηριαιμική πνευμονία

όσο και μη διεισδυτικές όπως η

– μέση ωτίτιδα (λοίμωξη του μέσου ωτός) και

– η πνευμονία

Μία μελέτη που πραγματοποιήθηκε το 2000 στην Ελλάδα (πριν την έναρξη του εμβολιασμού με το Prevenar) με σκοπό την ανάλυση των στοιχείων των διεισδυτικών πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων που εμφανίστηκαν κατά την 5ετία 1995 – 1999, εκτιμά ότι το ετήσιο ποσοστό τους ήταν 44 περιστατικά ανά 100.000 παιδιά (ηλικίας ως 14 ετών).

Το μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου είχαν τα παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών (100 περιστατικά ανά 100.000).

Σε παιδιά ως 2 ετών εμφανίστηκαν το 60% των συνολικών περιστατικών μηνιγγίτιδας, το 53% των συνολικών περιστατικών βακτηριαιμίας και το 29% των συνολικών περιστατικών πνευμονίας.

Πνευμονία

Η πνευμονία αποτελεί φλεγμονή του ιστού των πνευμόνων που μπορεί να προκληθεί από βακτήρια, ιούς, μύκητες, εισπνεόμενα χημικά ή ξένα σώματα.

Ο Streptococcus pneumonia είναι η κύρια αιτία της βακτηριακής πνευμονίας 2. Κατά την εκδήλωση της νόσου αναπτύσσεται φλεγμονή και συσσωρεύεται υγρό στους πνεύμονες προκαλώντας συμπτώματα όπως παραγωγικό βήχα, θωρακικό πόνο, δύσπνοια ή ταχύπνοια, πυρετό, ρίγη και γενική καταβολή. Μερικές φορές τα συμπτώματα μοιάζουν πολύ μ’ εκείνα που εμφανίζονται με το κοινό κρυολόγημα και μπορεί να δυσκολέψουν τη διάγνωση.

Η πνευμονία εμφανίζεται κυρίως σε βρέφη, μικρά παιδιά, και ενήλικα ατομα με αδύναμο ανοσολογικό σύστημα. Στα παιδιά κάτω των πέντε ετών ο πνευμονιόκοκκος ευθύνεται για τα δύο τρίτα (2/3) των βακτηριακών πνευμονιών.

Η πνευμονιοκοκκική πνευμονία είναι ‘μη διεισδυτική’ όταν προσβάλλει μόνο την μεμβράνη που καλύπτει τους πνεύμονες. Αν η λοίμωξη εξαπλωθεί από τους πνεύμονες στην κυκλοφορία του αίματος, έχει καταστεί ‘διεισδυτική’ και είναι γνωστή ως βακτηριαιμική πνευμονία.

Πολλοί άνθρωποι που προσβάλλονται από πνευμονία χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη , και μπορεί να περάσουν αρκετοί μήνες μετά τη λοίμωξη για να αποκατασταθεί πλήρως η υγεία τους. Η βακτηριαιμική πνευμονία, η συχνότερη μορφή διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου, είναι θανατηφόρος σε αναλογία έως και 1 στους 5 ενήλικες που την εμφανίζουν.

Μηνιγγίτιδα

Οι μολυσματικές ασθένειες μπορεί να οδηγήσουν σε μηνιγγίτιδα δηλαδή φλεγμονή των μηνίγγων που καλύπτουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Στα τυπικά αίτια περιλαμβάνονται ο πνευμονιόκοκκος, ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας και οι ιοί της ιλαράς. Οι πιο ευπαθείς ομάδες είναι τα μικρά παιδιά και οι έφηβοι. Ένα μεγάλο ποσοστό από τις βακτηριακές μηνιγγίτιδες στα παιδιά προκαλείται από τον πνευμονιόκοκκο.

Η μηνιγγίτιδα εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, έντονους πονοκεφάλους και ανησυχία, αυχενική δυσκαμψία, ζάλη, ναυτία, έμετο, απώλεια προσανατολισμού και φωτοφοβία. Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά παρουσιάζουν λιγότερο τυπικά συμπτώματα όπως υπνηλία, απάθεια, ανορεξία και κακοδιαθεσία.

H θνητότητα της πνευμονιοκοκκικής μηνιγγίτιδας είναι μεγαλύτερη από όλα τα αίτια μηνιγγίτιδας και μπορεί να φθάσει εως 25% ανάλογα με το υλικό, την ηλικία και τη χώρα της μελέτης.

Οι ασθενείς με μηνιγγίτιδα από πνευμονιόκοκκο παρουσιάζουν συχνά (10-50%) νευρολογικές επιπλοκές, με κυριότερες την απώλεια ακοής, την επιληψία και τη διανοητική καθυστέρηση.

Σήψη

H σήψη αποτελεί μια συστηματική φλεγμονώδη αντίδραση. Είναι μια σοβαρή ιατρική κατάσταση που προκαλείται από την αντίδραση του οργανισμού σε μια λοίμωξη και μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία πολλαπλών οργάνων και το θάνατο.

Οι μικροοργανισμοί και τα βακτήρια περνούν στο αίμα διαπερνώντας το δέρμα ή τους βλεννογόνους και από εκεί προσβάλλουν διάφορα όργανα. Η συνεχής ή περιοδική μετάδοση μικροοργανισμών και βακτηρίων μέσω του αίματος (βακτηριαιμία) που οδηγεί σε σήψη ονομάζεται σηψαιμία.

Η σηψαιμία μπορεί να οδηγήσει σε εξάπλωση της φλεγμονής και σε θρόμβωση. Η θρόμβωση κατά τη διάρκεια της σήψης προκαλεί μείωση της ροής του αίματος στα άκρα και σε ζωτικής σημασίας όργανα και μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια των οργάνων.

Τα μικρά παιδιά και οι ενήλικες και τα μεγάλης ηλικίας άτομα διατρέχουν υψηλό κίνδυνο λόγω του αδυνάμου ανοσολογικού τους συστήματος . Τούτο καθιστά αυτές τις ομάδες ευπαθείς σε πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις, οι οποίες συχνά οδηγούν σε βακτηριαιμία. Όσον αφορά στα παιδιά, το 85% των βακτηριαιμιών οφείλεται στον πνευμονιόκοκκο.

Στα τυπικά συμπτώματα της μόλυνσης του αίματος περιλαμβάνονται υψηλός πυρετός, έντονη αδιαθεσία, ανορεξία, εμφανής κατάπτωση, ταχυπαλμία, ταχύπνοια και συχνά χαμηλή αρτηριακή πίεση.

Οξεία μέση ωτίτιδα

Η οξεία μέση ωτίτιδα είναι μια φλεγμονή του βλεννογόνου του μέσου ωτός, η οποία προκαλείται από βακτήρια ή ιούς και εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά και εφήβους. Η μέση ωτίτιδα είναι μια από τις συχνότερες λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας. Η ευπαθέστερη ηλικιακή ομάδα είναι από 3 μηνών έως 3 ετών. Περίπου το 40% όλων των περιστατικών βακτηριακής μέσης ωτίτιδας οφείλεται στον πνευμονιόκοκκο.

Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως ξαφνικά και περιλαμβάνουν έντονο πόνο στο ένα ή και στα δύο αυτιά, αίσθημα παλμών στο αυτί, πυρετό, γενικό αίσθημα αδιαθεσίας, μείωση της ακοής και πονοκέφαλο. Τα βρέφη είναι ανήσυχα, ανόρεκτα, κλαίνε και πιάνουν συχνά το αυτί τους. Κάποιες φορές παρατηρείται ρήξη του τυμπάνου και έξοδος του πύου, γεγονός που ανακουφίζει από τους έντονους πόνους.

Αν η μέση ωτίτιδα δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Χωρίς επαρκή θεραπεία, η μόλυνση μπορεί να μεταδοθεί στις μήνιγγες ή τον εγκέφαλο. Οι επανειλημμένες φλεγμονές του μέσου ωτός μπορούν να οδηγήσουν σε βαρηκοΐα.

Βιβλιογραφία

1.World Health Organization (WHO). Good Health Adds Life to Years. Global Brief for World Health Day 2012. 2012. 7.

2.Centers for Disease Control and Prevention (CDC). General Recommendations on Immunization.MMWR Recommendations and Reports. 2011;60;3-61.

3.World Health Organization (WHO). 10 Facts on Ageing and the Life Course. April 2012. Available at http://www.who.int/features/factfiles/ageing/en/index.html. Accessed April 18, 2012.

4.World Health Organization (WHO). Healthy ageing is vital for development. 2002. Available at http://www.who.int/mediacentre/news/releases/release24/en/. Accessed April 18, 2012.

5.Simell B, et al. Aging reduces the functionality of anti-pneumococcal antibodies and the killing ofstreptococcus pneumonia by neutrophil phagocytosis.Vaccine. 2011;29:1929-1934.

6.Sims RV, Boyko EJ, Maislin G. The role of age in susceptibility to pneumococcal infections.Age and Ageing. 1992;21(5):357-361

7.World Health Organization (WHO). Recommendations for Routine Immunization. February 2012. Available at http://www.who.int/immunization/policy/Immunization_routine_table1.pdf. Accessed May 3, 2012.

8.World Health Organization (WHO). 23-valent pneumococcal polysaccharide vaccine.WHO Position Paper.Wkly Epidemiol Rec.2008;83(42):373-384.

9.World Health Organization (WHO). 10 Facts on Immunization. April 2012. Available at http://www.who.int/features/factfiles/immunization/en/index.html. Accessed April 18, 2012.

10.World Health Organization (WHO). Vaccination greatly reduces disease, disability, death and inequity worldwide. 2008. Available at http://www.who.int/bulletin/volumes/86/2/07-040089/en/. Accessed May 3, 2012.

11.InternationalLongevityCenter (ILC). Immunizations – Not Just For Kids. October 2007. Available at http://www.ilc-alliance.org/images/uploads/publication-pdfs/Immunizations_NotJustForKids.pdf. Accessed May 3, 2012.

12.National Institute of Health (NIH). Preventive Health Care. 2012. Available at http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001921.htm. Accessed May 3, 2012.

Τελευταία Νέα