Αναζήτηση
Το ραντεβού μας ήταν στο Μουσείο της Ακρόπολης. Mετά την ξενάγησή του, θα τρώγαμε μαζί. Τον φανταζόμουν πλουσιογιάπη αλλά ήταν ένας κανονικός άνθρωπος. Γκρι μπλουζάκι, μαύρο μπλουτζίν, ένα κινητό, τρία (μεγάλα) δαχτυλίδια. Ο άνθρωπος που αναζητά τους πρωτοπόρους της Ιατρικής και του Διαστήματος για να τους «μοιράσει» δεκάδες εκατομμύρια δολάρια έχει αδυναμία στα δαχτυλίδια! Του χαμογέλασα, δείχνοντάς του και τα δύο δικά μου. «Τι θα φάμε» με ρώτησε σε ελληνικά με αμερικανική προφορά, «εγώ μόνο μελιτζάνες δεν τρώω». Στην Αθήνα είχε φτάσει το προηγούμενο βράδυ. Θα μιλούσε στους αποφοίτους του ΜΙΤ και του Χάρβαρντ στο Πλανητάριο (το ένα βράδυ) και στο TEDx Academy στου Μπενάκη (το επόμενο) και μετά αμέσως πίσω στο Λος Αντζελες. «Η γυναίκα φωνάζει», αστειεύτηκε «έχει μείνει μόνη της με τα παιδιά». Αφού λέμε όλα τα σημαντικά, τον ρωτάω για τους έλληνες πολιτικούς. Τους αγνοεί τόσο που παραξενεύομαι. Καταλαβαίνει ότι απορώ και με μεγάλη δόση αυτοσαρκασμού προσθέτει: «Τι περίμενες δηλαδή από έναν κατά ‘‘συρροήν’’ επιχειρηματία». Γελάμε και σηκωνόμαστε να βγάλουμε φωτογραφίες στον ήλιο. Με τα μαγνητόφωνα ανοιχτά
Να αρχίσουμε από τα εύκολα. Υπάρχει Θεός;
Απ’ τα εύκολα! Ουάου ! (παύση) Δεν ξέρω. Μεγάλωσα σε μία πολύ θρησκευόμενη οικογένεια και ήμουν και παπαδάκι στην εκκλησία. Αλλά όσο περνούν τα χρόνια γίνομαι και πιο αγνωστικιστής.
Εξωγήινοι πάντως υπάρχουν…
Αυτό είναι σίγουρο, δεν είμαστε μόνοι μας. Ο Αρης έχει ζωή. Μικρούς μονοκύτταρους και πολυκύτταρους οργανισμούς. Ζωή θα βρούμε και σε κάποιο από τα φεγγάρια του Δία. Είναι πολύ αλαζονικό από μέρους μας να πιστεύουμε ότι είμαστε μόνοι μας στο Σύμπαν.
Ζωή με νοημοσύνη, όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς οι άνθρωποι, υπάρχει;
Από τη στιγμή που το Σύμπαν είναι 15 δισεκατομμυρίων ετών και η Γη μόνο 5 θα σοκαριζόμουν αν δεν υπήρχε ζωή, και μάλιστα πολύ πιο εξελιγμένη από εμάς. Κοίτα λίγο την Ακρόπολη. Φτιάχτηκε πριν από 2-3 χιλιάδες χρόνια. Και σκέψου σήμερα τη ζωή μας. Eχεις το Internet, στέλνεις ρομπότ στον Αρη και φτιάχνεις τηλεσκόπια που μπορούν να κοιτάξουν δισεκατομμύρια χρόνια πίσω στον χρόνο. Αν όλα αυτά έγιναν μέσα σε 2-3 χιλιάδες χρόνια, φαντάσου έναν πολιτισμό που έχει ιστορία δισεκατομμυρίων ετών.
Από παιδί σού είχε κολλήσει η ιδέα να ταξιδέψεις στο Διάστημα»;
Ενας Ρώσος, από τους πρώτους οραματιστές του Διαστήματος, είχε πει ότι η Γη είναι η κούνια της ανθρωπότητας. Αλλά το μωρό δεν μένει για πάντα στην κούνια. Οι άνθρωποι ήταν πάντοτε εξερευνητές. Ξεκινήσαμε από την Κεντρική Αφρική και πήγαμε στη Μικρά Ασία και την Ευρώπη. Γιατί; Επειδή αυτό πρέπει να κάνουμε. Αν σταματήσουμε ποτέ να εξερευνούμε θα είναι και το τέλος του πολιτισμού μας.
Το θεωρείς πιθανό κάποια στιγμή «το μωρό να εγκαταλείψει εντελώς την κούνια» και να ζει σε άλλους πλανήτες;
Ναι, σε κάποιες χιλιάδες χρόνια η ανθρωπότητα θα κοιτάζει πίσω και θα μνημονεύει την εποχή που οι άνθρωποι έφυγαν από τη Γη και πήγαν στα αστέρια. Αυτό έχει γίνει άλλη μία φορά στο παρελθόν. Οταν η ζωή έφυγε από τις θάλασσες και πήγε στη στεριά.
Να κάνω τον αιρετικό. Τι αξία έχει να πάμε στον Αρη; Ποιος είναι ο στόχος μας; Οι πρώτες ύλες, οι θησαυροί που κρύβουν αυτοί οι πλανήτες;
Οι πόροι ωθούσαν πάντα τον άνθρωπο στην εξερεύνηση. Οι Κινέζοι έψαχναν για τον δρόμο του μεταξιού και οι πρώτοι Αμερικανοί για χρυσό και πετρέλαιο. Το βιβλίο μου λέγεται «Αφθονία» και εστιάζει στο πώς αλλάζουμε γνώμη για το τι είναι σπάνιο και τι σε αφθονία. Σήμερα οι άνθρωποι αγωνιούν για το νερό, τα πολύτιμα μέταλλα, την ενέργεια. Και έχουν σε αφθονία την πληροφορία, την υγεία, την παιδεία. Πράγματα που κάποτε ήταν σπάνια.
Ολοι αυτοί οι «θησαυροί» όμως σε ποιον ανήκουν; Σε μένα ή στα παιδιά μου; Ο πλούτος, ας πούμε, που υπάρχει στους ανεξερεύνητους πόλους ανήκει στις εταιρείες που σπεύδουν εκεί;
Υπάρχει μια μεγάλη διαφορά. Οι πόλοι της Γης δεν έχουν άπειρους πόρους. Οι πόροι στο ηλιακό μας σύστημα και στο Σύμπαν είναι άπειροι. Και θα κάνουμε ό,τι και ο προ-προπάππους μου ο ψαράς. Ψάρευε αλλά το Αιγαίο δεν ήταν δικό του. Δεν σου ανήκει δηλαδή ο αστεροειδής αλλά σου ανήκουν τα υλικά που βγάζεις από αυτόν.
Δεν φοβάστε ή μάλλον δεν τρομάζετε από την απληστία των ανθρώπων, των εταιρειών, των κρατών;
Οχι, γιατί εδώ τα μεγέθη είναι εκατομμύρια και δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερα. Αν δεις τη Γη από το Διάστημα είναι σαν ένα ψίχουλο ψωμί σε ένα σουπερμάρκετ γεμάτο από πόρους. Σήμερα ο χρυσός ή η πλατίνα είναι τόσο ακριβά επειδή είναι σπάνια. Οσο περισσότερες εταιρείες λοιπόν αντλούν αυτά τα υλικά τόσο οι τιμές θα πέφτουν. Και θα είναι διαθέσιμα σε πολύ περισσότερους ανθρώπους. Και σιγά σιγά σε όλους τους ανθρώπους.
Αυτό είναι ένα καλό νέο για κάποιους συμπατριώτες μας που συνεχίζουν να ελπίζουν ότι η σωτηρία θα έρθει από τον ουρανό.
(γέλια)
Ωραία, δεν έχουν παρά να περιμένουν.
Δεν νομίζω πάντως να προλάβουμε τέτοιες κοσμοϊστορικές αλλαγές…
Γιατί; Τα τελευταία 100 χρόνια το προσδόκιμο ζωής έχει υπερδιπλασιαστεί. Εχουμε ξεκλειδώσει πολλά μυστικά του γενετικού κώδικα. Πιστεύω ότι τα επόμενα 30 χρόνια, η ανθρώπινη ζωή θα επιμηκυνθεί ραγδαία. Δεν θα ζήσουμε δηλαδή μόνο 80 ή 100 χρόνια. Σύντομα θα σπάσουν αυτά τα όρια.
Τρελό μού ακούγεται…
Το έχω ξαναπεί, «μια μεγάλη ανακάλυψη μια μέρα πριν, δεν είναι παρά μια τρελή ιδέα».
Γι’ αυτό δίνεις συνεχώς βραβεία στους καινοτόμους του Διαστήματος; Για να επιταχύνεις τις εξελίξεις;
Μα ναι. Αμα προκηρύσσεις ένα βραβείο δέκα εκατομμυρίων, θα το διεκδικήσουν εκατοντάδες ομάδες οι οποίες θα επενδύσουν στην έρευνα όλες μαζί 200 ή και 300 εκατομμύρια δολάρια. Και από αυτό μόνο κάτι καλό μπορεί να βγει.
Εχεις καθόλου επιφυλάξεις για την χωρίς όρια εξάπλωση της πληροφορίας και του Ιντερνετ;
Και τι να κάνουμε; Ζούμε πια σε μια παγκόσμια αγορά και κανείς δεν μπορεί να σταματήσει την πληροφορία. Εγώ νιώθω καλύτερα όταν ξέρουν οι πολλοί και όχι οι λίγοι.
Να κάνω τον συνήγορο του διαβόλου για να αποκτήσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον η κουβέντα μας;
Με μεγάλη μου χαρά.
Πολλές γυναίκες της Ανατολικής Ευρώπης έγιναν πόρνες εξαιτίας της τηλεόρασης. Ζήλεψαν μια ζωή και πήγαν να την αρπάξουν. Ομοίως δεκάδες άνθρωποι αλληλοσκοτώνονται αυτές τις ημέρες επειδή έχουν μάθει ότι μια ταινία στην Αμερική βρίζει τον προφήτη τους.
Τι θες να πεις; Οτι φταίνε το Ιντερνετ και η τηλεόραση; Και πριν από το Ιντερνετ ήταν η εφημερίδα και πιο πριν το βιβλίο. Είναι η τυπογραφία κάτι κακό;
Μήπως όμως είναι σαν να δίνουμε πυροβόλα όπλα σε παιδιά;
Και η εναλλακτική ποια θα είναι; Να κρατήσουν οι κυβερνήσεις τον έλεγχο της πληροφορίας;
Οχι βέβαια. Αναρωτιέμαι όμως αν αυτό είναι ένα υποχρεωτικό τίμημα για τους λαούς που περνούν ξαφνικά από την απουσία πληροφόρησης στην χωρίς όρια πληροφόρηση.
Αυτό συμβαίνει εδώ και αιώνες. Κάθε φορά έρχεται ένας νέος πολιτισμός, μια καινούργια θρησκεία και εξοντώνει όλους τους προηγούμενους. Παλιότερα γινόταν πολύ πιο βάρβαρα. Η εισβολή των Ούννων ήταν πολύ πιο άγρια από την εισβολή της τεχνολογίας στη ζωή μας.
Εχεις σκεφτεί, ας πούμε, πώς θα άλλαζε ξαφνικά η ζωή του παππού σου και της γιαγιά σου αν με έναν μαγικό τρόπο τότε, τη δεκαετία του ’30, έβαζες μια τηλεόραση στο σπίτι τους; Ο παππούς θα ήθελε ένα ξανθό μοντέλο για το χωράφι και η γιαγιά θα έψαχνε στην αποθήκη για σάλτσες γκουρμέ.
(γέλια)
Ναι, ίσως μερικές φορές είναι καλύτερα να μην ξέρεις. Αλλά δεν ξέρω αν θα συμφωνούσε ο παππούς.
Για αποκωδικοποίησέ μου τα δαχτυλίδια σου.
Αυτό το χρυσό είναι από το ΜΙΤ. Είναι το δαχτυλίδι της τάξης μου. Ο κάστορας είναι η μασκότ μας. Επειδή είναι ο μηχανικός τής φύσης. Και το ΜΙΤ βγάζει μηχανικούς. Το άλλο είναι από το Πανεπιστήμιό μου, το Singularity University. Και βέβαια φοράω και τη βέρα μου. Είναι τόσο στενή που δεν μπορώ να τη βγάλω ούτε όταν ταξιδεύω στο εξωτερικό.
(γέλια)
