Από τη δεκαετία του ‘60 που άρχισε να εργάζεται ως αρχιτέκτοντας αφιέρωσε την καριέρα του στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις. Και επανακαθόρισε τον αστικό σχεδιασμό έτσι ώστε να έχει επίκεντρο τον άνθρωπο· τους πεζούς και τους ποδηλάτες.
O διάσημος αρχιτέκτονας Γιαν Γκελ εντυπωσίασε πρόσφατα το ελληνικό κοινό σε μια διάλεξη που έδωσε στο Μουσείο Μπενάκη ως καλεσμένος της πρεσβείας της Δανίας. Μίλησε για το βιβλίο του «Cities for People» – «Πόλεις για τους ανθρώπους» δηλαδή – και εξήγησε πώς οι σημερινές μεγαλουπόλεις μπορούν να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης για τους κατοίκους τους.
Ο 76χρονος αρχιτέκτονας – καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Βασιλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Δανίας, απαντώντας στο ερώτημα των «ΝΕΩΝ» αν η Αθήνα μπορεί να γίνει μια βιώσιμη πόλη με πεζόδρομους και ποδηλατόδρομους σαν την Κοπεγχάγη, είπε ότι είναι αισιόδοξος πως κάτι τέτοιο μπορεί να υλοποιηθεί. Αρκεί να υπάρχει βούληση και από τους πολίτες και από τις Αρχές.
Βελτιώστε όλους τους χώρους για περπάτημα
Οσο για τα ποδήλατα, ο δανός αρχιτέκτονας τονίζει: «Δεν είμαι τόσο σίγουρος τι χρειάζεται. Θέλει πράγματι η Αθήνα να εισαγάγει μια ποδηλατική κουλτούρα; Φυσικά και μπορεί να το κάνει εάν είναι κάτι που οι άνθρωποι και οι αρμόδιες Αρχές θέλουν να εφαρμόσουν». Αλλωστε, συμπληρώνει, «υπάρχουν τόσο πολλά παραδείγματα πόλεων στον κόσμο που βελτίωσαν εντυπωσιακά τις συνθήκες έτσι ώστε να κάνουν τους ανθρώπους πιο χαρούμενους. Δεν σχεδιάζουν δηλαδή μόνο και μόνο για να κάνουν τα αυτοκίνητα… χαρούμενα».
Το επανέλαβε και στη συνέντευξή του. «Σίγουρα η Αθήνα μπορεί να προσφέρει καλύτερες συνθήκες για τους πεζούς, τα ποδήλατα και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Ενα σύστημα ποδηλατοδρόμων θα μπορούσε να αποτελέσει μια επιλογή τέτοιων βελτιώσεων. Ειδικότερα, θα μπορούσε να προσφέρεται ένα σύστημα ενοικίασης ποδηλάτων πόλης για τους τουρίστες». Ενα τέτοιο σύστημα εφαρμόζεται στην Κοπεγχάγη από το 1995. Παράδειγμα που ακολούθησαν κι άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Στην Αθήνα τέτοιο σύστημα δεν υπάρχει…
«Κι αυτό συνεπάγεται ότι τα αυτοκίνητα θα έχουν λιγότερο χώρο και οι άνθρωποι περισσότερο», λέει. Οπως έχει τονίσει σε ένα ντοκιμαντέρ το 2001, «ο άνθρωπος σήμερα μπορεί να ταξιδεύει με διαστημόπλοια, τζετ, γρήγορα αυτοκίνητα, είναι όμως βασικά ένα ον που περπατάει. Το σώμα μας και όλες μας οι αισθήσεις είναι σχεδιασμένα γι’ αυτόν τον σκοπό (…). Κατά τη γνώμη μου, η «κλίμακα του ανθρώπου» είναι η πιο σημαντική απ’ όλες.
Οταν ακουμπάς την πόλη, τα κτίρια, αυτό είναι που μετράει για την ποιότητα». Για εκείνον, αρχιτεκτονική – όπως έχει πει – δεν είναι απλώς το καλούπι των κτιρίων, η φόρμα. Είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ της φόρμας και της ζωής.