«Οι διαφορές πρέπει να λυθούν μέσω της διπλωματικής οδού». Ηταν η δεύτερη πιο σύντομη απάντηση του Αντερς Φογκ Ράσμουσεν, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε σε ομάδα δημοσιογράφων, μετά το ξερό «όχι» σχετικά με τις προθέσεις του ΝΑΤΟ να επέμβει στρατιωτικά στη Συρία. Η ερώτηση που έτυχε μιας απάντησης εννέα λέξεων ήταν εάν η Συμμαχία σκοπεύει να πάρει θέση στη διένεξη μεταξύ Κύπρου, Τουρκίας και Ισραήλ για τους υδρογονάνθρακες της Μεσογείου, στην οποία εμπλέκεται εμμέσως και η Ελλάδα. Εννέα λέξεις κι ένα «όχι» για δύο από τα πιο ακανθώδη ζητήματα της περιοχής. Η εξήγηση μπορεί να βρίσκεται στο γεγονός ότι η Βορειοατλαντική Συμμαχία περνάει μια περίοδο ευφορίας, όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς στην έδρα του Οργανισμού στις Βρυξέλλες. Είναι σαν να έχει πάρει μια βαθιά, απελευθερωτική ανάσα έπειτα από μία δεκαετία αφγανικής κατάθλιψης. Η επέμβαση στη Λιβύη ήταν ένα κρίσιμο τεστ για τη φήμη ενός μυώδους υπερεθνικού Οργανισμού με ψυχή στρατιωτικού. Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ δεν είναι στρατιωτικός, είναι πολιτικός. Αλλά όταν σε εκείνη τη συνέντευξη Τύπου χαρακτήριζε την επέμβαση στη Λιβύη «μεγάλη επιτυχία» φαινόταν να μιλά με το «ακμαιότατο» ηθικό ενός ενστόλου.

Σε αυτή την ευφορική κατάσταση, οι νατοϊκοί αντιδρούν όπως ο καθένας που βλέπει φως γύρω του έπειτα από μια μακρά περίοδο αποτυχίας και ανασφάλειας: αποφεύγουν ενστικτωδώς ό,τι μπορεί να τους χαλάσει το κέφι και εξωραΐζουν την πραγματικότητα. Ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος, ας κηρύξουμε όλοι μαζί το τέλος της καχυποψίας. Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι μέλη του ΝΑΤΟ, το Ισραήλ κάτι περισσότερο από στενός σύμμαχος, η διπλωματία και η καλή πίστη θα θριαμβεύσουν. Ο λόγος ύπαρξης και το μέλλον της Συμμαχίας δεν βρίσκονται, εξάλλου, στο «Οικόπεδο 12». Οι προκλήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες και πολύ ευρύτερες από μια περιφερειακή διένεξη μεταξύ συμμάχων για μερικά δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικό αέριο. Είναι το Ιράν των πυρηνικών, η δεύτερη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, η Κίνα της εξόδου στον Ειρηνικό Ωκεανό. Αυτοί οι δυνητικοί αντίπαλοι δεν φωτογραφίζονται καν στις off the record συναντήσεις με τους προσκεκλημένους δημοσιογράφους. Ολοι γνωρίζουν, όμως, ότι σε αυτές τις προκλήσεις επιχειρεί να απαντήσει το ΝΑΤΟ. Πρώτα με την αντιπυραυλική ασπίδα. Κι έπειτα με την «Εξυπνη Αμυνα».

Η ασπίδα αρχίζει μια δεύτερη καριέρα μετά τις συμφωνίες ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, από τη μια, και τη Ρουμανία, την Πολωνία και την Τουρκία, από την άλλη. Από την περασμένη Τετάρτη προστέθηκε στην παρέα και η Ισπανία. Από το βήμα της αίθουσας Τύπου στην έδρα της Συμμαχίας, στις Βρυξέλλες, ο ισπανός πρωθυπουργός Ζοζέ Λουίς Θαπατέρο δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις χίλιες νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν. Η κρίση στοιχειώνει την Ευρώπη, οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν την ξεχνούν ούτε λεπτό και κάπως έτσι διευρύνεται το χάσμα που χωρίζει τις δυο πλευρές του Ατλαντικού. Οπως ο Μπαράκ Ομπάμα φωνάζει ότι η θεραπεία βρίσκεται στις δημόσιες επενδύσεις, έτσι και ο υπουργός Αμυνας Λίο Πανέτα γκρινιάζει για τους «σφιχτούς» Ευρωπαίους που σκοπεύουν να μειώσουν τις αμυντικές τους δαπάνες. Σε αυτή την ενδοοικογενειακή αψιμαχία, το ΝΑΤΟ εμφανίζεται σαν μια αισιόδοξη ειρηνευτική δύναμη, γεμάτη ιδέες και καλές προθέσεις. «Η απάντηση δεν είναι να ξοδεύουμε λιγότερα, είναι να ξοδεύουμε καλύτερα», όπως λέει ο Ράσμουσεν.

Είναι μια ελκυστική εισαγωγή στο κόνσεπτ της «Εξυπνης Αμυνας», ενός προγράμματος τόσο φιλόδοξου όσο και νεφελώδους που θα αποτελέσει το κεντρικό θέμα στη Σύνοδο Κορυφής του Σικάγου τον Μάιο του 2012. Αν ο ένας πυλώνας του είναι η σωστή διαχείριση πόρων, ο άλλος είναι η τεχνολογία της εποχής του cloud computing. Πώς θα γίνουν όλα αυτά; Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. «Πρέπει να ενισχύσουμε τη συνεργασία», δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο στρατηγός Στεφάν Αμπριάλ, που έχει διάφορες ιδέες για τον χάι τεκ στρατό του μέλλοντός μας. Και τι ανταπόκριση βρίσκετε; «Σας διαβεβαιώνω ότι υπάρχει μεγάλη προθυμία των κρατών-μελών». Ο γάλλος στρατηγός θα κάνει περιοδεία για να παρουσιάσει με λεπτομέρειες στα γενικά επιτελεία των 28 την «Εξυπνη Αμυνα». Εκεί βρίσκεται το μέλλον του ΝΑΤΟ. Και στο κτίριο που κατασκευάζεται ακριβώς απέναντι από το γερασμένο πρώην στρατιωτικό νοσοκομείο, το οποίο επιστρατεύτηκε ως έδρα του Οργανισμού μετά την εσπευσμένη μετακόμιση από τη Γαλλία το 1966. Οι γερανοί έπιασαν δουλειά πριν από μερικούς μήνες και δεν προβλέπεται να έχουν τελειώσει πριν από το 2015. Αλλά ποιος μπορεί να ξέρει τι διάθεση θα έχει τότε η Συμμαχία;