Την ώρα της κρίσης, πλεονάζουν, δυστυχώς ο πολιτικός αυτοµατισµός, η οµοιοτυπία των κοµµατικών αντανακλαστικών και τα επικοινωνιακά στερεότυπα, που δεν µας βγάζουν στο ξέφωτο. Αντιθέτως αυτές οι πρακτικές µεγαλώνουν, µέχρις παροξυσµού, την απαισιοδοξία, τον θυµό και τη διαµαρτυρία των πολιτών.

Τα πολιτικά ψεύδη, µπορούν να αποπροσανατολίσουν ευκαιριακά την πραγµατικότητα, όχι όµως να την υποτάξουν. ∆εν είχαµε σοσιαλιστική κυβέρνηση και σοσιαλιστική πολιτική, ούτε είχαµε µεταρρυθµιστική φιλελεύθερη πολιτική. Αντί για διαύγεια, διαφάνεια και υγιή δηµόσιο βίο, έχουµε ακούραστη διαπλοκή, αχόρταγη διαφθορά και καλπάζουσα νοσηρό τητα.

∆εν έχουµε ανοιχτή κοινωνία ούτε ανοιχτά κόµµατα ή ανοιχτή διακυβέρνηση.

Πρόβληµα δεν είναι µονάχα το χρέος και η δηµοσιονοµική κατάρρευση. Είναι και οι συνέπειες που ξεσπάνε εξαιτίας της κρίσης, παντού. Καµιά οικονοµική αποτυχία δεν στεγανοποιείται από το ευρύτερο κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισµικό γίγνεσθαι. Οι συνέπειες µιας χρεοκοπίας δεν είναι στιγµιαίες. ∆ρουν σύνθετα και πολλαπλασιαστικά, σε βάθος χρόνου, διαποτίζοντας το σήµερα και το αύριο. Στην πολιτική, τα γεγονότα έχουν ηµερολογιακή καταγραφή, αλλά τα προβλήµατα έχουν διαχρονική εµβέλεια. Τα οικονοµικά βάρη µπορούν να υπολογίζονται µε στατιστικούς δείκτες. Είναι, όµως, ανυπολόγιστα τα κοινωνικά, πολιτικά και πολιτισµικά παρακολουθήµατα της αποδιάρθρωσης, που µας περίµενε στον δρόµο. Η νοοτροπία του βλέποντας και κάνοντας, η ψευδής συνείδηση ότι θα µας δικαιώσουν οι εξελίξεις ή θα βρούµε τον καλό µας εαυτό, που θα τα καταφέρει, είναι αδιέξοδη. Να συνειδητοποιήσουµε «… ότι κοµµένα τα γιοφύρια πίσω µας», όπως λέει ο ποιητής.

Τώρα φαίνονται οι συνέπειεςτου πρωθυπουργοκεντρικού µοντέλου διακυβέρνησης, της πλαστής αυτοδυναµίας και του ευκαιριακού πολυσυλλεκτικού κοµµατισµού, του εναλλασσόµενου δικοµµατικού κυβερνητισµού, της έλλειψης προγραµµατικής αντιπολίτευσης και εναλλακτικής Αριστεράς, αλλά και της κραυγαλέας απουσίας ελέγχου, διαφάνειας και λογοδοσίας.

Τόσο η κυβερνητική ρητορεία περί αναγκαστικού Μνηµονίου, για να σωθούµε, όσο και η αντιπολιτευτική, αντιµνηµονιακή συνθηµατολογία, για να µην καταστραφούµε, σκηνοθετούν την πραγµατικότητα, στα µέτρα τους, λες και ήταν χτες. Οµως, έχουµε µπει σε δοκιµασία και διακινδύνευση απρόβλεπτης διάρκειας, που ξεπερνάει θητείες κυβερνήσεων και ηγεσιών. Παρά ταύτα συζητάµε πολύ για ενδεχόµενα εκλογών, ανασχηµατισµών, µεταγραφών και διαγραφών, διασπάσεων και συνεργασιών, από δω κι από κει, µε το κεντρικό πρόβληµα της χώρας να το σκεπάζουν στρώµατα φλυαρίας.

Ο λογαριασµός φαίνεται να µη βγαίνει. ∆εν υπάρχει περιθώριο να επιχαίρει επικοινωνιακά η κυβέρνηση. Ούτε τα κόµµατα της αντιπολίτευσης να αναπαράγουν τις γνωστές αλληλοπεριχαρακώσεις. Κανείς δεν σώζεται χρεώνοντας το κόστος σε άλλους, για να εισπράξει το όφελος.

Μας µεταχειρίζονται εκβιαστικά και υβριστικά, οι αργυραµοιβοί µας πουλάνε και µας αγοράζουν, χωρίς θεσµικές και πολιτικές αντιδράσεις από πουθενά. Η πίεση θα συνεχιστεί για χρόνια, µε κίνδυνο κατάρρευσης πολιτικών δοµών και κοινωνικής συνοχής. Αλλά και µε αναµενόµενα ξεσπάσµατα εχθρικού αρνητισµού και τυφλού αυτοµατισµού της κοινωνίας, που έχει χαµηλό βαθµό αυτοεκτίµησης κι εµπιστοσύνης στους θεσµούς της.

Στις µεγάλες αναστατώσεις, η χώρα χρειάζεται πολλαπλά στηρίγµατα και το συνταγµατικό της πολιτικό πλαίσιο, πολλαπλές αλλαγές.

Η επίκληση ιστορίας, προγράµµατος, συµβόλων και κυβερνητικού έργου του ΠΑΣΟΚ, δεν νοµιµοποιεί τη σηµερινή κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Ούτε η Νέα ∆ηµοκρατία νοµιµοποιείται, που ανακυκλώνει τον αντιπολιτευτικό εαυτό της, σαν να µην κυβερνούσε µέχρι χτες. Οσο για την Αριστερά, όπως στροβιλίζεται στον χαοτικό κυκεώνα µαταιώσεων και διασπάσεων, αναχρονισµών, ανατρεπτικών ιδεασµών και µικροπολιτικών τακτικισµών, δεν αναδεικνύεται σε δύναµη ριζοσπαστικής αναδιάταξης του πολιτικού πεδίου.

Το πολιτικό κενό δεν είναι ουδέτερο ούτε είναι του χεριού κανενός. Η πραγµατικότητα πιέζει για ριζοσπαστικό µετασχηµατισµό του µεταπολιτευτικού συνταγµατικού πλαισίου της χώρας. Πώς θα βαδίσουµε προς τα εκεί; Με δηµοκρατικές και αξιόπιστες πρωτοβουλίες, απελευθερώνοντας δηµιουργικές δυνατότητες;

Ή εξαντλώντας, αµυντικά, τα περιθώρια χρόνου και δυνάµεων, πιασµένοι, κάθε φορά, «από τα µαλλιά της στιγµής»;

Η στήριξη της χώρας περνάει µέσα και από νέο Σύνταγµα, για την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Η νέα Βουλή πρέπει να οδηγήσει σε δραστικές συνταγµατικές αναθεωρήσεις στα όρια της Συντακτικής Βουλής. Υπάρχουν προτάσεις. Θέληση και προετοιµασία των κοµµάτων υπάρχει;

Ο λογαριασµός φαίνεται να µη βγαίνει. Δεν υπάρχει περιθώριο να επιχαίρει επικοινωνιακά η κυβέρνηση. Ούτε τα κόµµατα της αντιπολίτευσης να αναπαράγουν αλληλοπεριχαρακώσεις

ο Νίκος α. Κωνσταντόπουλος είναι πρώην πρόεδρος του Συνασπισµού της αριστεράς και της Προόδου *Στίχος του Οδυσσέα Ελύτη