Παραμελημένη σήμερα η πρόληψη του ΑΙDS στην Ελλάδα, καθώς δεν έχει επεκταθεί η εξέταση του ιού (το λεγόμενο screening), με αποτέλεσμα πολλοί φορείς να μη λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, αλλά και να μεταδίδουν εν αγνοία τους τον ιό.

Αυτό επισημαίνει ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αγγελος Χατζάκης, ο οποίος τονίζει ότι «σε αντίθεση με πολλές άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και βέβαια τις ΗΠΑ, όπου υπάρχουν εθνικά προγράμματα πρόληψης του ΑΙDS και ειδικές εκστρατείες με αντικειμενικούς στόχους (όχι απλώς ευχολόγια), στη χώρα μας επικρατεί τέλμα».

Το ξεχασμένο για πολλούς στον δυτικό κόσμο ΑΙDS ήρθε και πάλι στο προσκήνιο, με αφορμή μια δικαστική υπόθεση από τη Γερμανία. Μια ποπ σταρ, η 28χρονη Νάντια Μπενάισα, κατηγορείται ότι έκανε σεξ χωρίς προφυλάξεις, αν και γνώριζε ότι είχε προσβληθεί από τον ιό ΗΙV που προκαλεί το ΑΙDS. Συγκεκριμένα, είχε σεξουαλικές επαφές με τρεις άνδρες σε τουλάχιστον πέντε ευκαιρίες χωρίς να τους ενημερώσει για την κατάστασή της. Η ίδια υποστηρίζει ότι της είχαν πει ότι δεν υπάρχουν πιθανότητες να μολυνθούν οι σεξουαλικοί σύντροφοί της.

Παραμένει ο κίνδυνος

Η 28χρονη Γερμανίδα ποπ σταρ Νάντια Μπενάισα κατηγορείται ότι έκανε σεξ χωρίς προφυλάξεις με τρεις άνδρες, χωρίς να τους ενημερώσει ότι είχε προσβληθεί από τον ιό ΗΙV που προκαλεί το ΑΙDSΕίναι γεγονός ότι πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια σχετικά με το ΑΙDS. Είκοσι πέντε και πλέον χρόνια μετά την πρώτη εμφάνιση του ιού, η επιδημία δεν προκαλεί τον ίδιο φόβο στις δυτικές χώρες, ενώ εξακολουθεί να θερίζει μαζικά ζωές στον Τρίτο Κόσμο. Οι νέες αντιικές θεραπείες επιτρέπουν στους ασθενείς με ΑΙDS που έχουν διαγνωσθεί έγκαιρα να ζουν πολλά χρόνια (υπολογίζεται μια μείωση του μέσου προσδόκιμου επιβίωσης μόνο κατά περίπου πέντε χρόνια).

Παρ΄ όλα αυτά, σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Πρόληψη και τον Ελεγχο των Ασθενειών (ΕCDC), «το ΑΙDS παραμένει πάντα απειλή για τη δημόσια υγεία», στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τις συνεργαζόμενες εμπορικά ευρωπαϊκές χώρες (ΕΕΑ)». Αυτοί που περισσότερο προσβάλλονται, όπως αναφέρεται στη μελέτη (του Μ.J. Van de Laarr) είναι η ομάδα των ανδρών που έχουν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες.

«Διεθνώς, η στρατηγική για το ΑΙDS σήμερα είναι να επεκτείνεται και ενθαρρύνονται οι εξετάσεις (screening) σε ολοένα και περισσότερα άτομα, κυρίως των ομάδων υψηλού κινδύνου», εξηγεί ο κ. Χατζάκης. «Οσο πιο ενωρίς διαγνωσθεί η ύπαρξη του ιού τόσο δυσκολότερα νοσεί ο φορέας, αλλά και εάν νοσήσει, τόσο καλύτερα αντιμετωπίζεται η ασθένεια».

Στην Ελλάδα, όμως, όπως προσθέτει ο καθηγητής, όλοι οι αρμόδιοι ασχολούνται μόνο με τις θεραπείες του ΑΙDS και η πρόληψηπου στο εξωτερικό είναι πολύ ισχυρή- έχει τελείως παραμεληθεί. «Επιπλέον, υπάρχουν ακόμα στη χώρα μας πολλοί γραφειοκρατικοί φραγμοί για τις εξετάσεις, οι οποίοι στο εξωτερικό έχουν καταργηθεί, και αποτρέπουν όσους θέλουν να εξετασθούν» επισημαίνει. «Ετσι, οι έλληνες γιατροί βλέπουν πολλές προχωρημένες περιπτώσεις ΑΙDS, γεγονός που είναι κακό για τους ίδιους, αλλά και για όσους έχουν μεταδώσει εν τω μεταξύ τη λοίμωξη».

Αύξηση μετά το 2004

Σχεδόν δέκα χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα είχαν διαγνωσθεί με τον ιό ΗΙV έως τον Οκτώβριο του 2009- οι 3.027 εξ αυτών είχαν εκδηλώσει τη νόσο. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της επιδημίας του ιού ΗΙV στην Ελλάδα κατά την πρώτη δεκαετία του εικοστού πρώτου αιώνα, είναι σύμφωνα με τους επιστήμονες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, η σημαντική αύξηση που παρουσιάσθηκε μετά το 2004. Τετρακόσιες εξήντα δύο νέες περιπτώσεις λοίμωξης από ΗΙV είχαν διαγνωσθεί τους πρώτους δέκα μήνες του 2009 (που είναι τα πλέον πρόσφατα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ)- οι 49 είχαν εμφανίσει ήδη τη νόσο.

«Ακόμα και τα επιδημιολογικά αυτά στοιχεία, όμως, δεν είναι αξιόπιστα και δείχνουν απλώς κάποιες τάσεις», σχολιάζει ο κ. Χατζάκης. «Ο αριθμός των φορέων και ασθενών με ΑΙDS στην Ελλάδα είναι υποτιμημένος, γιατί το σύστημα και η μεθοδολογία καταγραφής των περιπτώσεων δεν έχουν αλλάξει».

Οι οκτώ στους δέκα με τον ιό του ΑΙDS στην Ελλάδα ήταν άνδρες, αν και έχει περίπου διπλασιασθεί το ποσοστό των μολυνθεισών γυναικών σε σχέση με τα πρώτα χρόνια της επιδημίας. Οι τριαντάρηδες φαίνεται να έχουν πληγεί περισσότερο καθώς αποτελούν το 19,3% του συνόλου (30-34 ετών κατά τη στιγμή της δήλωσης) και ακολουθούν οι ηλικίες 25-29 ετών με 16,6% και 35-39 ετών (με 16,5%). Το 46% ήταν άνδρες που μολύνθηκαν μέσω σεξουαλικής επαφής με άλλους άνδρες, ενώ το 22,7% άνδρες και γυναίκες που μολύνθηκαν μέσω ετεροφυλοφιλικής επαφής.

Συνολικά, 1.613 άνθρωποι είχαν πεθάνει από ΑΙDS στην Ελλάδα έως πέρυσι το φθινόπωρο. Παρατηρείται μεγάλη μείωση στις επιπτώσεις του ΑΙDS μετά το 1997, χάρη στις νέες αντιρετροϊκές αγωγές.