Φυτοφάρμακα, συντηρητικά, διοξίνες, ρύποι από τα αυτοκίνητα και τις βιομηχανίες… πλαστικά τάπερ: οι χημικοί κίνδυνοι για τον ανθρώπινο οργανισμό κρύβονται παντού- από τα μπιμπερό έως και τα καλλυντικάυπογραμμίζουν οι επιστήμονες. Οι ίδιοι ωστόσο, γνωρίζοντας τις «παγίδες», προσπαθούν καθημερινά να τις αποφύγουν, τηρώντας πιστά απλούς κανόνες – παραδείγματος χάρη, δεν πίνουν ποτέ ζεστό καφέ σε πλαστικό ποτήρι!


Περισσότερες από 80.000 χημικές ενώσεις έχουν κατασκευαστεί και προωθηθεί στην αγορά από τις βιομηχανίες τα τελευταία 50 χρόνια. Από αυτές, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών του Κέντρου για την Περιβαλλοντική Υγεία των Παιδιών στη Σχολή Ιατρικής του Μάουντ Σινά της Νέας Υόρκης, ελάχιστες μόνον έχουν μελετηθεί για τυχόν τοξικές παρενέργειες στα παιδιά. Παρόλα αυτά, οι χημικές ουσίες και τα υποπροϊόντα αυτών που έχουν παραχθεί από τον άνθρωπο βρίσκονται στον αέρα, στο χώμα, στο νερό και άρα στην τροφή, με αποτέλεσμα να αποθηκεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό. Γιατροί και ερευνητές έχουν σαφείς ενδείξεις, αλλά παρουσιάζουν και τεκμηριωμένες έρευνες οι οποίες δείχνουν ότι οι χημικές ουσίες που μπαίνουν ύπουλα στο σώμα- μέσω, παραδείγματος χάρη, των τροφών που έχουν «μολυνθεί» από τις πλαστικές συσκευασίες ή από τις διοξίνες που παράγονται από την καύση απορριμμάτων- δρουν σωρευτικά παρεμβαίνοντας στη λειτουργία του ενδοκρινικού συστήματος. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που ονομάζονται ενδοκρινικοί διαταράκτες.

«Οι ουσίες αυτές μιμούνται τη λειτουργία των φυσικών ορμονών, “κοροϊδεύοντας” το κύτταρο- δηλαδή τους υποδοχείς στους οποίους δεσμεύονται οι ορμόνες για να λειτουργήσουν», λέει στα «ΝΕΑ» η κ. Πολυξένη Νικολοπούλου- Σταμάτη, αναπληρώτρια καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονική υπεύθυνη του μεταπτυχιακού προγράμματος «Περιβάλλον και Υγεία: Διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων με επιπτώσεις στην υγεία».

Επιδρούν και στα έμβρυα

Η ίδια διευκρινίζει πως οι άνθρωποι έχουν ανοιχτά παράθυρα έκθεσης στους ορμονικούς διαταράκτες σε ορισμένες φάσεις της ζωής τους- κατά την εμβρυϊκή έως και την εφηβική ηλικία, καθώς επίσης και κατά την περίοδο της εμμηνόπαυσης για τις γυναίκες- με αποτέλεσμα να είναι πιο ευάλωτοι. «Είναι ενδεικτικό πως οι ουσίες αυτές έχουν την ιδιότητα να διαπερνούν τον πλακούντα και να επιδρούν στο έμβρυο. Για παράδειγμα, στα αγοράκια μπορεί να προκαλέσει κρυψορχία ή υποσπαδία- ατελής κατασκευή της ουρήθρας. Είναι γεγονός ότι με μικρές χειρουργικές επεμβάσεις διορθώνονται οι ανωμαλίες αυτές, ορισμένα αγοράκια ωστόσο είναι δυνατόν να εμφανίσουν ολιγοσπερμία ή ακόμη και νεοπλασία στην ενήλικη ζωή τους», προσθέτει η κ. Νικολοπούλου.

Επισημαίνει ότι οι επιστημονικές ενδείξεις που έχουν στα χέρια τους οι ειδικοί δεν αποτελούν κανόνα: «Για να αναπτύξει κανείς νεοπλασία συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες, όπως είναι για παράδειγμα η έκθεση και σε άλλους περιβαλλοντικούς ρύπους, ενώ παράλληλα θα πρέπει να συνυπάρχουν και οι κατάλληλες γενετικές πληροφορίες στα χρωμοσώματα που κληρονομεί από τους γονείς του ο καθένας». Οι επιστήμονες πάντως επισημαίνουν ότι οι ορμονικοί διαταράκτες συνδέονται με τον καρκίνο του προστάτη, του μαστού, των όρχεων, αλλά και του θυρεοειδούς (δηλαδή με νεοπλασίες που εμφανίζονται σε ορμονοεξαρτόμενα όργανα).

ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΟΥ

Οι χημικές ουσίες που έχουν παραχθεί από τον άνθρωπο «ταξιδεύουν» στον αέρα, στο χώμα, στο νερό και άρα στην τροφή

«Ποτέ εντομοκτόνα στο σπίτι»


ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ τι κάνουν οι επιστήμονες, οι οποίοι αναγνωρίζουν τους πιθανούς κινδύνους για να προστατέψουν τους ίδιους, αλλά και τους οικείους τους, απαντούν πως ακολουθούν στην καθημερινότητα πρακτικούς κανόνες ελαχιστοποιώντας- όσο είναι αυτό εφικτό- την έκθεσή τους στους ορμονικούς διαταράκτες.

Για παράδειγμα, η κ. Νικολοπούλου προσπαθεί να «μπλοκάρει» τις πηγές έκθεσης (αναπνοή, δέρμα και τροφή) με το να μη χρησιμοποιεί ποτέ εντομοκτόνα στο σπίτι και στον κήπο. Καθημερινή συνήθειαπου συνιστά σε όλους- είναι και το ντους (πρωί- βράδυ), καθώς επίσης και το τακτικό λούσιμο διότι το δέρμα είναι διαπερατό από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους. Στο τραπέζι επίσης πρωταγωνιστούν τα βιολογικά προϊόντα σε μία προσπάθεια να αποφύγει τις διοξίνες και τα τοξικά.

Σημειώνει ότι είναι αναγκαία η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, αλλά και η συλλογική προσπάθεια για ένα καθαρότερο από τοξικές χημικές ουσίες περιβάλλον. Έτσι, για παράδειγμα, όταν οι ατμοσφαιρικοί ρύποι είναι σε αυξημένα επίπεδα, τότε ο περιορισμός των μετακινήσεων με αυτοκίνητο είναι επιβεβλημένος, ενώ υπό αυτές τις συνθήκες θα πρέπει να αποφεύγεται να κυκλοφορούν στους δρόμους όσοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες (κυρίως ηλικιωμένοι και παιδιά).

«Ζεστό ρόφημα σε πλαστικό ποτήρι, ευχαριστώ, αλλά δεν θα πάρω»


ΟΤΑΝ του προσφέρουν ζεστό ρόφημα σε πλαστικό ποτήρι μίας χρήσης, τότε απαντά ευγενικά: «Ευχαριστώ πολύ, αλλά όχι». Ο καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Τζόρτζταουν στην Ουάσιγκτον κ. Γιώργος Χρούσος λέει σπάνια «όχι» στο ζεστό καφέ και το τσάι αρκεί να σερβίρεται σε γυάλινη κούπα. Δεν πρόκειται για ιδιοτροπία: «Η δισφαινόλη- Α, χημική ουσία που χρησιμοποιείται σε πλαστικές συσκευασίες μεταφέρεται από τα πλαστικά δοχεία στο αίμα μας», υπογραμμίζει ο κ. Χρούσος στα «ΝΕΑ». Για τους ίδιους λόγους εξηγεί ότι αποφεύγει να καταναλώνει κονσερβοποιημένα τρόφιμα, αντίθετα είναι τακτικός πελάτης των καταστημάτων που εμπορεύονται οργανικά τρόφιμα, ώστε να αποφεύγει τα χημικά λιπάσματα και τα εντομοκτόνα που μολύνουν τον οργανισμό. «Είναι ενδεικτικό πως έως σήμερα εντοπίζονται στον αέρα και στο χώμα ίχνη του επικίνδυνου, όπως αποδείχτηκε, εντομοκτόνου DDΤ παρόλο που έχει απαγορευτεί η χρήση του εδώ και δεκαετίες», προσθέτει.

Μακριά τα πλαστικά τάπερ

Με γυάλινα τάπερ στήνει μπλόκο στους ορμονικούς διαταράκτες η δερματολόγοςαφροδισιολόγος, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Κατερίνα Λαμπρινοπούλου, η οποία δηλώνει πως αποφεύγει να βάλει στην κουζίνα της πλαστικά σκεύη φύλαξης τροφίμων.

Λόγω της ιδιότητάς της δίνει ιδιαίτερη προσοχή στα καλλυντικά που χρησιμοποιεί «δεδομένου πως το δέρμα είναι πολύπλοκο όργανο που αποτελεί το διαβατήριο των επικίνδυνων χημικών ουσιών στον οργανισμό», υπογραμμίζει.

Αυτός είναι και ο λόγος που επιμένει να αγοράζει καλλυντικά καθημερινής χρήσης από το φαρμακείο της γειτονίας.