Αναζήτηση
Η μελέτη της Ιστορίας δεν αποσκοπεί στην εξιδανίκευση του παρελθόντος. Μέσα από την κατανόηση της Ιστορίας ως σχέσεων σύγκρουσης και συμβίωσης, ιδιαίτερα με τους γειτονικούς λαούς, μπορούμε να αποφύγουμε τις απλουστεύσεις που οδηγούν είτε στη μισαλλοδοξία είτε στην αναδρομική πολυπολιτισμικότητα.
Μarc Αug
ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ;
Πολύτροπον, σελ. 127,
12 ευρώ
Ο Γάλλος ανθρωπολόγος στο σύντομο αυτό δοκίμιο αναπτύσσει έναν πλούσιο προβληματισμό, αναγκαστικά ελλειπτικό ή αφοριστικό κάποιες φορές, για τη σχέση των κοινωνιών με τον χρόνο- το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Κάθε κοινωνία συγκροτεί μια κουλτούρα του χρόνου (μέσα από την τεχνολογία, την αρχιτεκτονική, την τέχνη, τη φιλοσοφία, κ.λπ.) και ο συγγραφέας την ανατέμνει για να θέσει ερωτήματα στη σχέση με την παγκοσμιοποίηση, την ανάπτυξη, τη συγχρονικότητα, τη μνήμη, την ουτοπία. Στο επίκεντρο του προβληματισμού του είναι η κριτική της «ιδεολογίας του παρόντος» που χαρακτηρίζει τις σημερινές κοινωνίες, η συνθήκη δηλαδή κατά την οποία τίποτα δεν μπορούμε να μάθουμε από το παρελθόν και τίποτα δεν μπορούμε να περιμένουμε από το μέλλον.
Άντα Διάλλα Η ΡΩΣΙΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΙΣΟ ΤΟΥ 19ουΑΙΩΝΑ
Αλεξάνδρεια, σελ. 399,
22 ευρώ
Η μελέτη αφορά τη συγκρότηση της ρωσικής εθνικής ταυτότητας και, ιδιαίτερα, τον ρόλο που έπαιξε η ιδεολογία και η πολιτική του πανσλαβισμού στη ρωσική εξωτερική πολιτική αναφορικά με το Ανατολικό Ζήτημα. Η διάδοση των ιδεών του εθνικισμού στη Ρωσία και οι στρατιωτικές ήττες οδήγησαν μεγάλο μέρος των διανοουμένων και πολιτικών να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση της Ρωσίας με τη Δ. Ευρώπη αλλά και με τους Σλάβους των Βαλκανίων. Επιπλέον, να ανακαλύψουν μια νέα ρωσική ταυτότητα εμβαπτισμένη στο πανσλαβικό όραμα, το όραμα δηλαδή ενός ευρύτερου, ευρωπαϊκού σλαβικού κόσμου, στον οποίον η Ρωσία κατείχε ηγεμονική θέση- ένα όραμα που διαψεύστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα.
Εmmanuel Le Roy Ladurie
ΜΟΝΤΑΓΙΟΥ
ΕΝΑ ΟΞΙΤΑΝΙΚΟ ΧΩΡΙΟ ΑΠΟ ΤΟ 1294 ΕΩΣ ΤΟ 1324
Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, σελ. 650, 40 ευρώ
Η θεμελιώδης μελέτη του Γάλλου ιστορικού, της σχολής των Αnnales, πρωτοεκδόθηκε το 1975. Το Μονταγιού, ένα μικρό χωριό 250 κατοίκων στα Πυρηναία, βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Ιεράς Εξέτασης στα τέλη του 13ου- αρχές του 14ου αιώνα λόγω της διάδοσης της αίρεσης των Καθαρών.
Μέσα από τις ανακρίσεις του ιεροεξεταστή ο Ladurie ανασυνθέτει τον διανοητικό και φαντασιακό κόσμο των απλών χωρικών (νοοτροπίες, ιδέες, φόβους, δοξασίες) και τον τρόπο με τον οποίον αυτός συνδέεται με τις συγκεκριμένες κοινωνικές σχέσεις και τις συλλογικές πρακτικές. Στην πραγματικότητα μέσα από τα ιεροεξεταστικά κείμενα ανασυνθέτει την κοινωνία σε μικροκλίμακα: την εργασία, τη σεξουαλικότητα, τη διασκέδαση, την οικογένεια, τη θρησκευτικότητα. Ένα πρωτοπο ριακό έργο στο πεδίο της «μικροϊστορίας» και μία από τις πρώτες γόνιμες συναντήσεις της Ιστορίας με την Ανθρωπολογία.
Τάσος Κωστόπουλος
ΤΟ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ» ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΜΑΚΟΥΣ
(1956-2008)
Βιβλιόραμα, σελ. 319,
19 ευρώ
Το βιβλίο του Τ. Κωστόπουλου έρχεται να αμφισβητήσει μία από τις πιο δεδομένες αντιλήψεις για την κρατική πολιτική έναντι των μειονοτήτων στην Ελλάδα, ότι δηλαδή η επί δεκαετίες απουσία επίσημης πολιτικής για τους Πομάκους οδήγησε στον εκτουρκισμό τους. Ήδη από το 1956, μετά τα Σεπτεμβριανά του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, η ελληνική Πολιτεία επεδίωξε τον διαχωρισμό των Πομάκων με στόχο την αποδυνάμωση της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης. Ο συγγραφέας εξετάζει την αποτυχία της πολιτικής διαχωρισμού και τη νέα στροφή προς την καλλιέργεια της πομακικής ταυτότητας κατά τη δεκαετία του 1990 (με τη σύνταξη λεξικού, την έκδοση αναγνωστικών και εφημερίδων, τη συλλογή τραγουδιών, κ.λπ.) και η οποία αποτέλεσε πεδίο μιας νέας αντιπαράθεσης μεταξύ τοπικών παραγόντων, πολιτικών κομμάτων, εκπροσώπων της μειονότητας και κρατικών υπηρεσιών.
Ανδρέας Λυμπεράτος
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΦΙΛΙΠΠΟΥΠΟΛΗ ΤΟΥ 19ουΑΙΩΝΑ
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 579, 35 ευρώ
Πώς η θρησκευτική κοινότητα μιας πόλης διασπάται σε αντίπαλες εθνικές κοινότητες; Ο Α. Λυμπεράτος μελετά τη διαδικασία μέσα από την οποία η ορθόδοξη κοινότητα της Φιλιππούπολης διασπάστηκε σε ελληνική και βουλγαρική, οι οποίες δεν συμβίωσαν ειρηνικά αλλά επανειλημμένως συγκρούστηκαν στη διάρκεια του 19ου αιώνα.
Το νέο στοιχείο που προσκομίζει η μελέτη είναι η ανάδειξη 
Ι. Παπαθανασίου (με τη συνεργασία των Π. Ιορδανίδου, Αν. Κάπολα, Τ. Σακελλαρόπουλου, Αγγ. Χριστοδούλου)
Η ΝΕΟΛΑΙΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1960
ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ
Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ ΕΙΕ, σελ. 675,
25 ευρώ
Η παρούσα έκδοση είναι ένα πολύτιμο και πλούσιο σε στοιχεία βοήθημα στην επιστημονική μελέτη της Ιστορίας της δεκαετίας του 1960. Πέρα από τον λεπτομερή κατάλογο του αρχείου του Κεντρικού Συμβουλίου της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη (ΔΝΛ), που φυλάσσεται στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, υπάρχουν καταγραφή της αρθρογραφίας των περιοδικών της ΔΝΛ, ποσοτικές επεξεργασίες των δημοσιευμάτων για τη νεολαία, συνεντεύξεις ή βιογραφικά σημειώματα από 61 ηγετικά στελέχη της ΔΝΛ, ενώ η έκδοση συνοδεύεται από CD-RΟΜ με τα δημοσιεύματα της «Αυγής» για τη ΔΝΛ.. Επιπλέον, η Ι. Παπαθανασίου προσφέρει μια διεισδυτική ανάλυση της διαδρομής των νεολαιίστικων οργανώσεων της Αριστερά στις δεκαετίες 1950 και 1960.
Οντέτ Βαρών- Vassard
Η ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗ ΜΙΑΣ ΓΕΝΙΑΣ
ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Εστία, σ. 556,
25 ευρώ
Η νεολαία μέσα από το κίνημα της Αντίστασης πρωταγωνίστησε στην Κατοχή και επέτρεψε την εμφάνισή της ως ιδιαίτερου κοινωνικού υποκειμένου.
Στο βιβλίο της η Ο. Βαρών-Βασάρ, αξιοποιώντας αρχειακό υλικό και προφορικές συνεντεύξεις, εξετάζει τόσο τις αστικές οργανώσεις (ΠΕΑΝ, Ιερή Ταξιαρχία, κ.ά.) όσο και εκείνες που στη συνέχεια εντάχθηκαν στην Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ), τη νεολαία του ΕΑΜ. Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου είναι αφιερωμένο στην ΕΠΟΝ, όπου η συγγραφέας εξετάζει με αναλυτικό τρόπο την προϊστορία της, τη γεωγραφική εξάπλωση, τη συμμετοχή των γυναικών και τις ποικίλες δραστηριότητες που ανέδειξαν την ΕΠΟΝ στη σημαντικότερη και μαζικότερη οργάνωση νεολαίας στην κατεχόμενη Ελλάδα.
Δημήτριος Α. Σταματόπουλος
ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΘΝΟΣ
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ
ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΕΣ
Αλεξάνδρεια, σελ. 429,
32 ευρώ
Η χιλιετής ύπαρξη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αποτέλεσε πρόβλημα για τις εθνικές ιστοριογραφίες των βαλκανικών χωρών που συγκροτήθηκαν τον 19ο και 20ό αιώνα. Είναι γνωστό ότι ο Σπ. Ζαμπέλιος και ο Κ. Παπαρρηγόπουλος ενέταξαν το Βυζάντιο στην ελληνική Ιστορία δημιουργώντας το επιχείρημα περί «συνέχειας» του ελληνικού έθνους. Η μελέτη του Δ. Σταματόπουλου εξετάζει την ελληνική ιστοριογραφία στο ευρύτερο πλαίσιο των βαλκανικών εθνικών ιστοριογραφιών για να διερευνήσει δύο ζητήματα: το πρώτο είναι με ποιον τρόπο το Βυζάντιο εντάχθηκε ή, συχνότερα, αποκηρύχθηκε από τις εθνικές ιστοριογραφίες των Βουλγάρων, Σέρβων, Ρουμάνων και Αλβανών και το δεύτερο είναι με ποιον τρόπο το αυτοκρατορικό παράδειγμα του Βυζαντίου συσχετίστηκε είτε με την Οθωμανική Αυτοκρατορία από τους Τούρκους ιστορικούς είτε με την Αυτοκρατορία των Τσάρων από τους Ρώσους.
Ζουμ στο Κρητικό Ζήτημα
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ.
ΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΑΣ (1878-89)
Βιβλιόραμα, σελ. 447
Η μελέτη εξετάζει την πορεία του Κρητικού Ζητήματος στα τέλη του 19ου αιώνα όχι μόνο στο πλαίσιο της διάδοσης των εθνικών ιδεολογιών και των πολιτικών αντιπαραθέσεων, όσο στο επίπεδο των κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών. Με αφετηρία τη Σύμβαση της Χαλέπας (1878), που παρείχε σχετική αυτονομία στον πληθυσμό του νησιού και εισήγαγε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, ο συγγραφέας αναλύει αφενός τις οικονομικές πιέσεις που ασκούνταν στον πληθυσμό και τον εξωθούσαν σε επαναστάσεις και αφετέρου τις συγκρούσεις μεταξύ κοινωνικών ομάδων και συμφερόντων που υπερέβαιναν εθνοθρησκευτικούς διαχωρισμούς και κομματικούς ανταγωνισμούς. Ωστόσο, δεν παραβλέπει να εξετάσει τις πολιτικές συγκρούσεις που προκάλεσαν την οριστική εγκατάλειψή της το 1889.
Το Βυζάντιο στο προσκήνιο
