Ζούμε σε καιρούς όπου η ανησυχία ως συναίσθημα αποτελεί ένα καθημερινό βίωμα για πολλούς ανθρώπους. Ίσως σε αυτό συμβάλλουν οι οικονομικές κρίσεις που δημιουργούν ένα αίσθημα αδιεξόδου, οι ταχείς ρυθμοί εξέλιξης των πάντων, η καταιγιστική υπερπληροφόρηση, οι κοινωνικές επιταγές που μας ωθούν να κατακτήσουμε την επιτυχία, η καθημερινή και φυσικοποιημένη βία που δεχόμαστε καθημερινά από την τηλεοπτική εικόνα ή το αίσθημα απομόνωσης που μέσα μας ενίοτε μας ταλανίζει.

Ωστόσο, ορισμένες φορές η ανησυχία προσπερνά ως αντίδραση τα ορατά γεγονότα, γίνεται δυσανάλογη ως προς αυτά, με αποτέλεσμα να συνθέτει ένα εξαιρετικά σοβαρό ψυχολογικό πρόβλημα για τον άνθρωπο που τη βιώνει.

Υπερβολική θεωρείται η ανησυχία της οποίας η ένταση, η συχνότητα και η διάρκεια δεν αντιστοιχούν στην πραγματική πιθανότητα ή τις συνέπειες του να συμβεί ένα ψυχοπιεστικό για το άτομο γεγονός.

Βέβαια, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε εκ των προτέρων αν ένα γεγονός θα συμβεί ή όχι με απόλυτη σιγουριά, όπως δυσβάσταχτη είναι για ορισμένους η συνειδητοποίηση ότι δεν κατέχουν τον απόλυτο έλεγχο στα σημαντικά γεγονότα της ζωής τους. Τέτοιες αβεβαιότητες μοιάζουν να ενισχύουν την ανησυχία ορισμένων ευάλωτων ατόμων.

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή παρουσιάζεται με το χαρακτηριστικό σύμπτωμα της υπερβολικής ανησυχίας ενός ανθρώπου για καθημερινά και άλλοτε ασήμαντα προβλήματα. Βέβαια το τι άνθρωπος νοηματοδοτεί ως σημαντικό ή όχι είναι μία υποκειμενική διεργασία, ωστόσο σε εκείνον έγκειται η δυνατότητά του να διαχωρίζει τη βαρύτητα των σημαντικών ή μη γεγονότων. Ο άνθρωπος δυσκολεύεται να ελέγξει την ανησυχία του, η οποία συνοδεύεται από μια σειρά ψυχοσωματικών συμπτωμάτων όπως:

* Ψυχοκινητική ανησυχία

* Ευερεθιστότητα

* Εύκολη κόπωση

* Δυσκολία στη συγκέντρωση, απότομα κενά στη σκέψη

* Μυϊκή ένταση

* Ελλιπής, ανήσυχος, μη ικανοποιητικός ύπνος

Οι επιπτώσεις της διαταραχής είναι καταλυτικές: επαγγελματική, κοινωνική και προσωπική ζωή πάσχουν εξαιτίας του υπερβολικού άγχους που κάθε άλλο παρά επιτρέπει την απόλαυση της ζωής, αφού ακόμα και οι πιο μικρές χαρές απειλούνται ανά πάσα στιγμή από μια ενδεχόμενη «καταστροφή».

Αποτέλεσμα; Σε κάποιες περιπτώσεις αιφνίδιες κρίσεις πανικού, σε κάποιες άλλες μια διαρκής μελαγχολία που συνοδεύεται από μια παραίτηση του ατόμου από την επίτευξη των καθημερινών του στόχων.

Πώς θεραπεύεται

Η επίσκεψη σε έναν ψυχίατρο με στόχο μια φαρμακευτική αγωγή με αγχολυτικά μπορεί να είναι βοηθητική, ωστόσο ενέχει σημαντική πιθανότητα υποτροπής με τη διακοπή της λήψης. Μια προσέγγιση με υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, η οποία έχει βραχεία διάρκεια (της τάξεως των περίπου 20 συνεδριών) και στοχεύει:

* Στην κατανόηση του ασθενούς ότι η αγχώδης ανησυχία του προέρχεται από τις αρνητικές σκέψεις και τις ερμηνείες που δίνει στα καθημερινά γεγονότα και όχι από τα ίδια τα γεγονότα. Επόμενο βήμα είναι η αμφισβήτηση και η αλλαγή των καθημερινών αρνητικών σκέψεων, των εκτιμήσεων και των προβλέψεων που κάνει.

* Στον έλεγχο των ψυχοσωματικών του συμπτωμάτων, με την εκμάθηση τεχνικών μυϊκής χαλάρωσης και σωστής αναπνοής.

* Στην αλλαγή της δυσλειτουργικής του συμπεριφοράς, μέσω τεχνικών επίλυσης προβλήματος και αποτελεσματικής διαχείρισης του χρόνου.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια (Ρh. D) Εmail: myrsi@hol.gr