Τα γηρατειά μπορεί τελικά να μην είναι υποχρεωτικά. Η όραση που χάνεται, τα δόντια που πέφτουν και τα γκρίζα μαλλιά μπορεί να οφείλονται σε ρυθμιστικά γονίδια, τα οποία προσδιορίζουν πότε είναι καιρός να διαταραχθεί η ισορροπία στο σώμα μας, και να μην αποτελούν ενδείξεις της φθοράς που επιφέρει ο χρόνος.
Αμερικανοί επιστήμονες αμφισβητούν τη συμβατική άποψη ότι η γήρανση προκαλείται από τη φθορά- σαν τη σκουριά σ΄ ένα παλιό αυτοκίνητο. Υποστηρίζουν ότι συγκεκριμένες γενετικές οδηγίες κινούν τη διαδικασία της. Αν έχουν δίκιο, η επιστήμη μπορεί μια μέρα να βρει τρόπους να «σβήσει» τα σήματα
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ
«Μπορούμε να επιβραδύνουμε και να αντιμετωπίσουμε τη γήρανση χειραγωγώντας την μέσα στα κύτταρα»
αυτά και να σταματήσει ή ακόμη και να αντιστρέψει τη γήρανση. Ερευνητές στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ έθεσαν ερωτήματα σχετικά με τη συμβατική θεωρία της γήρανσης βασιζόμενοι σε παρατηρήσεις που έκαναν στον κόσμο των ζώων. Ο Στιούαρτ Κιμ, καθηγητής Αναπτυξιακής Βιολογίας, δήλωσε: «Όλοι υποθέτουν ότι μεγαλώνουμε σκουριάζοντας. Όμως πώς εξηγείς ζώα που δεν γερνούν;». Μερικές χελώνες γεννούν αυγά σε ηλικία 100 ετών, υπάρχουν φάλαινες που ζουν 200 χρόνια και αχηβάδες που ξεπερνούν τα 400 χρόνια, λέει. Πώς εξηγείται κάτι τέτοιο, με δεδομένο ότι το DΝΑ, οι πρωτεΐνες και τα λίπη των ειδών αυτών αποτελούνται από τα ίδια συστατικά με το DΝΑ, τις πρωτεΐνες και τα λίπη των ανθρώπων, των ποντικών και των νηματωδών σκουληκιών;
Για να απαντήσει στο αίνιγμα αυτό, ο καθηγητής Κιμ και συνάδελφοί του μελέτησαν ένα από τα πιο πρωτόγονα πλάσματα, το νηματώδες σκουλήκι. Βρήκε διαφορές ανάμεσα σε νεαρά και ηλικιωμένα σκουλήκια οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στη συμβατική εικόνα της γήρανσης. Τα σκουλήκια αυτά έχουν μήκος ένα χιλιοστό, γερνούν γρήγορα και έχουν μέγιστη διάρκεια ζωής μόλις δύο εβδομάδες. Συγκρίνοντας νεαρά και ηλικιωμένα σκουλήκια, οι επιστήμονες βρήκαν στα γηραιότερα υψηλότερα επίπεδα τριών «παραγόντων αντιγραφής»- πρόκειται για μοριακούς διακόπτες που «ανάβουν» και «σβήνουν» γονίδια.
Για να διαπιστώσουν αν αυτά τα μόρια αποτελούν μέρος της διαδικασίας γήρανσης διά της φθοράς, οι ερευνητές εξέθεσαν τα σκουλήκια σε παράγοντες που πιστεύεται ότι προκαλούν γήρανση, όπως θερμότητα, οξείδωση, ακτινοβολίες και ασθένειες. Κανένα από αυτά δεν επηρέασε τα γονίδια, πράγμα που σημαίνει ότι η γήρανση δεν προκαλείται από χημική ζημιά. Αντίθετα, τα αποτελέσματα έδειξαν πως σημαντικοί γενετικοί μηχανισμοί σχεδιασμένοι για τη νεαρή ηλικία, παρεκκλίνουν από την ομαλή λειτουργία τους στα μεγαλύτερα σε ηλικία ζώα. Κατά τους ερευνητές, οι οποίοι δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στην επιθεώρηση «Cell», η διαδικασία της γήρανσης θεωρείται «αναπτυξιακή παρέκκλιση».
Ο καθηγητής Κιμ δήλωσε: «Βρήκαμε ένα φυσιολογικό αναπτυξιακό πρόγραμμα που λειτουργεί σε νεαρά ζώα, όμως χάνει την ισορροπία του καθώς η ηλικία του σκουληκιού αυξάνεται. Σε αυτό οφείλεται η πλειονότητα των μοριακών διαφορών ανάμεσα στα νεαρά και τα γερασμένα σκουλήκια». Αν η γήρανση δεν είναι το κόστος αναπόφευκτων χημικών διαδικασιών, αλλά οφείλεται σε αλλαγές σε ρυθμιστικά γονίδια, η διαδικασία της γήρανσης μπορεί να μην είναι αναπόφευκτη, πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον Μαρκ Τέιτερ του Πανεπιστημίου Μπράουν στο Λονγκ Άιλαντ, «το μήνυμα αυτής της έρευνας είναι ότι μπορούμε να επιβραδύνουμε και να αντιμετωπίσουμε τη γήρανση χειραγωγώντας μέσα στα κύτταρα κυκλώματα που εκπέμπουν σήματα».
