«ΜΟΝΟ ΤΟ ΦΙΔΙ
ΞΕΡΕΙ ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ/ Ν΄
ΑΛΛΑΖΕΙΣ ΤΟ ΠΕΤΣΙ
ΣΟΥ/ ΓΙ΄ ΑΥΤΟ ΤΟΥ
ΠΕΡΙΣΣΕΥΕΙ ΤΟ
ΦΑΡΜΑΚΙ» ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΚΑΝΑΣ
(1944-)
Σπουδές/ Σταδιοδρομία: Γράφεται στη Νομική Αθηνών χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Ασκεί πολλά επαγγέλματα και από το 1971 αρχίζει να εργάζεται στο βιβλιοπωλείο «Δωδώνη». Παράλληλα εργάζεται στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση ως παραγωγός λογοτεχνικών εκπομπών και από το 1989 ώς κειμενογράφος σε διαφημιστική εταιρεία. Το 1994 τιμάται με το Κρατικό Βραβείο ποίησης για τη συλλογή του Παραλογή (1993). Είναι σύζυγος της Πόπης Γκανά, εκδότριας του οίκου «Μελάνι».
Το γνωρίζατε; Το 1948, σε ηλικία τεσσάρων ετών, βρίσκεται λόγω των εμφυλιακών συγκρούσεων στην Ουγγαρία, στο γνωστό χωριό Μπελογιάννης, τόπος Ελλήνων πολιτικών προσφύγων. Το πρώτο του πεζογράφημα, Μητριά πατρίδα (1981), στο οποίο αφηγητής είναι ένα μικρό παιδί, αποτελεί σπαραχτικό χρονικό αυτής της οδυνηρής εμπειρίας.
Στα ίχνη του Γκάτσου: Ποιήματα και στίχους του μελοποίησαν πολλοί συνθέτες (Θεοδωράκης, Ξυδάκης, Παπαδημητρίου, Ρεμπούτσικα, Καλαντζόπουλος, Χριστοδουλίδης, Dinkjian, Βregovic κ.ά.) και έχουν γίνει μεγάλες επιτυχίες ερμηνευμένα μεταξύ άλλων από την Αρβανιτάκη και τον Νταλάρα.
Μεταφράζει… τις Νεφέλες του Αριστοφάνη και το Επτά επί Θήβας του Αισχύλου και πρόσφατα το Άσμα Ασμάτων συνθέτοντας, ωστόσο, μέσω του βιβλικού κειμένου ένα δικό του, εντελώς σύγχρονο, εκτενές ερωτικό ποίημα.
Εκλεκτικές συγγένειες: Δημοτικό τραγούδι, Σεφέρης, Μέσκος, Μπράβος· και από ξένους ποιητές, κυρίως ο Έντγκαρ Λη Μάστερς, αλλά και ο Ρόμπερτ Φροστ και ο Ντύλαν Τόμας. Κριτική ετυμηγορία: Ανήκει στη γενιά του ΄70 και κατά κοινή ομολογία είναι από τους κορυφαίους εκπροσώπους της, μία από τις πιο αυθεντικές φωνές που εμφανίστηκαν στα γράμματά μας μετά τη Μεταπολίτευση. Η ποίησή του, πολύπλευρη (άλλοτε λακωνική, σχεδόν επιγραμματική, άλλοτε χειμαρρώδης) και πολύτροπη (από τον δεκαπεντασύλλαβο και τα χαϊκού ώς τον δραματικό μονόλογο και τον ελεύθερο στίχο) αναδεικνύει τις προσπάθειές του να πειθαρχήσει το πλούσιο και πηγαίο του ταλέντο.
Στο έργο του συμπλέκεται η προσωπική μοίρα του «εξόριστου» ποιητή με αυτή του γενέθλιου τόπου του- ονειρικού αλλά και πραγματικού. Σε όλα του τα ποιήματα διαφαίνεται ένα αίτημα να διασωθεί μέσω της μνήμης (και της άμεσης γλώσσας που την αποτυπώνει) ένα ελάχιστο αληθινής ομορφιάς.
Βιβλιογραφία: Από τις Εκδ. Καστανιώτη κυκλοφορούν οι συλλογές Ακάθιστος Δείπνος, Μαύρα λιθάρια, Μητριά πατρίδα, Γυάλινα Γιάννενα, Παραλογή και Ο ύπνος του καπνιστή, από τις Εκδ. Άγρα η Ανθοδέσμη (ποιήματα και τραγούδια με τους Δ. Καψάλη, Γ. Κοροπούλη και Η. Λάγιο) και από τις Εκδ. Μελάνι οι Στίχοι και η απόδοση του Άσματος Ασμάτων. Στίχοι: « Και τι να πω για τη ζωή / τη ζω με ζώνει με πονάει / και τι να πω για την αγάπη / δεν τη σπούδασα την ξέρω απόστήθους / κι αν απαγγέλλω έναν ίαμβο χλωρό / εκείνη τον ποτίζει νύχτα μέρα / κι αν της μιλώ ελληνικά / μόνον αυτά καταλαβαίνει / στη μουσική τους μονάχα χορεύει / με τον αυλό τη λύρα το κλαρίνο ».
