Η «ΓΚΑΡΝΤΙΑΝ» ΕΓΡΑΨΕ ΟΤΙ ΣΥΝΙΣΤΑ
«ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΠΟ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ», ΕΝΩ
ΟΙ «ΤΑΪΜΣ» ΟΤΙ ΜΕ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ
ΒΙΒΛΙΟ ΕΦΗΥΡΕ ΔΙΚΗ ΤΟΥ «ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ
ΑΠΑΙΣΙΟΤΗΤΑΣ». Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ
ΠΟΥ ΑΝΑΓΚΑΣΕ ΤΟΥΣ ΧΟΥΛΙΓΚΑΝ ΝΑ
ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ, Ο ΙΡΒΙΝ
ΓΟΥΕΛΣ, ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΚΑΙ ΔΙΧΑΖΕΙ
Όταν τον κατηγορούν ότι εξαργυρώνει τη μανία των αστών για τις ιστορίες του περιθωρίου ή τον παρουσιάζουν ως αυτοδημιούργητο φυσικό ταλέντο, ο Γουέλς σηκώνει τους ώμους και αναφέρει ως επιρροή του τον Ίγκι Ποπ. Παίζει μποξ καθημερινά, δηλώνει «πολιτισμικός ακτιβιστής» και παρ΄ ότι περιφρονεί το επάγγελμα του συγγραφέα, ζει από τα βιβλία του. Το μυθιστόρημά του Τρέινσποτινγκ που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο μπορεί να μην κέρδισε το καθωσπρέπει βραβείο Μπούκερ, αλλά επέδρασε καταλυτικά στους νέους λογοτέχνες, βρήκε μιμητές, όπως οι Άλαν Γουόρνερ και Νιλ Γκρίφιθς, και έσπρωξε τους τηλεορασάκηδες να διαβάσουν! Στην ουσία ο Γουέλς εκπροσωπεί «από μέσα» έναν κόσμο που δεν αντιπροσωπεύτηκε ποτέ- κανείς Σκωτσέζος ηρωινομανής δεν έγραψε ποτέ βιβλίο – και έκανε τους περιθωριακούς να σκεφτούν ότι και αυτοί μπορούν να γίνουν ήρωες. Δύο άντρες και μια μονοΓιατί μαχία ορίζουν το πλαίσιο της δράσης. Σκηνικό το Εδιμβούργο σε βραδινοπρωινά πλάνα. Το όπλο το διαλέγει αυτός που ρίχνει το γάντι, το αλκοόλ είναι η κατάχρηση που επιλέγει.
Τον βασικό μύθο θα μπορούσε να τον είχε συλλάβει ο Ευριπίδης- μόνο που ο αδερφός δεν σώζεται το τελευταίο λεπτό όπως στην Ιφιγένεια εν Ταύροις. Εδώ ο από μηχανής θεός κάνει την πάπια. Ο κουλ αλκοολικός μισεί ξαφνικά και ανεξήγητα τον συνεσταλμένο, ξενέρωτο συνάδελφο και του κάνει τη ζωή μαύρη. Το συμπυκνωμένο μίσος του παράγει μια κατάρα, σύμφωνα με την οποία ό,τι καταχρήσεις κάνει ο Κουλ επιβαρύνουν τον Ξενέρωτο. Ο Κουλ πίνει ποτάμια οινοπνευματωδών πασπαλισμένα με σκόνη χαπιών και ξυπνάει φρέσκος, ενώ ο Ξενέρωτος καταστρέφεται. Οι χαρακτήρες δεν είναι συμπαθητικοί. Ο ένας παραείναι εαυτούλης, ο άλλος παραείναι θύμα. Ο αναγνώστης δύσκολα ταυτίζεται, όμως συγκινείται. Όπως ο ηρωινομανής του Τρέινσποτινγκ και ο σωματικά εξαθλιωμένος μπάτσος της Διαφθοράς, οι χαρακτήρες είναι σε κρίση: ο ένας χάνει τον πατέρα του, ο άλλος αυτοκαταστρέφεται επειδή δεν τον γνώρισε. Πάντα σε ακραίες καταστάσεις αναπτύσσει ο Γουέλς τους ήρωές του, εφόσον εκεί φαίνεται- αλλά και μεταβάλλεται- η ανθρώπινη φύση.
Τα συνήθη κοινωνικά θέματα του Γουέλς εμφανίζονται κι εδώ- οικονομική ανασφάλεια, βία, φυγή από την πραγματικότητα, τα απομεινάρια του πανκ. Ωστόσο, δεν πρωταγωνιστούν όπως στο Τρέινσποτινγκ ή στη Διαφθορά . Κάνοντας μια στροφή που άρχισε ήδη από την Κόλλα, ο συγγραφέας μπαίνει βαθύτερα στο θέμα των οικογενειακών σχέσεων.
Το ζουμί εδώ είναι η αναζήτηση ταυτότητας. Ποιοι είμαστε, πώς γινόμαστε αυτό που είμαστε; Φταίει η οικογένεια, το DΝΑ, η κοινωνικοποίηση, οι ευκαιρίες; Εξετάζει την αιώνια διαμάχη κοινωνιοψυχολόγων- βιολόγων σχετικά με το ποιοι παράγοντες καθορίζουν την προσωπικότητα. Υπερισχύει ο Φρόιντ- κανείς δεν γλιτώνει από τα ψυχικά τραύματα.
Πρόκειται για μια περιπτωσιακή μελέτη για το πώς μια τρύπα στην παιδική ηλικία μπορεί να μας ρουφήξει σαν ηλεκτρική σκούπα: Ο φέρελπις, λαμπερός Σκίνερ τα έχει όλα, αλλά εκπέμπει κάτι σκοτεινό που τον υπονομεύει. Είναι αλκοολικός ήδη, επειδή ο πατέρας του έπινε ή επειδή δεν γνώρισε πατέρα. Το καύσιμο λοιπόν που σπρώχνει την αφήγηση είναι ο διακαής πόθος του ήρωα να ανακαλύψει τον πατέρα, να βουλώσει την τρύπα.
Στα Μυστικά…των σεφ ο Γουέλς αναλύει, βαθαίνει. Δεν εμφανίζεται καλύτερος από ποτέ, αλλά είναι ωριμότερος και πιο προσιτός από ποτέ. Με έναν επιθυμητό τρόπο. Ενώ το γράψιμό του διατηρεί όλη τη μανιακή, εκρηκτική ενέργεια που γνωρίζουμε. Ο φανατικός Σκωτσέζος εξακολουθεί να ανατρέπει προκαταλήψεις και να προκαλεί την κοινή γνώμη. Ακόμη και αν, όντως, εξαργυρώνει τις ορέξεις των αστών για εξωτικά γκέτο, ως (πρώην) περιθωριακός δικαιούται να το κάνει.
Ιrvine Welsh
ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ
ΤΗΣ ΚΡΕΒΑΤΟΚΑΜΑΡΑΣ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΣΕΦ ΜΤΦ. ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΟΦΩΛΙΑΣ, ΕΚΔ. ΟΞΥ, 2006, ΣΕΛ. 506, ΤΙΜΗ: 19,70 #
