Ετοιμάζουν μπακλαβά για να βγάλουν χρήματα, να αγοράσουν παραδοσιακές

στολές, να χορέψουν τσάμικο, καλαματιανό, ποντιακά. Στον μουσακά θα βάλουν

κρέας ταράνδου. Στη μακρινή Αλάσκα, 50 με 60 ελληνικές οικογένειες αντέχουν

ακόμα, δεκαετίες ολόκληρες, με τη θέρμη της ελληνικής ψυχής και παράδοσης, το

πολικό ψύχος…

Διαγωνισμούς με… έλκηθρα από τους Έλληνες στην Αλάσκα κατά τη διάρκεια των

διαφόρων εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται για τη σύσφιγξη των σχέσεών τους

Γενάρης, θερμοκρασία -22 βαθμοί Κελσίου, ώρα 9 το πρωί. Το φως της ημέρας

μόλις κάνει την εμφάνισή του στο Άνκορατζ, «καρδιά» της Αλάσκας. «Εδώ αργεί να

ξημερώσει», λέει η Μαρία Μπάσκου από το Καστόρι της Σπάρτης, 26 χρόνια πια

στην… παγωνιά. «Λιγάκι από τρέλα», όπως λέει, ακολούθησε στο μακρινό ταξίδι

του τον σύζυγό της, γιατρό, από τα Κονάκια της Μάνης, Αλέξανδρο Ξανθάκο, όταν

του προσφέρθηκε δουλειά για δύο χρόνια σε κλινική Ινδιάνων και Εσκιμώων. «Είχε

δουλέψει και ως φοιτητής ένα καλοκαίρι για δύο εβδομάδες σε κλινική στο Κινάι.

Αυτό ήταν, από τότε ξετρελάθηκε με τη φύση…»

Ξεκινούν από τη Βοστώνη με αυτοκίνητο με τέντα, ταξιδεύουν μέσω Καναδά δύο

εβδομάδες. Σεπτέμβριος, θέα πανέμορφη, ηλιόλουστες μέρες, αλλά και κρύο

τσουχτερό, καμία σχέση με το μεσογειακό κλίμα. «Το πρώτο τηλεφώνημα στη μητέρα

μου στην Ελλάδα μάς στοίχισε 150 δολάρια για 3 λεπτά. Ήμουν τελείως ξεκομμένη,

ήταν πολύ δύσκολα», θυμάται. «Ύστερα από ένα χρόνο εδώ, εκτός από άλλη μία

οικογένεια Ελλήνων, δεν είχα ούτε έναν άνθρωπο να πω μια κουβέντα ελληνική».

Με σπουδές βοηθού γιατρού στη Βοστώνη και η ίδια, αρχίζει αμέσως μαθήματα και

στο Πανεπιστήμιο του Άνκορατζ. Εκεί διαπιστώνει ότι ο Ελληνισμός είναι άφαντος

– από το 1958 υπάρχει μόνο μία ελληνική εκκλησία, αλλά κι αυτή κλειστή. Ως

Σπαρτιάτισσα, της κακοφαίνεται, θέλει να τ’ αλλάξει…

«Ντυθήκαμε αρχαίοι Έλληνες»

Μαρία Μπάσκου. Βοήθησε στην ανασυγκρόιτηση του ελληνικού στοιχείου στην Αλάσκα

Το ίδιο κιόλας Πάσχα, το 1981, μεταφέρει τον ενθουσιασμό της στον μοναδικό

Έλληνα που είχε συναντήσει εκεί ως τότε, τον Κώστα Μαχαίρα. Συμφωνεί κι αυτός

να βάλει ένα χεράκι στην ανασυγκρότηση του ελληνικού στοιχείου στην περιοχή. H

ιδέα τους απλή, έξυπνη. «Οργανώσαμε ένα χορό, πουλήσαμε 20 δολάρια το

εισιτήριο. Μαγειρέψαμε όλα τα ελληνικά φαγητά, φέραμε ορχήστρα, χορέψαμε,

ντυθήκαμε αρχαίοι Έλληνες». Και δεν σταματούν εδώ. Βάζουν αγγελία στην

εφημερίδα, βρίσκουν άλλες 3 Ελληνίδες, διαβάζουν ολόκληρο τον τοπικό

τηλεφωνικό κατάλογο και εντοπίζουν τα ελληνικά ονόματα. «Βρήκαμε ανταπόκριση,

γύρω στα 25 άτομα ήρθαν στο μικρό χολ της εκκλησίας, για ένα χρόνο

βρισκόμασταν κάθε Κυριακή για φαγητό και χορούς. Από τότε κάθε χρόνο την

άνοιξη καθιερώσαμε και τη χοροεσπερίδα της ελληνικής κοινότητας, 800 με 1.200

άτομα σε μία βραδιά, 40.000 δολάρια κέρδη για να βγάζουμε τα έξοδα όλης της

χρονιάς».

Φεστιβάλ Δεκαπενταύγουστου

Θεσμός πλέον εδώ και χρόνια, ιδιαίτερα πετυχημένος μάλιστα, το τριήμερο ετήσιο

ελληνικό φεστιβάλ από την Παρασκευή μετά το Δεκαπενταύγουστο. «Μαγειρεύουμε

όλα τα ελληνικά φαγητά, τα παιδιά μας παίρνουν μέρος στα χορευτικά

συγκροτήματα, από την Καλιφόρνια φέρνουμε ελληνική ορχήστρα. Στήνουμε επίσης

παζάρι ελληνικών προϊόντων, μας στέλνουν κι αντικείμενα από την Ελλάδα για να

τα πουλήσουμε, κληρώνουμε ακριβό αυτοκίνητο και ταξίδια στην Ελλάδα. Πέντε με

έξι χιλιάδες ντόπιοι μας στηρίζουν. Όχι μόνο βγάζουμε τα έξοδά μας, αλλά το

ευχαριστιόμαστε κιόλας. Αυτό, δηλαδή, που μας λείπει, το να βρισκόμαστε σαν

της παλιάς εποχής τα πανηγύρια.»

Το ελληνικό μεράκι έχει επιβραβευτεί και με δεκάδες βραβεία σε ετήσιους

διαγωνισμούς παραδοσιακών χορών και ενδυμασιών στη Δυτική Αμερική. «Πέρυσι,

για να συμμετάσχουμε στο Folk Dance Festival στο Οντάριο της Καλιφόρνιας,

φτιάξαμε και πουλήσαμε μπακλαβά αξίας 10.000 δολαρίων!» λέει χαμογελαστή η κ.

Μπάσκου. «Έτσι αγοράσαμε από τη Θεσσαλονίκη αυθεντικές στολές για χορούς της

Ανατολικής Ρωμυλίας και της Κεφαλονιάς».

Εκτός από μπακλαβά, οι Έλληνες της Αλάσκας θα φτιάξουν και τη βασιλόπιτα, θα

συνδυάσουν την ελληνική κουζίνα με τα… αλασκιανά υλικά, από ελάφι έως σολομό

και μπακαλιάρο. «Μαζί με τους ντολμάδες μας και τη γεμιστή με κάστανα

γαλοπούλα σερβίρουμε και μεγάλα βασιλικά καβούρια», λέει η κ. Μπάσκου. «Ο

μουσακάς μας είναι φτιαγμένος από τάρανδο, που κυνήγησε ο σύζυγός μου, τους

βλέπουμε συνέχεια στους δρόμους και στις αυλές μας. Το καλοκαίρι, βέβαια,

ψήνουμε στον κήπο μας αρνάκι στη σούβλα και σουβλάκια! Γράφουμε, μάλιστα, κι

ένα βιβλίο μαγειρικής στα αγγλικά, ελπίζουμε να δημοσιευτεί ως το καλοκαίρι,

για την ώρα μας λείπει μόνο… ο τίτλος!»

Δημιουργούν Έδρα Ελληνικών Σπουδών

Ο Κώστας Μαχαίρας διατηρεί εστιατόριο στην Ουναλάσκα νοτιοδυτικά της

πολιτείας, μοναδική ελληνική οικογένεια ανάμεσα σε 4.500 κατοίκους

TOY XPONOY τον Σεπτέμβριο θα συσταθεί Έδρα Ελληνικών Σπουδών στο

Πανεπιστήμιο του Άνκορατζ, μετά και τη σύμφωνη γνώμη του πρύτανη. «Ήδη κάνω

τον σχεδιασμό», λέει η κ. Μπάσκου, «έχω πολλή ενέργεια μέσα μου, σπαρτιάτικη!»

Από το 1981 η ίδια είναι η μοναδική δασκάλα για τους 30 μαθητές της ελληνικής

κοινότητας Αναλήψεως. Ταυτόχρονα, διδάσκει εδώ και χρόνια τα Ελληνικά και σε

αμερικανικό ιδιωτικό γυμνάσιο-λύκειο, που φέρει μάλιστα και ελληνικό όνομα,

«Αθήναιον» («Atheneum School», http:

//www.atheneum.org/). Οι μαθητές της, όλοι Αμερικανοί, σπουδάζουν Νέα και

Αρχαία Ελληνικά, Ιστορία και Πολιτισμό με μέθοδο διδασκαλίας τα σωκρατικά

σεμινάρια, κάποιοι από αυτούς κάνουν και ιδιαίτερα μαθήματα Ελληνικής Γλώσσας.

Όλοι τους κάθε καλοκαίρι ξεναγούνται από την κ. Μπάσκου στην Ελλάδα. Από την

Κρήτη έως τις Μυκήνες κι από τους Δελφούς μέχρι την Αθήνα, συμπληρώνουν τις

γνώσεις τους στην ιστορία του μινωικού, μυκηναϊκού και κλασικού πολιτισμού.

«Γυρίζω Ελλάδα»

H οριστική, πάντως, επιστροφή με τον σύζυγό της στην Ελλάδα είναι θέμα χρόνου,

η απόφαση ελήφθη, Ελλάδα είναι μόνο μία. «Τα παιδιά φεύγουν, αυτό βλέπω, ήδη

τα δύο μεγαλύτερα σπουδάζουν σε Νέα Υόρκη και Νιου Τζέρσι. Θα κρατήσω για

πάντα τις σχέσεις μου εδώ, έχω αγαπήσει αυτόν τον κόσμο, εδώ έχουν γεννηθεί

και μεγαλώσει και τα τρία παιδιά μου. Μπορώ όμως, νομίζω, μέσα σε μία

πενταετία να δω τον εαυτό μου στην Ελλάδα, αρέσει πολύ στον σύζυγό μου. Και η

δική μου καρδιά το θέλει, μου λείπει η απογευματινή βόλτα, το χειμώνα εδώ δεν

μπορείς να βγεις έξω να περπατήσεις. Μπαίνεις στο αυτοκίνητο, πας στη δουλειά

σου και κατευθείαν επιστρέφεις στο γκαράζ. Δεν υπάρχει το ελληνικό «περπάτησα

και βρήκα έναν φίλο μου στο δρόμο», αυτό μου λείπει. Ο οργανισμός μου είναι

έτοιμος για άνοιξη και η άνοιξη εδώ αργεί να έρθει…».

Με ελληνικές ρίζες ο πρώτος κυβερνήτης της Αλάσκας

ΓΝΩΣΤΗ ΑΠΟ TO 1648 χάρη στον Κοζάκο εξερευνητή Ντέτσνεφ, η Αλάσκα

γίνεται λίγο αργότερα καταφύγιο Ρώσων κατάδικων. Έως το 1867, οπότε και ο

τσάρος την πουλά στις ΗΠΑ αντί 7,2 εκατομμυρίων χρυσών δολαρίων, τελεί υπό

ρωσική κατοχή, αποκαλείται μάλιστα και «Ρωσική Αμερική». Προς τα τέλη της

δεκαετίας του 1880 αρχίζουν να καταφθάνουν οι πρώτοι Αμερικανοί, αργότερα κατά

χιλιάδες, προς αναζήτηση χρυσού.

H πρώτη ελληνική παρουσία χρονολογείται από το 18ο αιώνα, Μακεδόνες,

πιθανότατα, συνόδεψαν εκεί τους πρώτους Ρώσους ιεραπόστολους. Φήμες, μάλιστα,

φέρουν τον πρώτο κυβερνήτη της Ευστράτιο Δελάρωφ να έχει ελληνικές ρίζες.

Μεγαλύτερος αριθμός Ελλήνων φτάνει γύρω στο 1900 για να εργαστεί στην

κατασκευή σιδηροδρόμου την περίοδο 1915-1923. Έκτοτε λιγοστοί απ’ αυτούς

παραμένουν στην περιοχή, όπου αργότερα χτίζεται η πόλη Άνκορατζ, εκεί όπου

ζουν σήμερα οι μισοί από τους 650.000 κατοίκους της.

Οι περισσότεροι Έλληνες ασχολούνται με τα εστιατόρια, υπάρχει και οικογένεια

πιλότων – ένας στους έξι κατοίκους έχει το δικό του αεροπλάνο για τις

μετακινήσεις του, αλλά και από χόμπι. Ο υπόλοιπος πληθυσμός, ανάμεσά του

Ινδιάνοι και Εσκιμώοι, δουλεύει κυρίως στις πετρελαιοπηγές, στα μεγαλύτερα

στον κόσμο κοιτάσματα. Ρεκόρ θερμοκρασίας το καλοκαίρι οι 13 βαθμοί Κελσίου,

από -50 έως -60 η μέγιστη χαμηλή.

LINKS: * http:

//www.greekak.com/(Ελληνικό Φεστιβάλ Αλάσκας). *

http://www.transfiguration.ak.goarch.org/(Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία

Αλάσκας,Holy Transfiguration Greek Orthodox Church).