H εμπειρία που βιώνει το άτομο κατά τη διάρκεια ή και μετά την έκθεσή του σε μια αγχογόνο κατάσταση αποκαλείται άγχος και κάθε άνθρωπος την αισθάνεται και αντιδρά με τον δικό του, ιδιαίτερο τρόπο.

Οι αντιδράσεις άγχους εξαντλούνται συνήθως στα πλαίσια των αγχωδών συνδρομών, ενώ κάποτε μπορεί να αποτελέσουν την αφορμή για την έναρξη μιας μείζονος ψυχικής διαταραχής ή ψυχοσωματικής νόσου.

Στην καθημερινότητα, αγχογόνα θεωρούνται εκείνα του γεγονότα που ο μέσος άνθρωπος αντιλαμβάνεται ως σοβαρά και τον υποχρεώνουν να τα αντιμετωπίσει είτε αμυνόμενος είτε προσαρμοζόμενος σε αυτά.

Πρόκειται συνήθως για τραυματικές καταστάσεις, όπως είναι ο θάνατος, το διαζύγιο (συναισθηματικοί χωρισμοί), τα ατυχήματα, οι μεγάλες επαγγελματικές δυσκολίες, η διάγνωση μιας σοβαρής νόσου που το άτομο γνωρίζει ότι δυνατόν να απειλήσει τη ζωή του ή να δυσχεράνει τη διαβίωσή του, όπως όταν πάσχει από καρδιακή νόσο, καρκίνο ή άλλη νόσο που καταλήγει στον θάνατο.

Οι συνηθέστεροι τρόποι ψυχολογικής αντίδρασης στα αγχογόνα ερεθίσματα είναι ο διάχυτος φόβος και οι αγχώδεις καταστάσεις, η εγκατάσταση συνειρμικής εξάρτησης μεταξύ κάποιας σκέψης και συγκεκριμένων συναισθημάτων ή το άγχος που προηγείται ενός επερχόμενου κινδύνου. H αίσθηση που βιώνει το άτομο χαρακτηρίζεται ως φόβος εάν πρόκειται για συγκεκριμένη απειλή, ενώ αν η απειλή είναι ασαφής και υποβόσκουσα χαρακτηρίζεται άγχος.

Έχει διαπιστωθεί από επιδημιολογικές μελέτες ότι οι πάσχοντες από γενικευμένη αγχώδη διαταραχή και πανικό προστρέχουν για βοήθεια στους ψυχιάτρους και τους άλλους επαγγελματίες ψυχικής υγείας περισσότερο από κάθε άλλη ομάδα πασχόντων από κάποια αγχώδη συνδρομή.

H προσωπική αντίδραση κάθε ανθρώπου στα αγχογόνα ερεθίσματα προσδιορίζεται αρκετά από την προσωπικότητα και τον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος μεγάλωσε και δομήθηκε ο χαρακτήρας του.

Ο Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος είναι διευθυντής του Ψυχιατρικού Τμήματος στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γεώργιος Γεννηματάς»