H εμπιστοσύνη των Γερμανών καταναλωτών έχει αυξηθεί σημαντικά, όπως δείχνουν

τα στοιχεία των τελευταίων μηνών και βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2001

H οικονομία στην Ευρώπη παρουσιάζει αρκετά σημάδια βελτίωσης. Έπειτα από μια

παρατεταμένη περίοδο χαμηλής ανάπτυξης, υπάρχουν πλέον ενδείξεις ότι η καρδιά

της ευρωπαϊκής οικονομίας χτυπά πιο γρήγορα. Από ό,τι φαίνεται είναι πολύ

πιθανό ότι φέτος θα είναι η πρώτη χρονιά από την πρεμιέρα του ευρώ που η

ανάπτυξη στην ευρωζώνη θα είναι μεγαλύτερη από την ανάπτυξη στη Βρετανία.

Αν παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τις εξελίξεις που συντελούνται σε χώρες που

παίζουν τον ρόλο της ατμομηχανής για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη, θα δει σε

μικρογραφία τα ισχυρά και τα αδύνατα σημεία της οικονομίας στη γηραιά ήπειρο.

Ένα καλό παράδειγμα είναι η γερμανική οικονομία: η εμπιστοσύνη των Γερμανών

καταναλωτών έχει αυξηθεί σημαντικά, όπως δείχνουν τα στοιχεία των τελευταίων

μηνών, και βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2001 – αν και τα τελευταία

στοιχεία του Δεκεμβρίου δεν ήταν τόσο αισιόδοξα όσο εκείνα των προηγούμενων

μηνών.

Στη Γερμανία

Οι καταναλωτικές δαπάνες στη Γερμανία αυξήθηκαν κατά 0,7% το 2005 σε σύγκριση

με την προηγούμενη χρονιά, ποσοστό που παραμένει χαμηλό. Όμως είναι γεγονός

πως η Γερμανία βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες με τις μεγαλύτερες εξαγωγές στον

κόσμο. Μάλιστα, οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει από την Ασία και την

πρώην Ανατολική Ευρώπη, όπου παράγονται πολύ φθηνότερα προϊόντα, είναι πολύ

λιγότερες από ό,τι αρχικά είχε εκτιμηθεί. Αυτό συμβαίνει αφενός επειδή η

Γερμανία παράγει πιο ποιοτικά προϊόντα και αφετέρου επειδή πολλές γερμανικές

εταιρείες έχουν μεταφέρει μέρος της παραγωγής τους στις χώρες αυτές

επωφελούμενες από το χαμηλό εργατικό κόστος.

H ανάπτυξη των εξαγωγών αυξάνει το ΑΕΠ στη Γερμανία κατά περίπου 1,5% σε

ετήσια βάση, γεγονός ενθαρρυντικό. Αύξηση παρουσιάζει και η ανάπτυξη στη

Γαλλία, ενώ χαμηλότερη συγκριτικά είναι η ανάπτυξη στην Ιταλία. Αν οι Γερμανοί

αύξαναν λίγο περισσότερο την κατανάλωσή τους, η Γερμανία θα μπορούσε να

αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο, γεγονός που θα οδηγούσε σε μείωση της ανεργίας

(αυτό πέτυχε η Γαλλία). Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει ακόμη δρόμος να αυξηθεί η

απασχόληση στις χώρες αυτές.

Έριξαν το κόστος

Εκείνο που κατάφεραν με επιτυχία η Γερμανία και η Γαλλία, είναι να περιορίσουν

το εργατικό κόστος τους, σε αντίθεση με την Ιταλία. Οι Γερμανοί, μάλιστα,

ετοιμάζονται να αυξήσουν σταδιακά το όριο συνταξιοδότησης στα 67 έτη, καθώς

αντιλαμβάνονται τις δυσκολίες που δημιουργούνται στο «σύστημα». Στη Γαλλία,

όμως, το εργατικό δυναμικό εξακολουθεί να είναι λιγότερο ευέλικτο. Αποτελεί

πάντως θετικό γεγονός ότι εκείνοι που αντιτίθενται περισσότερο στην 35ωρη

εβδομαδιαία εργασία είναι οι πιο νέοι εργαζόμενοι και αυτό σημαίνει ότι σε μια

γενιά από σήμερα οι Γάλλοι θα εργάζονται όσες (περισσότερες) ώρες εργάζεται ο

υπόλοιπος κόσμος.

Έμαθαν στις υποτιμήσεις

Στην Ιταλία τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Δεν είναι απολύτως κατανοητό

γιατί οι ιταλικές επιχειρήσεις δεν έχουν καταφέρει ακόμη να μειώσουν το

εργατικό κόστος τους όσο θα έπρεπε. Ίσως όμως η εξήγηση για το φαινόμενο αυτό

να έχει τις ρίζες της στην ιστορία. Οι γερμανικές εταιρείες έχουν συνηθίσει να

αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που τους δημιουργεί ένα ισχυρό νόμισμα. H άνοδος

του μάρκου κατά τις δεκαετίες του ’60, του ’70 και του ’80 δίδαξε στις

επιχειρήσεις αυτές ότι πρέπει να ανεβάζουν την ποιότητα των προϊόντων που

παράγουν για να δικαιολογούν την υψηλότερη τιμή τους. Οι ιταλικές επιχειρήσεις

δεν έχουν τέτοια εμπειρία, καθώς με την πάροδο των ετών κατάφερναν να

παραμένουν ανταγωνιστικές χάρη στις απανωτές υποτιμήσεις της λιρέτας. Όμως δεν

υπάρχει πια ιταλικό εθνικό νόμισμα για να υποτιμηθεί, καθώς η Ιταλία είναι

μέρος της ευρωζώνης και το ευρώ είναι ενισχυμένο έναντι άλλων νομισμάτων όπως

το δολάριο.

Ένας κίνδυνος

Υπάρχουν πολλές ανισότητες στις οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών. Αρκετές από

τις χώρες αυτές, όπως η Γερμανία, κάνουν πολλές προσπάθειες να προχωρήσουν σε

μεταρρυθμίσεις. Μέχρι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές να αρχίσουν να καταναλώνουν

περισσότερο, η συνολική ανάπτυξη στην ευρωζώνη θα είναι περιορισμένη. Δεν

μπορούν πια οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες να βασίζονται μόνο στις

εξαγωγές, όπως έκανε η Γερμανία, για να κρατήσουν ψηλά τη ζήτηση. Αν το

δολάριο υποχωρήσει σημαντικά, όπως υπάρχει κίνδυνος να γίνει, το ευρώ –

αναπόφευκτα – θα ανατιμηθεί. Αυτό θα συμβεί αν διεθνή κεφάλαια που δανείζουν

σήμερα μεγάλα ποσά στις ΗΠΑ, προσπαθήσουν να εγκαταλείψουν ξαφνικά και μαζικά

το δολάριο. Πρόκειται για έναν κίνδυνο που θα πλανάται και φέτος πάνω από την

Ευρώπη.

H μεγαλύτερη ελπίδα της Ευρώπης τους επόμενους μήνες είναι να υπάρξει ισχυρή

αύξηση στις καταναλωτικές δαπάνες. Θα ήταν πολύ καλύτερο για όλους, η καρδιά

της ευρωπαϊκής οικονομίας να απολαύσει μεγαλύτερη επιτυχία από ό,τι συνηθίζει

τα τελευταία χρόνια.

Ο Hamish McRae είναι αρθρογράφος της βρετανικής εφημερίδας «The

Independent»

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ

Τελευταία Νέα