Ονομάζεται GH2 ή αλλιώς Green HydroGenerator και φέρει την υπογραφή μιας

ελληνικής ομάδας επιστημόνων. Πρόκειται για μια συσκευή που παράγει υδρογόνο

και υποκαθιστά το πετρέλαιο που χρησιμοποιείται για θέρμανση και για

ηλεκτρισμό. «Στη μονάδα μας στο Επιστημονικό Πάρκο Πατρών παράγουμε υδρογόνο

μέσω της συσκευής GH2 από τον περασμένο Νοέμβριο», λέει στα «NEA» ο κ.

Δημήτρης Λυγούρας, διευθυντής στο τμήμα έρευνας και ανάπτυξης της εταιρείας

ΕΛΒΙΟ, η οποία ανέλαβε να δώσει εμπορική διέξοδο σε μια επιστημονική έρευνα

που ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια.

Επικεφαλής της έρευνας και υπεύθυνος για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης

τεχνολογίας είναι ο καθηγητής Χημικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας κ.

Ξενοφώντας Βερύκιος, ο οποίος εξηγεί πως το μηχάνημα παραγωγής υδρογόνου δίνει

από δύο έως 250 κιλοβάτ ηλεκτρικής ενέργειας και μπορεί να χρησιμοποιηθεί

ακόμη και για οικιακή χρήση (αν και το κόστος του είναι αυτή τη στιγμή

απαγορευτικό), ωστόσο σίγουρα μπορεί να βρει εφαρμογή σε μεγάλες βιομηχανικές

μονάδες, σε νοσοκομεία, σχολεία κ.λπ. Ήδη η ΕΛΒΙΟ μελετά την εγκατάσταση

μονάδων GH2 σε νησιά και στον βιολογικό καθαρισμό της Πάτρας, όπου θα

αξιοποιεί το βιοαέριο που παράγεται.

Αιθανόλη, πρώτη ύλη. Όπως εξηγεί ο κ. Λυγούρας «η πρώτη ύλη μπορεί να

είναι αιθανόλη (οινόπνευμα δηλαδή, όπως αυτό που χρησιμοποιείται στην παραγωγή

αλκοολούχων ποτών), η οποία παράγεται από φυτά, από υπολείμματα αγροτικών

προϊόντων και καλλιεργειών. Έτσι, οι πηγές ενέργειας είναι απόλυτα

ανανεώσιμες, ενώ η διαδικασία έχει μηδενική παραγωγή ρύπων και μηδενικές

επιπτώσεις στο περιβάλλον. Εναλλακτικά η συσκευή μπορεί να παράγει υδρογόνο,

χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε άλλο καύσιμο, όπως για παράδειγμα, το φυσικό

αέριο. Έτσι, το GH2 μπορεί να αντικαταστήσει έναν λέβητα και ταυτόχρονα να

συνδεθεί με το δίκτυο της ΔΕΗ (όπως ακριβώς μια ντιζελογεννήτρια ή ένα UPS)

ώστε να αξιοποιηθεί τόσο η θερμική όσο και η ηλεκτρική ενέργεια που

παράγεται».

Διαστάσεις καυστήρα. Το μέγεθος του GH2 είναι περίπου ενάμισι κυβικό

μέτρο (έχει δηλαδή περίπου τις διαστάσεις ενός καυστήρα). Το κόστος σύνδεσης

με τους σωλήνες του καλοριφέρ και το δίκτυο της ΔΕΗ είναι μικρό (περίπου 400

ευρώ), όμως το κόστος για την αγορά της συσκευής παραγωγής υδρογόνου είναι

ιδιαίτερα υψηλό. Ο κ. Λυγούρας υπολογίζει ότι το κόστος θα μειωθεί σημαντικά

μέσα στα επόμενα τρία χρόνια και θα φτάσει σε τιμές συγκρίσιμες με αυτές ενός

καυστήρα ή μιας ντιζελογεννήτριας (προσιτές δηλαδή και στον οικιακό χρήστη)

στην επόμενη δεκαετία.

Το κόστος. Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που είχε να λύσει η

ερευνητική ομάδα ήταν αυτό της μεταφοράς και αποθήκευσης του υδρογόνου, καθώς

πρόκειται για ιδιαίτερα εύφλεκτο και επικίνδυνο υλικό. «Για λόγους ασφαλείας η

συσκευή παράγει όσο υδρογόνο χρειάζεται και το καταναλώνει την ίδια στιγμή»,

εξηγεί ο κ. Λυγούρας. «Βέβαια η έρευνα συνεχίζεται και υπάρχουν αξιόπιστες

λύσεις για την αποθήκευση του υδρογόνου, όπως είναι τα μεταλλικά σφουγγάρια

(μεταλλοϋδρίδια ονομάζονται) όμως κάτι τέτοιο θα ανέβαζε ακόμα περισσότερο το κόστος».

Θα αντικαταστήσει τη βενζίνη

Λεωφορείο που κινείται με υδρογόνο στους δρόμους της Μαδρίτης

Οι πιο σημαντικές ελπίδες για την απεξάρτηση του πλανήτη από το πετρέλαιο και

τα ορυκτά καύσιμα επενδύονται στο υδρογόνο. Ως πιο πρόσφορος τομέας θεωρείται

αυτός των μεταφορών. Το διεθνές ινστιτούτο περιβαλλοντικών ερευνών Worldwatch

«στοιχηματίζει» ότι το υδρογόνο είναι αυτό που θα αντικαταστήσει οριστικά τη

βενζίνη. «Οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες σε ολόκληρο τον κόσμο

σχεδιάζουν ήδη τα αυτοκίνητα που αύριο θα κινούνται με υδρογόνο και ο

επιστημονικός ανταγωνισμός είναι μεγάλος», αναφέρει το Worldwatch σε πρόσφατη

σχετική έκθεσή του. «Ήδη διαμορφώνεται μια νέα οικονομία που θα στηρίζεται

στην ευρύτατη χρήση του υδρογόνου στις μεταφορές. Όσες εταιρείες του κλάδου

δεν βιαστούν, θα βρεθούν οριστικά στο περιθώριο».

Σήμερα, σε ολόκληρο τον κόσμο παράγονται περίπου 400 δισεκατομμύρια κυβικά

μέτρα υδρογόνου, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 10% της παγκόσμιας παραγωγής

πετρελαίου. Το παραγόμενο υδρογόνο χρησιμοποιείται κυρίως σε διυλιστήρια

πετρελαίου, στην παραγωγή σκευασμάτων αμμωνίας και άλλες βιομηχανικές

εφαρμογές. H NASA επίσης χρησιμοποιεί το υδρογόνο στους προωθητήρες των

διαστημικών της σκαφών αλλά και για την παραγωγή ενέργειας στα διαστημικά

λεωφορεία.

Στις μεταφορές κυρίως. H παγκόσμια επιστημονική κοινότητα στράφηκε προς

τη λύση του υδρογόνου μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1974, η έρευνα όμως

«πάγωσε» για χρόνια λόγω των κινδύνων ανάφλεξης κατά τη μεταφορά και

αποθήκευσή του. Στα τελευταία χρόνια νέες τεχνολογίες μείωσαν σημαντικά τους

κινδύνους και σήμερα Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτούν

δεκάδες ερευνητικά προγράμματα που αφορούν την αξιοποίηση του υδρογόνου στον

τομέα των μεταφορών.

Με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση έχουν σχεδιαστεί και κυκλοφορούν σε ευρωπαϊκές

πρωτεύουσες 33 λεωφορεία που κινούνται με υδρογόνο. Στις ίδιες πόλεις

(Μαδρίτη, Άμστερνταμ, Λονδίνο, Βαρκελώνη, Στοκχόλμη, Πόρτο, Στουτγάρδη,

Ρέικιαβικ) λειτουργούν επίσης σταθμοί ανεφοδιασμού των λεωφορείων με υδρογόνο.

Στο αιολικό πάρκο του ΚΑΠΕ θα παράγουν υδρογόνο

Το ελληνικό Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) μελετά εδώ και χρόνια

πιθανούς τρόπους παραγωγής υδρογόνου με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

(κυρίως αιολικής). Στο αιολικό πάρκο του ΚΑΠΕ και σε έκταση μεγαλύτερη των 120

τετραγωνικών μέτρων σχεδιάζεται η εγκατάσταση μιας πιλοτικής μονάδας, όπου θα

παράγονται περίπου πέντε κυβικά υδρογόνου ανά ώρα ενώ θα αποθηκεύονται περίπου

50 κυβικά υδρογόνου με τη μέθοδο των μεταλλικών σφουγγαριών (μεταλλοϋδρίδια).

Το παραγόμενο υδρογόνο θα διανέμεται σε βιομηχανίες που το χρησιμοποιούν είτε

ως πρώτη ύλη είτε σε διάφορα στάδια παραγωγής. Επόμενη σκέψη είναι η

τεχνογνωσία που θα αναπτυχθεί να αξιοποιηθεί και για την παραγωγή υδρογόνου

που θα χρησιμοποιείται ως καύσιμο σε οχήματα.

To υδρογόνο…

…δεν βρίσκεται σε καθαρή (στοιχειώδη) μορφή στη φύση και πρέπει να

παραχθεί π.χ. από το νερό.

…υπάρχει άφθονο στο σύμπαν

…είναι το πιο ελαφρύ χημικό στοιχείο

…είναι άχρωμο και άοσμο

…δεν είναι τοξικό

…δεν παράγει διοξείδιο ή μονοξείδιο του άνθρακα όταν καίγεται, άρα

δεν συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου