Tο ριάλιτι ως εθνικός πολιτισμός

Το πολιτικο-κοινωνικο-αστυνομικο-ρόζ ριάλιτι που συνηθίσαμε να αποτελεί την

ενημέρωση του έθνους για κορυφαία ζητήματα τα οποία αφορούν την πολιτική

λειτουργία και τη δημόσια ζωή βρίσκεται για ακόμη μία φορά σε κρίση

εκτυφλωτικών σπασμών.

Πριν καλά καλά συνειδητοποιήσουμε τις παρενέργειες της

κουτσομπολίστικης προσέγγισης που πήρε η υπόθεση της κακοποίησης γυναικών,

έρχεται η αναγγελία μιας επικείμενης συνέντευξης του Βαβύλη, του πρωταγωνιστή

των εκκλησιαστικο-αστυνομικο-πρακτορικών αποκαλύψεων, που μονοπωλούν την

επικαιρότητα τους τελευταίους μήνες.

Χάσκουμε, το φιλοθεάμον κοινό, μπροστά σε αυτήν τη σούπερ εθνοσαπουνόπερα, που

από την υπόθεση της 17N μέχρι σήμερα έχει να επιδείξει αλλεπάλληλες κορυφώσεις

και χαλκέντερους πρωταγωνιστές τηλεπαραθύρων και γαστριμαργικών εκπομπών,

αρμοδίους επί παντός. Οι αρχές του εντυπωσιασμού, της συγκινησιακής

εκμετάλλευσης πληροφοριών και του κανιβαλισμού αναδεικνύονται κυρίαρχες.

H πολιτική, η κοινωνική ζωή, οι ιδέες, οι νοοτροπίες, όλα, αποτελούν

αποκλειστικό προνόμιο μιας εντυπωσιακής τηλεοπτικής υπερπαραγωγής, η οποία τα

διαχειρίζεται επιβάλλοντας όρους θεάματος.

Αίφνης, η απίστευτης ελαφρότητας συζήτηση της κ. Δορκοφίκη, υπεύθυνης

για την προστασία κακοποιημένων γυναικών του ξενώνα της Αρχιεπισκοπής, με

δημοσιογράφο, όπου μεταξύ τυρού και αχλαδιού σκέφθηκε να υπερασπιστεί τη

γυναικεία υπόθεση αναφερόμενη σε «φήμες» ότι πολιτικοί κακοποιούσαν τις

συζύγους τους, εξελίσσεται σε επεισόδιο του εκκλησιαστικο-πολιτικού ριάλιτι.

Στα τηλεπαράθυρα (Alter, συνέντευξη σε Alpha) η κ. Δορκοφίκη υπερασπίστηκε με

πάθος την ελαφρότητά της: «H συζήτηση ήταν off the record. Όχι, στοιχεία δεν

είχα, βασίστηκα σε φήμες». Αποτέλεσμα; Ένα πρόσφορο πεδίο για να στηθεί το

υπερθέαμα, όπου με πρώτο – προς το παρόν, υποτίθεται ακολουθούν και άλλα –

όνομα αυτό του κ. Κωνσταντόπουλου, η συζήτηση για το κορυφαίο ζήτημα των

εγχώριων νοοτροπιών, το ζήτημα της συμπεριφοράς προς τις γυναίκες, πέρασε σε

δεύτερη μοίρα για να αναδειχθεί το κουτσομπολίστικο στοιχείο των προσωπικών

σχέσεων του συγκεκριμένου πολιτικού.

Με άλλοθι – να μην ξεχνιόμαστε – την πολιτική του διάσταση, ότι δηλαδή

πλήττονται εσκεμμένα πολιτικοί οι οποίοι έχουν εκδηλωθεί υπέρ του διαχωρισμού

Κράτους – Εκκλησίας.

Εν τω μεταξύ τα ρεπορτάζ που ενημερώνουν το φιλοθεάμον κοινό για το

«πολιτικό ζήτημα» αξιοποιούν αποσπάσματα από το βιβλίο τής πρώην κ.

Κωνσταντοπούλου, όπου σε διαλόγους περιγράφεται σκηνή κακοποίησης, ενώ την

ίδια στιγμή προβάλλονται πλάνα με το ζεύγος σε παλαιότερες δημόσιες εμφανίσεις

τους. H ταύτιση της μυθιστορηματικής φαντασίας με τα πρόσωπα που βρίσκονται

στα πλάνα είναι προφανής.

Το θέαμα ριάλιτι έχει θέσει τους δικούς του όρους στις «αποκαλύψεις» και ο

κανιβαλισμός, η βουλιμική όρεξη για γαστριμαργικές λεπτομέρειες έχουν εγερθεί

με άλλοθι την κοινωνική ευαισθησία προς τις γυναίκες από τη μια και την

πολιτική ευαισθησία προς τον τρόπο χρήσης τέτοιων καταγγελιών από την άλλη.

Όλα αυτά δεν αποκαλύπτουν παρά τον απόλυτο μισογυνισμό που αποπνέει ένα

θέαμα, το οποίο χρησιμοποιεί ένα ευαίσθητο κοινωνικό ζήτημα με πλήθος από

προεκτάσεις και πολιτικές – και αυτές δεν είναι ότι πολιτικοί κακοποιούν ή

κακοποιούνται, αλλά οι νοοτροπίες μιας πολιτικής που αδιαφορεί -, με στόχο την

τηλεθέαση και με σκοπιμότητες πολιτικές.

Πολιτική παράγει το ριάλιτι

Κοινωνικές νοοτροπίες καθιερώνονται από το ριάλιτι. Ο δημόσιος λόγος

ακολουθεί τους όρους του ριάλιτι. H υπόθεση της κακοποίησης γυναικών έγινε το

συστατικό που χύλωσε τον τηλεπολτό για να γίνουν πιο εύπεπτες οι

ακροσυντηρητικές πτυχές του. Αυτές που επιβάλλονται ως μοναδικός τρόπος

σκέψης, μοναδικός τρόπος αξιοποίησης της πληροφορίας. Ουδείς ασχολήθηκε με τις

διαστάσεις ενός ζητήματος που, αίφνης, είχε αφεθεί στην Αρχιεπισκοπή. Ο

έλεγχος της γυναικείας σεξουαλικότητας, για παράδειγμα, συστατικό του

εκκλησιαστικού κανόνα αποτελεί τη βάση της κακοποίησης της γυναίκας, αλλά

τέτοιου είδους ζητήματα μένουν χωρίς συζήτηση. Ιδανικοί φερετζέδες μιας

συμπεριφοράς που αναπαράγει τα σκοτάδια απ’ όπου θα αλιευθούν τα επόμενα

γαστριμαργικά θεάματα. Γιατί η μέθοδος του ριάλιτι αποσκοπεί στο να αποκαλύψει

το πιο καταναλωτικό σκέλος μιας υπόθεσης. Αυτό που θα ροκανιστεί ως έχει από

το φιλοθεάμον κοινό και θα αναδείξει έτσι σε καθοριστικούς παράγοντες του

δημοσίου βίου τούς προσφέροντες τα πλέον εύγευστα τηλε-θεάματα. Δυστυχώς στο

κενό που άφησαν η πολιτική σκέψη, η κοινωνική εγρήγορση και οργάνωση, η

δυναμική διανόηση βούτηξε το βουλιμικό, μιντιακό υπερθέαμα με έτοιμα κλισέ μια

σύνθεση ελληνοχριστιανικής ηθικής, μεταπολιτευτικής αριστεροσύνης και

ασπρόμαυρης μιζέριας της Ψωροκώσταινας.

Πλέον ακολουθούν όλα τον ρυθμό της τηλεόρασης. Αποτέλεσμα είναι να

χαζεύουμε μια δημόσια ζωή αενάως συγκλονιζόμενη από τον εαυτό της, τον οποίο

καταναλώνει σε φωσκολικά επεισόδια.