Ξαναγράφουν μαζί την Iστορία

H Γαλλία και η Γερμανία ξαναγράφουν από κοινού την Ιστορία. Γάλλοι και

Γερμανοί ιστορικοί εργάζονται ήδη για τη σύνταξη ενός βιβλίου ιστορίας που θα

διδάσκεται από την σχολική χρονιά 2005-2006 στα Γυμνάσια και τα Λύκεια των δύο χωρών.

H πρωτοβουλία ανήκει στον Γάλλο πρόεδρο Ζακ Σιράκ και στον Γερμανό καγκελάριο

Γκέρχαρντ Σρέντερ και έχει στόχο να βοηθήσει τους νέους, δηλαδή την αυριανή

ηγετική τάξη της Ευρώπης, να ξεπεράσουν τις δυσπιστίες και τις προκαταλήψεις

που έχουν δημιουργήσει αιώνες πολέμων και εθνικισμών. Σε μια στιγμή που η

Ευρώπη εμφανίζεται διχασμένη στο θέμα του Συντάγματος, στο Σύμφωνο

Σταθερότητας, στη διεύρυνση προς Ανατολάς και στις σχέσεις με την Αμερική του

Μπους, οι δύο ηγέτες στέλνουν έτσι ένα μήνυμα. Και δίνουν ένα παράδειγμα.

Όπως έγραψε η εφημερίδα «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ», την επίβλεψη του

προγράμματος έχει ο χριστιανοδημοκράτης Πέτερ Μίλερ, πρωθυπουργός του Ζάαρ. Σε

αυτόν τον πολιτικό έχει αναθέσει η γερμανική κυβέρνηση την ευθύνη για τις

σχέσεις με τη Γαλλία στον τομέα του πολιτισμού.

Το αντικείμενο

Το βιβλίο θα έχει αντικείμενο την ιστορική περίοδο που ξεκινά από τον

γαλλογερμανικό πόλεμο του 1870-71 και φτάνει στις μέρες μας. Για την περίοδο

αυτή, που περιλαμβάνει τους δύο παγκοσμίους πολέμους, τον εξευτελισμό των

Γερμανών στις Βερσαλλίες, τη ναζιστική επίθεση στη Γαλλία, την Αντίσταση, την

απελευθέρωση και τις μεταπολεμικές εξελίξεις, τα σημερινά βιβλία ιστορίας των

δύο χωρών κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις.

Για παράδειγμα, στα γαλλικά βιβλία η ήττα του Ναπολέοντα Γ’ από τη Γερμανία

του Βίσμαρκ το 1870 αποτελεί την πρώτη εκδήλωση του γερμανικού μιλιταρισμού.

Στα γερμανικά βιβλία, αντίθετα, η στέψη του Γουλιέλμου A’ στις Βερσαλλίες

αποτελεί την κορύφωση της εθνικής αναγέννησης και της πρώτης γερμανικής

ενοποίησης. Αν για τον ναζισμό η καταδίκη του Χίτλερ είναι ομόφωνη,

διαφορετική είναι η κάλυψη της μεταπολεμικής κατάστασης: τα γαλλικά βιβλία

δίνουν έμφαση στον κατασταλτικό χαρακτήρα του ανατολικογερμανικού καθεστώτος.

H ιδέα

H ιδέα να διδαχθούν από κοινού οι νέοι των δύο χωρών μια ιστορία σημαδεμένη

από πολέμους και κατοχές γεννήθηκε πέρυσι στο Βερολίνο με αφορμή τα σαράντα

χρόνια από τη Συνθήκη των Ηλυσίων, η οποία υπεγράφη το 1962 από τον Κόνραντ

Αντενάουερ και τον Σαρλ ντε Γκωλ. Και οδηγεί σε περαιτέρω σύσφιγξη των σχέσεων

της Γαλλίας και της Γερμανίας. Υπάρχουν βέβαια εμπόδια. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ

την ημέρα που ένας ανώτατος αξιωματούχος της γαλλικής διπλωματίας μου εξήγησε

ότι στη χώρα του μας φοβούνται ακόμη», λέει στη Ρεπούμπλικα ο Καρλ

Λάμερς, σύμβουλος του πρώην καγκελάριου Χέλμουτ Κολ.

Ακραία στερεότυπα

Κι αν η εικόνα του «κακού Γερμανού» δύσκολα σβήνει από τη συλλογική μνήμη, δεν

είναι λιγότερο ακραία τα στερεότυπα που υπάρχουν στη Γερμανία. Στην εφημερίδα

Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ, για παράδειγμα, η Γαλλία παρουσιαζόταν πρόσφατα

ως μια ημι-αγροτική χώρα, στην οποία μόνο ο ντε Γκωλ κατάφερε να δώσει

βιομηχανικό χαρακτήρα μετά τον πόλεμο. Άλλο ένα μειονέκτημα, σε σχέση με την

«αγγλοσαξωνική κοινότητα» του Μπους και του Μπλερ, είναι η γλώσσα. H εικονική

γαλλογερμανική κοινότητα στερείται μιας κοινής γλώσσας. Και ο αριθμός των νέων

της μιας χώρας που μαθαίνουν τη γλώσσα της άλλης μειώνεται συνεχώς.

Ιστορικοί σταθμοί

*1870. Γαλλογερμανικός πόλεμος. H Γαλλία του Ναπολέοντα Γ’ ηττάται από

τη Γερμανία του Βίσμαρκ και του Γουλιέλμου A’. Ο τελευταίος στέφεται στις

Βερσαλλίες αυτοκράτορας του γερμανικού Ράιχ.

*1914-18. Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1914, οι Γερμανοί επιτίθενται

στη Γαλλία μέσω του Βελγίου. H ήττα τους έρχεται τέσσερα χρόνια αργότερα.

Σκληροί όροι στη Συνθήκη των Βερσαλλιών.

*1936-39. Ο πόλεμος της Ισπανίας. Στην Ισπανία του Φράνκο, τα γερμανικά

στρατεύματα στηρίζουν τη δικτατορία, ενώ χιλιάδες Γάλλοι εθελοντές πολεμούν

στο πλευρό των Δημοκρατικών.

*1940-45. Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1940, η Γερμανία εισβάλλει

και πάλι στη Γαλλία και καταλαμβάνει το Παρίσι. Το 1944-45, η αντίσταση των

«ελεύθερων στρατιωτών» του Ντε Γκωλ, που υποστηρίζονται από άλλες χώρες,

οδηγεί σε νίκη επί των Γερμανών.

*1962. H συμφιλίωση. Ο Ντε Γκωλ και ο Αντενάουερ υπογράφουν τη Συνθήκη

των Ηλυσίων που σηματοδοτεί τη συμφιλίωση των δύο χωρών. Τις επόμενες

δεκαετίες, ο γαλλογερμανικός άξονας θα αποτελέσει τον κινητήρα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.