Σαφάρι παρέα με τον Xέμινγουεϊ

Πόσο συναρπαστικό μπορεί να γίνει ένα ταξίδι στην Αφρική στα χνάρια του

Έρνεστ Χέμινγουεϊ; Το κυνήγι της λεοπάρδαλης, η άγρια ομορφιά του τοπίου…

Τελικά, δεν υπάρχει τίποτε συγκλονιστικότερο από εκείνο που γεννά η φαντασία.

Οι πιο επικίνδυνες, ακοινώνητες και χαρισματικές απ’ όλες τις αφρικανικές

γάτες, οι λεοπαρδάλεις, προκαλούν μια παράξενη αλλά έντονη σαγήνη. Ίσως να

είναι ο συνδυασμός της απόλυτης, τεμπέλικης ομορφιάς και της φονικότητας. Ίσως

να είναι το μυστήριο που τις περιβάλλει. Οι λεοπαρδάλεις είναι ακοινώνητα

πλάσματα. Τις βλέπεις μαζί μόνο σε περιόδους ζευγαρώματος και κυνηγούν σχεδόν

πάντα νύχτα. Ό,τι ξεκινά ως σαφάρι λεοπάρδαλης, μπορεί να αποκτήσει τη σημασία

μιας προσωπικής, πνευματικής αναζήτησης. Για κάποιους, η σκέψη να συλλάβουν με

το μάτι ένα τέτοιο πλάσμα είναι το ίδιο ακατανίκητη με το τραγούδι των

Σειρήνων. Για όσους έχουν παγιδευτεί στον επιχειρηματικό κόσμο, αυτόν που

πνίγει την αίσθηση της περιπέτειας και απογοητεύει το πνεύμα, η λεοπάρδαλη

μπορεί να γίνει σύμβολο της απελευθέρωσης της ψυχής.

Το πάθος. Δεκαπέντε χρόνια έπειτα από το πρώτο μου κυνήγι λεοπάρδαλης,

όπως αυτό καταγράφηκε στο ντοκιμαντέρ «Leopard in the Afternoon», αποφάσισα να

αναζητήσω τα ίχνη του Έρνεστ Χέμινγουεϊ στην Ανατολική Αφρική. Θέλησα να

ξαναδώ μέσα από τα δικά του μάτια ένα μέρος που τον συγκλόνισε από παιδί, το

μέρος για το οποίο είπε στο «Esquire» το 1934: «Τίποτα απ’ όσα έχω διαβάσει

δεν πλησιάζει στο ελάχιστο την ομορφιά της χώρας».

Το διατηρημένο κουφάρι λεοπάρδαλης που περιγράφεται στον πρόλογο του

ωραιότατου μικρού αφηγήματος του Χέμινγουεϊ «Τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο», δεν

είναι πλασματικό. Βρέθηκε από τον Ντόναλντ Λέιθαμ το 1926, κατά την ανάβασή

του στην κορυφή του βουνού. Υπάρχουν φωτογραφίες που το αποδεικνύουν. Ο Χάρι,

ο πρωταγωνιστής του αφηγήματος, είναι ένας συγγραφέας που πεθαίνει στη σκιά

του Κιλιμάντζαρο. Περιμένοντας το αεροπλάνο ως μόνη σανίδα σωτηρίας, χάνεται

στη σκέψη των ιστοριών που ποτέ δεν έγραψε, των λαθών που έκανε και πιθανόν

όλα αυτά να συμβολίζει το ανεξήγητο, παγωμένο κουφάρι. Αν και σύντομη, η

ιστορία είναι τέλεια. Περικλείει τα βασικά θέματα του έργου του Χέμινγουεϊ:

Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να παραμείνει ηρωικός σε έναν κόσμο όπου ο θάνατος

είναι μόνιμος σύντροφος; Πώς μπορεί κανείς να παραμείνει πιστός στο όραμά του,

όταν όλα συνωμοτούν για να το καταστρέψουν; Ακολουθώντας τα βήματά του,

βλέποντας τα μέρη που επισκέφθηκε στο πρώτο και το δεύτερο σαφάρι του

(1933-34, 1953-54), μπόρεσα να κατανοήσω τον Χέμινγουεϊ με έναν άλλο τρόπο.

Περιμένοντας. Στο δικό μας σαφάρι στην Κένυα, κοντά στη λίμνη Ναϊβάσα,

φύγαμε στις έξι το απόγευμα για να συναντήσουμε τους ιχνηλάτες που είχαν ήδη

στήσει παγίδες με δολώματα. Μέσα σε τρεις ημέρες, οι λεοπαρδάλεις είχαν

κατασπαράξει τρία πρόβατα. Σε ένα σημείο, όπου είχε κατασκευαστεί και κρυψώνα,

σφαγιάστηκε άλλο ένα πρόβατο, το οποίο κρεμάστηκε στο ίδιο δέντρο με τα

προηγούμενα. Ελπίζαμε να δούμε τη γάτα να παίρνει το πρόγευμά της στο δέντρο

το επόμενο πρωί. Δειπνήσαμε δίπλα στη φωτιά, κάτω από έναν έναστρο ουρανό. Ο

οδηγός μου, Γεργκ Μπόντζιο, με ξύπνησε στη μέση της νύχτας. Ήταν τέσσερις το

πρωί και φύγαμε για να κρυφτούμε. Επικρατούσε νεκρική σιγή μέχρι που ξημέρωσε

και άρχισαν τα πουλιά να τραγουδούν. Κάποια στιγμή, νόμισα πως άκουσα έναν

ανησυχητικό ήχο πουλιού. Τον ακολούθησε ένα βαθύς υπόκωφος θόρυβος που πρέπει

να προήλθε από λεοπάρδαλη. Ατυχώς… το κουφάρι ήταν ανέπαφο.

H μεγάλη απογοήτευση

Στις πέντε το απόγευμα, γεμάτοι ελπίδα, επιστρέψαμε στο δέντρο. Μόνο το κεφάλι

και τα πόδια τού δολώματος είχαν απομείνει. Οι πιθανότητες να επιστρέψει το

ζώο ήταν ελάχιστες. H απογοήτευση μεγάλη. Στο τέλος τα παρατήσαμε. Δεν θα

βλέπαμε λεοπάρδαλη. Δεν νομίζω σήμερα ότι με το σαφάρι, ή μιλώντας με

ανθρώπους που τον γνώρισαν, πλησίασα περισσότερο την Αφρική του Χέμινγουεϊ.

Όχι, πιο κοντά στην Αφρική του ήμουν όταν την κατακτούσα μόνος μου και την

ζούσα για τον εαυτό μου. Για μένα, το να ξυπνώ νωρίς το πρωί, το να περιμένω

τον καφέ και την ημέρα να ξεκινήσει, είναι η Αφρική στο ιδανικό της. H Αφρική

το πρωί έχει μεγάλη δυναμική, είναι μια ώρα και ένα μέρος όπου η ιδέα της

πραγμάτωσης του καλύτερου εαυτού σου και της κατάκτησης του καλύτερου έργου

σου μοιάζουν πιθανά.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ρένα Δημητρίου