Διαστάσεις Mορατόριουμ στις εκτελέσεις

H πρώτη υπόθεση που έφτασε στ’ αυτιά του Τζωρτζ Ράιαν, όταν ήταν ακόμη

υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος για τη θέση του κυβερνήτη στο Ιλινόι,

αφορούσε τον Άντονυ Πόρτερ. Φτωχός, μαύρος, χαμηλής διανοητικής ικανότητας,

είχε καταδικαστεί δεκαπέντε χρόνια νωρίτερα σε θάνατο για έναν διπλό φόνο στο

Σικάγο. Σαράντα οκτώ ώρες πριν εκτελεστεί, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου

Nortwestern απέδειξαν ότι ο πραγματικός δολοφόνος ήταν άλλος και

κινηματογράφησαν την ομολογία του. Ο Πόρτερ σώθηκε κυριολεκτικά την τελευταία

στιγμή.

H πρώτη υπόθεση που έφτασε στα χέρια του Τζωρτζ Ράιαν, όταν είχε εκλεγεί πια

κυβερνήτης, αφορούσε τον Άντριου Κοκοραλέις, που είχε καταδικαστεί σε θάνατο

για τον βιασμό και τον φόνο ενός κοριτσιού 21 ετών. Ο Ράιαν ανέβαλε πολλές

φορές την εκτέλεσή του, ώστε να μελετήσει εις βάθος την υπόθεση. Τελικά,

συμπέρανε ότι ο Κοκοραλέις ήταν ένοχος και έδωσε το πράσινο φως για την

εκτέλεση. Για πρώτη φορά όμως σκέφτηκε: είναι δυνατόν να αποφασίζω εγώ για τη

ζωή και τον θάνατο ενός ανθρώπου; Δέκα ανθρώπων; Εκατοντάδων ανθρώπων;

Ο κυβερνήτης Τζωρτζ Ράιαν, ένας συντηρητικός άνθρωπος που ήταν πάντα υπέρμαχος

της ποινής του θανάτου, διάβασε έπειτα μια σειρά άρθρων στη Σικάγο

Τρίμπιουν για τις δυσλειτουργίες του δικαστικού συστήματος στην πολιτεία

του. Έμαθε ότι 33 μαύροι είχαν καταδικαστεί στην εσχάτη των ποινών από σώματα

ενόρκων που αποτελούνταν αποκλειστικά από λευκούς. Ότι 45 μελλοθάνατοι είχαν

καταδικαστεί έχοντας δικηγόρους που στη συνέχεια διαγράφτηκαν από τον σύλλογό

τους, είτε επειδή είχαν κοιμηθεί στο δικαστήριο είτε επειδή ήταν μεθυσμένοι

κατά την αγόρευσή τους. Ότι πολλοί ακόμη είχαν κριθεί ένοχοι με μοναδικό

επιβαρυντικό στοιχείο την κατάθεση ενός κρατουμένου. Ότι το ένα τρίτο των

θανατικών ποινών είχαν ακυρωθεί εξαιτίας διαδικαστικών λαθών. Ο κυβερνήτης

σκέφτηκε τότε ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά στην πολιτεία του και ότι η μηχανή

του θανάτου έπρεπε να σταματήσει. Τον Ιανουάριο του 2000 έδωσε εντολή να

κηρυχθεί μορατόριουμ στις εκτελέσεις.

Σήμερα, ο Τζωρτζ Ράιαν έχει βγει πια στη σύνταξη. Τρεις ημέρες πριν αποχωρήσει

από τη θέση του, άδειασε τους «διαδρόμους του θανάτου» στο Ιλινόι,

μετατρέποντας σε ισόβια τη θανατική ποινή 167 ανθρώπων. Ο διάδοχός του δεν

έχει τολμήσει να ξαναβάλει μπρος τη μηχανή. Και ο ίδιος, σε συνεργασία με την

ιταλική οργάνωση «Μην αγγίζετε τον Κάιν», προσπαθεί να πείσει την Ευρωπαϊκή

Ένωση να υποστηρίξει στον ΟΗΕ ένα ψήφισμα που θα προβλέπει όχι την κατάργηση

της θανατικής ποινής – κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να περάσει – αλλά ένα διεθνές

μορατόριουμ στις εκτελέσεις. Αν όλες οι χώρες υπογράψουν αυτό το μορατόριουμ,

λέει ο Ράιαν στη Λιμπερασιόν, θα σωθούν κάπου 4.000 με 5.000 άτομα σε

όλο τον κόσμο.

Αν δεν υπήρχε ο Πάπας, ίσως ο πρώην κυβερνήτης του Ιλινόι να έπαιρνε και το

φετινό Νόμπελ Ειρήνης.