Είναι επιτακτική ανάγκη η Αμερική και η Ευρώπη να συνεργασθούν στενά μαζί.
Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση πετύχει να ενοποιηθεί πολιτικά, θα γίνει αναπόφευκτα
παγκόσμια δύναμη, ένας γνήσια ισότιμος εταίρος της Αμερικής στις παγκόσμιες
υποθέσεις. Εάν όμως υπάρξει αντιπαλότητα, τότε ο κόσμος ολόκληρος θα βυθιστεί
στο χάος και την αναρχία. Είναι ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι που μιλάει στα «ΝΕΑ»
για το νέο του βιβλίο και τις νέες γεωστρατηγικές ισορροπίες στον πλανήτη μετά
την 11η Σεπτεμβρίου.
|
|
Ο Μπρεζίνσκι, που δεν χάνει ευκαιρία να τονίσει ότι πριν ανοίξει η Αμερική
κάποιο νέο μέτωπο – όπως ο μελλοντικός πόλεμος στο Ιράκ – πρέπει να κερδίζει
την εμπιστοσύνη και την στήριξη, έστω και μονάχα ηθική, των συμμάχων της,
τονίζει: «Η κρίση που τη στιγμή αυτή εκτυλίσσεται σε σχέση με το Ιράκ, αλλά
και πολύ γενικότερα η κρίση στη Μέση Ανατολή, είναι ορισμένες μονάχα από τις
περιπτώσεις που φανερώνουν την επιτακτική ανάγκη που υπάρχει για στενότερη
συνεργασία μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης».
Σε παλαιότερες εποχές ο Μπρεζίνσκι είχε πει ότι «όποιος έχει την Ευρασία έχει
το κόσμο ολόκληρο». Είναι, όμως, εφικτό σήμερα για την Αμερική να ελέγχει τον
κόσμο ολόκληρο; «Λαμβάνοντας υπόψη τον κόσμο όπως είναι σήμερα, μετά το
τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου και την επίθεση στη Μόσχα, εάν η
Αμερική και η Ευρώπη συνεργασθούν στενά μαζί, η Ευρασία θα είναι σχετικά
σταθερή. Εάν όμως η Ευρώπη και η Αμερική απομακρυνθούν μεταξύ τους, τότε η
Ευρασία θα κυριαρχηθεί από αναρχία».
Ώς σήμερα, η επίσημη Ουάσιγκτον, λέει ο Μπρεζίνσκι, έχει μία καθιερωμένη
ρητορική υπέρ της πολιτικής ένωσης της Ευρώπης, που στην πρακτική όμως δεν
είναι σαφής και συνεπής. Αλλά και οι Ευρωπαίοι θρηνούν για την αμερικανική
ηγεμονία, ωστόσο επωφελούνται προστατευόμενοι απ’ αυτήν. Και η Ατλαντική
Συμμαχία οχυρώνει την αμερικανική πολιτική επιρροή και στρατιωτική δύναμη
άμεσα στην Ευρασιατική ήπειρο που είναι το κέντρο της παγκόσμιας ισχύος, ενώ
και η Ευρώπη είναι η φυσική σύμμαχος της Αμερικής, το δημοκρατικό προγεφύρωμά
της στην Ευρασιατική ήπειρο.
Ο Μπρεζίνσκι λέει ότι εάν η Ευρώπη πετύχει να ενοποιηθεί πολιτικά θα
δημιουργούσε μια ενιαία ισχυρή δημοκρατική οντότητα 400 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Μια τέτοια Ευρώπη θα ήταν αναπόφευκτα παγκόσμια δύναμη, ένας γνήσια ισότιμος
εταίρος στις παγκόσμιες υποθέσεις. Αλλά με ένα γνήσια ισότιμο εταίρο στις
παγκόσμιες υποθέσεις οι ΗΠΑ θα έπρεπε να μοιραστούν με την Ευρώπη την ηγεσία
στη Μέση Ανατολή, μία περιοχή όχι μόνο εγγύτερη στην Ευρώπη παρά στην Αμερική,
αλλά και μία περιοχή όπου αρκετά ευρωπαϊκά κράτη έχουν συμφέροντα από παλιά.
Και δεν θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν τις διαφορές τους με την Ευρώπη
ώς θέμα ανυπακοής της Ευρώπης. Θα ήταν αναγκασμένες να το λύσουν ώς θέμα
μεταξύ ίσων.
Εάν λοιπόν ολοκληρωθεί τελικά η Ευρωπαϊκή Ένωση ώς (και) πολιτική οντότητα,
κάτι τέτοιο θα φέρει ισορροπία στη… μεγάλη παγκόσμια σκακιέρα ή θα
περιπλέξει τα πράγματα περαιτέρω, γιατί έτσι η Ευρώπη θα δρα ανταγωνιστικά
στον ρόλο που η Αμερική έχει σήμερα στο κόσμο;
«Εξαρτάται από τις συνθήκες υπό τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση θα γίνει πλήρης
πολιτική οντότητα. Εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση ολοκληρωθεί πολιτικά στο πλαίσιο μιας
συνεργασίας, μιας συντροφικότητας, ενός συνεταιρισμού με την Αμερική, η
ολοκλήρωση αυτή θα συμβάλει στη σταθερότητα στον κόσμο. Αλλά εάν η Ευρώπη
γίνει ολοκληρωμένη πολιτική οντότητα ορίζοντας την υπόσταση και το περιεχόμενό
της ενάντια στην Αμερική, θα ακολουθήσει παγκόσμιο χάος».
Ποιος είναι
Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι ήταν μέλος της αμερικανικής κυβέρνησης (στο
υπουργείο Εξωτερικών, σε διάφορες επιτροπές της κυβέρνησης και του Προέδρου)
από το 1966 έως και το 1988. Διετέλεσε σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του
Προέδρου των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ από το 1977 έως το 1981 και ήταν το 1988
επικεφαλής του συμβουλευτικού σώματος εθνικής ασφάλειας του Προέδρου Μπους του
πρεσβύτερου. Έχει δεχθεί πολλές διακρίσεις για το πολιτικό του έργο, είναι
πανεπιστημιακός, συγγραφέας πολλών βιβλίων (με πιο γνωστό τη «Μεγάλη
σκακιέρα») για την αμερικανική πολιτική και τα τελευταία χρόνια
δραστηριοποιείται στον ιδιωτικό τομέα.
Η ύβρις και η Νέμεσις
Του Μπρεζίνσκι του αρέσουν πάντα οι αναλογίες: «Εάν θα μπορούσε σήμερα
να υπάρξει μία αναλογία μεταξύ της αθηναϊκής δημοκρατίας της Αρχαίας Ελλάδας
και της Αμερικής στην κατάσταση και τη θέση στην οποία βρίσκεται σήμερα, θα
έλεγα ότι, σε γενικές γραμμές, η Αμερική βρίσκεται στο σημείο που η Αθήνα
βρισκόταν όταν ήταν στην ακμή της. Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες,
υπερβολικά μεγάλη δύναμη, υπερβολικά πολλή δόξα, υπερβολικά πολύς πλούτος,
υπερβολικά μεγάλη ομορφιά, οτιδήποτε σε υπερβολικό βαθμό, είναι ύβρις, επειδή
διαταράσσεται η ισορροπία του κόσμου. Και σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες,
την ύβρι ακολουθεί πάντα η Νέμεσις. Ελπίζω η αμερικανική πολιτική να το
λαμβάνει υπόψη της αυτό. Και να έχει στο νου της ότι κάπου μπορεί να υπάρχει ή
να δημιουργείται μια Σπάρτη!».
«Αναλαμβάνετε την προεδρία της Ε.Ε. σε κρίσιμη περίοδο»
Για την Ελλάδα και την Κύπρο, ως συνήθως, ο Μπρεζίνσκι δεν έχει πολλά
να πει. «Ασχολείται με τη μεγαλύτερη εικόνα των πραγμάτων (the bigger
picture)», με προειδοποιεί λίγο πριν από τη συνέντευξη, συνάδελφός του. Δεν
είναι πάντως ο Μπρεζίνσκι από εκείνους που αντιμετωπίζουν με εχθρότητα ή
απαξία την Ελλάδα: «Κατά τη διάρκεια της χρονικής περιόδου που η Ελλάδα θα
έχει τη προεδρία της Ένωσης, μια σειρά σημαντικών για την Ελλάδα αλλά και την
παγκόσμια ισορροπία ζητημάτων θα οριστικοποιηθούν ή θα αποφασιστούν. Μεταξύ
αυτών περιλαμβάνονται η διεύρυνση της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ, η θεσμική αλλαγή της
Ε.Ε., η επίλυση – εάν υπάρξει – του κυπριακού προβλήματος, η ένταξη της Κύπρου
στην Ε.Ε. ως πλήρες μέλος και το μέλλον της Τουρκίας στην Ε.Ε. Την ίδια
χρονική περίοδο θα αποφασιστεί τελικά και το τι μέλλει γενέσθαι με τον πιθανό
πόλεμο στο Ιράκ. Δεν υπάρχει τίποτα ασυνήθιστο όμως σε αυτό. Η Ε.Ε. είναι ένας
δημοκρατικός θεσμός, επομένως δεν υπάρχει τίποτα ασυνήθιστο για μια μικρή
χώρα, όπως είναι η Ελλάδα, να είναι επικεφαλής της για μια χρονική περίοδο».
