Φόβοι για χρεοκοπίες

Η τουρκική κυβέρνηση έπαιξε χθες το τελευταίο της χαρτί στην προσπάθειά της

να αποκλιμακώσει τις πιέσεις που δέχονται το τουρκικό νόμισμα και οι αγορές

της γειτονικής χώρας. Εγκατέλειψε τη λίρα στις δυνάμεις της διεθνούς αγοράς

συναλλάγματος και το αποτέλεσμα ήταν η de fucto υποτίμησή της σε ποσοστό άνω

του 28%.

Η χθεσινή απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης βάζει τέλος σε μια περίοδο 14 μηνών

κατά την οποία η ισοτιμία της τουρκικής λίρας ήταν «συνδεδεμένη» με το καλάθι

ξένων νομισμάτων, αλλά ανοίγει μια νέα περίοδο για την τουρκική οικονομία, η

οποία θα βρεθεί αντιμέτωπη με την περαιτέρω άνοδο τού ήδη υψηλού πληθωρισμού

και πιθανώς με ένα νέο κύμα χρεοκοπιών τραπεζών που έχουν δανειστεί σε δολάρια

και ευρώ. Η απελευθέρωση της ισοτιμίας της λίρας σηματοδοτεί επίσης και την

αποτυχία του προγράμματος οικονομικής σταθεροποίησης που η τουρκική κυβέρνηση

είχε συμφωνήσει με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Πάντως, χθες το ΔΝΤ

επικρότησε την κίνηση ως αναπόφευκτη για την εκτόνωση της κρίσης.

Αισιοδοξία Ετζεβίτ

Αμέσως μετά την πολύωρη σύσκεψη στην οποία αποφασίστηκε η διακοπή της

προσπάθειας στήριξης της λίρας ­ μόνο προχθές η τουρκική κεντρική τράπεζα

διέθεσε 5 δισ. δολάρια από τα 25 που είχε στο θησαυροφυλάκιό της ­ ο

πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ υποστήριξε ότι η κατάσταση θα σταθεροποιηθεί

σύντομα: «Πιστεύουμε ότι η υιοθέτηση του συστήματος ελεύθερης διακύμανσης θα

προσφέρει σημαντική τόνωση στην οικονομία, μέσω της αύξησης των εξαγωγών και

του τουρισμού».

Η πρώτη θετική αντίδραση από την απελευθέρωση της διακύμανσης της τουρκικής

λίρας φάνηκε στις αγορές κεφαλαίου και χρήματος. Ο βασικός δείκτης του

Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης, που από τη Δευτέρα έως την Τετάρτη έχασε

29%, σημείωσε χθες σημαντική ανάκαμψη, καθώς έκλεισε 10% υψηλότερα, στις 7.890

μονάδες. Τα επιτόκια μιας ημέρας, τα οποία προχθές είχαν εκτοξευθεί στο

αστρονομικό επίπεδο του 6.200%, υποχώρησαν στο επίπεδο του 1.400%. Η ισοτιμία

της τουρκικής λίρας εξασθένησε έναντι του αμερικανικού δολαρίου στις 991.000

λίρες από 694.000 που διαμορφωνόταν την Τετάρτη.

Πώς ξέσπασε η κρίση

Την περασμένη Δευτέρα ο Μπουλέντ Ετζεβίτ έσπειρε τον πανικό στις τουρκικές

αγορές όταν αποχώρησε οργισμένος από τη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου

Ασφάλειας της Τουρκίας κατηγορώντας τον πρόεδρο Αχμέτ Σεζέρ πως τον προσέβαλε.

Σημειώνεται ότι ο Τούρκος πρόεδρος επέκρινε τον Ετζεβίτ για την καθυστέρηση

της προσπάθειας καταπολέμησης της διαφθοράς και της εξυγίανσης της οικονομίας.

Η πολιτική κρίση εξελίχθηκε γρήγορα σε χρηματοπιστωτική πλήττοντας την

τουρκική λίρα, τις τουρκικές μετοχές και τα ομόλογα.

«Σε κανονικές συνθήκες θα περιμέναμε να δούμε την παραίτηση του Ετζεβίτ»,

δήλωσε σε ξένο ειδησεογραφικό δίκτυο ο πολιτικός αναλυτής Μεχμέτ Αλί Μπιράντ.

Τουρκικές συνδικαλιστικές και επιχειρηματικές οργανώσεις ζήτησαν χθες να γίνει

κυβερνητικός ανασχηματισμός, θεωρώντας αποτυχία της κυβέρνησης την υποτίμηση

της λίρας.

Οι συνέπειες

Η υποτίμηση αναμένεται να αυξήσει τις εξαγωγές της Τουρκίας και να προσελκύσει

περισσότερους τουρίστες. Ωστόσο τα εισαγόμενα προϊόντα θα γίνουν ακριβότερα,

με αποτέλεσμα την άνοδο του πληθωρισμού. Παράλληλα θα αυξηθεί και το κόστος

εξυπηρέτησης του εξωτερικού χρέους της Τουρκίας. Σύμφωνα με χθεσινές δηλώσεις

του Γκαζί Ερτσέλ, διοικητή της κεντρικής τουρκικής τράπεζας και αρχιτέκτονα

του προγράμματος οικονομικής σταθεροποίησης που συμφωνήθηκε σε συνεργασία με

το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το κεντρικό πιστωτικό ίδρυμα θα προσπαθήσει να

κρατήσει την υποτίμηση της λίρας σε λογικά επίπεδα και θα αναζητήσει μια

«ρεαλιστική» αναθεώρηση του προγράμματος με στόχο την επιτάχυνση της ανάπτυξης

και τη συγκράτηση του πληθωρισμού που τρέχει με ρυθμό 28%.

Η υποτίμηση της τουρκικής λίρας έπληξε ευρώ και δραχμή

Στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο μηνών έπεσε χθες το ευρώ έναντι του

δολαρίου μετά την ανακοίνωση της απόφασης ότι στην Τουρκία εγκαταλείπεται το

σύστημα της ελεγχόμενης διολίσθησης του τοπικού νομίσματος. Η τουρκική λίρα

έχασε το 30% των δυνάμεών της έναντι του δολαρίου και του ευρώ, ενώ το κοινό

ευρωπαϊκό νόμισμα διαμορφώθηκε ακόμα και στα 90,20 σεντς έναντι του δολαρίου.

Η εξέλιξη αυτή είχε τον αντίκτυπό της και στη διαμόρφωση της τιμής αναφοράς

της δραχμής έναντι του αμερικανικού νομίσματος, όπως ανακοινώνεται από την

Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Έτσι, σήμερα το δολάριο θα πωλείται από τις

εμπορικές τράπεζες έναντι 382,194 δραχμών, από 378,433 δραχμές χθες, ενώ κατά

4 δραχμές ακριβότερο θα πωλείται επίσης και το ιαπωνικό γιεν.

Την ίδια ώρα, η αγγλική στερλίνα διαμορφώνεται στις 552,017 δραχμές, δηλαδή

είναι ακριβότερη κατά 6 δραχμές.