Μια στατιστική…
… από τις πιο αποκαλυπτικές των τελευταίων χρόνων: η εταιρεία αθλητικών
ειδών Nike έχει πληρώσει στον μπασκετμπολίστα Μάικλ Τζόρνταν, για να φορέσει
τα παπούτσια της, περισσότερα από όσα έχει πληρώσει συνολικά στους 30.000
εργάτες της που τα κατασκευάζουν στην Ινδονησία. Αυτή η αδικία θέτει και ένα
θεωρητικό πρόβλημα: Πού θα πρέπει άραγε να αναζητήσει κανείς την υπεραξία και
την αξία της εργασίας για τις οποίες είχε μιλήσει ο Μαρξ; Γιατί αγοράζει ο
κόσμος τα αθλητικά παπούτσια της εταιρείας; Για τη φροντίδα και την τέχνη που
βάζουν στη δουλειά τους οι Ινδονήσιοι τσαγγαράδες ή για την «υπογραφή» του
Μάικλ Τζόρνταν; Σύμφωνα με τη μακάβρια λογική των «δυνάμεων της αγοράς», αν
δεν ήταν ο Τζόρνταν, όλοι αυτοί οι Ινδονήσιοι θα είχαν μείνει άνεργοι.
Η Nike…
|
|
… γλυκάθηκε από τις μπίζνες με τον διάσημο μπασκετμπολίστα και έκανε άλλη
μια τέτοια συμφωνία, αυτή τη φορά με έναν διάσημο γκολφίστα, τον Τάιγκερ
Γουντς, στον οποίο πλήρωσε 50 δισεκατομμύρια δραχμές για να διαφημίζει τα
προϊόντα της που ίσως και αυτά να κατασκευάζονται στην Ινδονησία. Τα «τρελά
λεφτά» του πρωταθλητισμού μάς θυμίζουν πως «Ινδονήσιοι» δεν υπάρχουν μόνο στην
Ινδονησία. Γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κανείς άλλους, πιο
«πληβείους» αθλητές; Τέτοιες μέρες, πριν από σαράντα χρόνια, οι Άγγλοι
ποδοσφαιριστές είχαν κατεβεί σε απεργία για να ανατρέψουν το πλαφόν που είχε
επιβάλει το καρτέλ των ποδοσφαιρικών ομάδων στο εβδομαδιάτικό τους: 12.000
δραχμές. Όμως και τότε κάποιοι αθλητές που ήταν σταρ οδηγούσαν Φεράρι.
Με τα χρόνια…
… αυτοί οι σταρ αυξήθηκαν, μαζί με το τηλεοπτικό κοινό. Σύμφωνα με
εκτιμήσεις του περιοδικού «New Statesman», σε λίγο οι φίλαθλοι θα πληρώνουν
περίπου 600.000 δραχμές ετησίως για να μπορούν να παρακολουθήσουν τα αγαπημένα
τους αθλήματα μέσω τηλεόρασης, κομπιούτερ και κινητών τηλεφώνων. Από το
χρήμα που πρόκειται να προσελκύσουν έτσι οι αθλητικοί σταρ θα ωφεληθεί, λένε,
το σύνολο του αθλητικού κόσμου ακόμη και το «προλεταριάτο» του. Αν όμως αυτό
είναι το «μοντέλο» που προτείνεται από τις δυνάμεις της αγοράς για την
ευημερία των βιομηχανιών αλλά και των απανταχού «Ινδονήσιων» θα μπορούσε
άραγε να επεκταθεί και σε άλλες επαγγελματικές τάξεις;
Μια συμμαχία…
… από άλλους επαγγελματίες θα μπορούσε ας πούμε να πουλήσει τα τηλεοπτικά
δικαιώματα για όλα τα «μεγάλα γεγονότα» των επαγγελματικών τάξεών τους; Οι
ψαράδες θα μπορούσαν άραγε να συγκροτήσουν τη δική τους «εθνική κατηγορία» και
να πουλάνε τα τηλεοπτικά δικαιώματα για μια εκπομπή με τίτλο «Η ψαριά της
ημέρας»; Θα μπορούσαν άραγε να κάνουν το ίδιο και οι φουρνάρηδες («Το καρβέλι
της ημέρας») ή οι ορνιθοτρόφοι («Το αυγό της ημέρας»); Σίγουρα, το σύστημα των
σταρ που επιδεικνύει η επικρατούσα ιδεολογία της ελεύθερης αγοράς σε κάθε
εργασιακό χώρο κρύβει πίσω από τη λάμψη τους ένα «προλεταριάτο» που είναι
καταδικασμένο να μένει στο παρασκήνιο. Ίσως, η καλύτερη εκδίκηση που θα
μπορούσε να σκεφτεί κανείς για τους υπέρμαχους αυτής της ιδεολογίας θα ήταν να
τους αλυσοδέσει σε μια πολυθρόνα μπροστά στην τηλεόραση και να τους
καταδικάσει να παρακολουθούν τέτοιες εκπομπές ισοβίως.
