Παρελθόν αποτελούν τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα στην Ελλάδα. Οι ΗΠΑ, με μια

μυστική επιχείρηση, απέσυραν τις τελευταίες ημέρες απ’ τον Άραξο τις πυρηνικές

βόμβες που ήταν σε ειδικούς χώρους και τις μετέφεραν σε άγνωστο, εκτός

Ελλάδας, μέρος. Παρόμοιες επιχειρήσεις απόσυρσης έγιναν (ή θα γίνουν) και σε

άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ίσως και στην Τουρκία.

Στην Ελλάδα, στο αεροδρόμιο του Αράξου, έξω απ’ την Πάτρα, ήταν αποθηκευμένες

11 βόμβες μεγάλης πυρηνικής ισχύος ­ αν και άλλες, τελευταίες, πληροφορίες

ανέβαζαν κατά πολύ τον αριθμό των αμερικανικών βομβών που φυλάσσονταν εκεί. Η

απόσυρση των πυρηνικών απ’ τον Άραξο έγινε με αμερικανική/ΝΑΤΟϊκή πρωτοβουλία.

Η πρόθεση των ΗΠΑ έγινε γνωστή στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας προ μηνός περίπου

και η εξήγηση που δόθηκε από τότε ήταν ότι δεν αφορούσε μεμονωμένη απόφαση για

την Ελλάδα αλλά ήταν «γενικότερη». Και αφηνόταν να εννοηθεί ότι σχετίζεται με

τη λήξη πλέον του Ψυχρού Πολέμου.

Το «πράσινο φως»

Το σχέδιο απόσυρσης, που είχαν καταρτίσει οι αμερικανικές και ΝΑΤΟϊκές

υπηρεσίες ήταν άκρως απόρρητο και από αρκετές μέρες όλα ήταν «σταντ-μπάι»

περιμένοντας το τελικό «πράσινο φως». Κατά πάσα πιθανότητα ο πρώτος σταθμός

των πυρηνικών βομβών του Αράξου ήταν η Ιταλία ­ πιθανότατα από εκεί ίσως να

μεταφέρθηκαν ήδη στις ΗΠΑ. Οι πυρηνικές βόμβες του Αράξου (116 Πτέρυγα Μάχης)

ήταν ουσιαστικά εν αχρηστία από το 1974, όταν η Ελλάδα αποχώρησε απ’ το

στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ και διεκόπη το σχέδιο ετοιμότητας της πυρηνικής

μοίρας αεροσκαφών F-104 «Στράικ».

Η Ελλάδα, αν και διατηρούσε τη μοίρα αυτή στις εθνικές αποστολές, δεν έπαιρνε

μέρος σε ασκήσεις ή αξιολογήσεις των ΗΠΑ. Ωστόσο η φύλαξή τους γινόταν από

αμερικανικό πανίσχυρο στρατιωτικό κλιμάκιο που στρατωνιζόταν εντός του χώρου

του διοικητηρίου της Πτέρυγας Μάχης. Τα πυρηνικά ήταν σε ειδικά προφυλαγμένες

αποθήκες στη λεγόμενη «διασπορά» ­ στον κυρίως επιχειρησιακό χώρο της μονάδας.

Και φυλάσσονταν από διπλή ζώνη δυνάμεων: μία ελληνική και μία αμερικανική. Οι

μόνες ασκήσεις που γίνονταν, τουλάχιστον και μέχρι τα μέσα της 10ετίας του

’80, ήταν εικονικές μεταφορές απ’ την αποθήκη στην πίστα απογείωσης ­ τα

γνωστά «κομβόι». Τα αεροσκάφη F-104 βγήκαν εντελώς απ’ το ελληνικό οπλοστάσιο

το 1992.

Τα αποθηκευμένα πυρηνικά ήταν μάλλον παλαιάς τεχνολογίας, είχαν δε μεταφερθεί

στον Άραξο απ’ την Τανάγρα. Ίσως εντός των τελευταίων 15 χρόνων να είχε

υπάρξει αλλαγή του τύπου των βομβών, παρ’ όλο που η Ελλάδα δεν είχε ποτέ, μετά

το 1992, τύπο αεροσκάφους τέτοιο που να μπορεί να μεταφέρει πυρηνικά. Κατά

καιρούς οι ΗΠΑ είχαν πιέσει να πάρουμε F-16 με προσαρμογή για πυρηνικά όπλα

αλλά η κυβέρνηση είχε αρνηθεί ­ «αν θέλετε, χαρίστέ τα μας» ήταν η απάντηση

όταν ήταν πιο ασφυκτικό το «στρίμωγμα». Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Άκης

Τσοχατζόπουλος είχε θέσει επανειλημμένα θέμα στο ΝΑΤΟ για αναθεώρηση της

πυρηνικής πολιτικής του, περιλαμβανόμενης προφανώς και της μετακίνησης των

όπλων απ’ την Ελλάδα. Η Αθήνα δεν είχε επιβεβαιώσει την ύπαρξη τέτοιων όπλων

στον ελληνικό χώρο.

Ο Άραξος ήταν η τελευταία βάση των Αμερικανών με πυρηνικά στην Ελλάδα. Ο

μεγάλος όγκος των πυρηνικών των ΗΠΑ απομακρύνθηκε τα πρώτα χρόνια των

κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου .