ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Αγώνας επιβίωσης

«Η βασική διαφορά ανάμεσα στον Ντράσκοβιτς και σ’ εμένα», έλεγε πριν από

λίγα χρόνια ο Βόισλαβ Κοστούνιτσα, «είναι ότι εγώ θέλω να κερδίσω τις εκλογές,

ενώ εκείνος θέλει να τις κερδίσει χωρίς να χάσει ο Μιλόσεβιτς».

Ανεύθυνη, διεφθαρμένη, ερασιτεχνική, ανειλικρινής, ασυνεπής και ανώριμη: έτσι

χαρακτηρίζει τη σερβική αντιπολίτευση η Σόνια Μπισέρκο, χωρίς να κρύβει την

απέχθειά της και για τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Η στάση του καθεστώτος,

σημειώνει η πρόεδρος της Επιτροπής του Ελσίνκι για τη Σερβία, είναι καθαρή:

παλεύει για τη βιολογική του επιβίωση και είναι έτοιμο για όλα. Η

αντιπολίτευση, όμως, δεν τολμά να κάνει ούτε ένα βήμα προς τα εμπρός και να

θέσει ερωτήματα όπως ο πόλεμος, τα εγκλήματα, η διαφθορά, η φτώχεια.

Αντ’αυτού, προτιμά να επικρίνει τη Δύση επαναλαμβάνοντας τις θέσεις της

κυβέρνησης. Ποια είναι η διαφορά; Αν φύγει ο Μιλόσεβιτς, το πρόγραμμα θα

παραμείνει το ίδιο, εξίσου επικίνδυνο και εξίσου ουτοπικό: η δημιουργία ενός

εθνικού κράτους, η προσάρτηση της Σερβικής Δημοκρατίας του Πάλε, η παραγραφή

των εγκλημάτων. Πώς να φέρουν αλλαγές οι άνθρωποι που επί δέκα χρόνια ήταν ο

καθρέφτης του καθεστώτος; Η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση διατηρούν μια

ισορροπία που παρατείνει τη ζωή τους. Η ανατροπή αυτής της ισορροπίας θα

οδηγήσει σε γενική κατάρρευση.

Κυβέρνηση και αντιπολίτευση θεωρούν ότι αποτελούν τους αυθεντικούς ερμηνευτές

των συμφερόντων του σερβικού λαού, χωρίς όμως να τον έχουν ρωτήσει, συνεχίζει

η Μπισέρκο. Ποιος αποφάσισε ότι ο λαός αυτός έχει οπωσδήποτε ανάγκη από έναν

εθνικισμό, «καλό» ή «κακό», ήπιο ή επεκτατικό; Η Ακαδημία και η Εκκλησία. Πού

είναι οι εναλλακτικές λύσεις; Πού βρίσκεται η σοσιαλδημοκρατία; Η σερβική

κοινωνία παρουσιάζεται σήμερα πιο ώριμη από την ελίτ, καθώς εκφράζει

επιφυλάξεις για τις προτάσεις τόσο του καθεστώτος όσο και της αντιπολίτευσης.

Στα χέρια αυτής της κοινωνίας βρίσκεται το κλειδί των αλλαγών. Η δυσαρέσκεια

των Σέρβων είναι πολύ μεγάλη και αν επιθυμούν αλλαγές, οι αλλαγές είναι

δυνατές, ακόμη και σε μη δημοκρατικές συνθήκες. Αυτό έγινε άλλωστε στις χώρες

της Ανατολικής Ευρώπης σε μια εποχή που δεν υπήρχαν καν ελεύθερα μέσα

ενημέρωσης.

Η αποσύνθεση της Γιουγκοσλαβίας διαρκεί εδώ και δέκα χρόνια και οι εκλογές της

Κυριακής θα αποτελέσουν την τελική φάση αυτού του ψυχορραγήματος, τονίζει η

σέρβα αναλύτρια. Ίσως αυτή η αποσύνθεση να είναι αναγκαία για την επανένταξη

της χώρας στον πολιτισμένο κόσμο. Την ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου δεν μπορεί

να την αποτρέψει ούτε ο Μιλόσεβιτς ούτε ο Κοστούνιτσα. Ο πρώτος την έχει

ουσιαστικά αποδεχθεί, αφού τροποποίησε το Σύνταγμα χωρίς να συζητήσει καν

προηγουμένως με την ηγεσία του Μαυροβουνίου. Ο δεύτερος εναλλάσσει τις

υποσχέσεις με τις απειλές: οι φήμες τον θέλουν μάλιστα να συμμαχεί με το

Σοσιαλιστικό Κόμμα του Μαυροβουνίου στην περίπτωση που ο κυβερνών συνασπισμός

δεν τα πάει καλά στις εκλογές. Στο μεταξύ, η μικρή δημοκρατία κτίζει τους

δικούς της θεσμούς, διαμορφώνει τη δική της εθνική συνείδηση.