Αναζήτηση
Εσείς πόσες ώρες ημερησίως ενημερώνεστε και πόσες ψυχαγωγείστε; Εάν είστε
περισσότερο της ενημέρωσης, τότε συνεχίστε να διαβάζετε την εφημερίδα που
κρατάτε στα χέρια σας. Εάν προτιμάτε την ψυχαγωγία, σύντομα το «ποντίκι» του
υπολογιστή θα σας είναι πολύ χρησιμότερο από το τηλεκοντρόλ της τηλεόρασης.
Παρά τις εξαιρέσεις, ο όρος «Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης» είναι, εδώ και αρκετά
χρόνια και σε σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου, ευφημισμός ειδικά για την
τηλεόραση. Μια ματιά στο πρόγραμμα των κύριων καναλιών αρκεί ως απόδειξη: οι
εκπομπές ενημέρωσης σπάνια ξεπερνούν το 20% του συνολικού τηλεοπτικού χρόνου,
με το υπόλοιπο 80% να είναι ποικίλες μορφές ψυχαγωγίας. Με μόνο ανταγωνισμό
ορισμένα περιοδικά και ραδιοφωνικούς σταθμούς, η κυριαρχία της τηλεόρασης στην
παροχή ψυχαγωγίας έδειχνε απόλυτη. Όχι πλέον: οι τελευταίες τάσεις στον χώρο
του Ίντερνετ σημαίνουν ότι, για πρώτη φορά, η τηλεοπτική «ηγεμονία» απειλείται
σοβαρότατα καθώς οι υπηρεσίες ψυχαγωγίας στο νέο μέσο πολλαπλασιάζονται
διαρκώς. Ενώ στα πρώτα του χρόνια το Διαδίκτυο προσέφερε, προς τέρψιν των
χρηστών, κυρίως εικονικά καζίνο και πορνογραφία, τώρα έχει επεκταθεί σε πάσης
φύσεως παιχνίδια, διαγωνισμούς και υπηρεσίες στοιχημάτων.
Γιατί όμως αυτή η μεταστροφή του Ίντερνετ προς την ψυχαγωγία; Αρχικά, διότι οι
νέοι χρήστες δεν είναι πλέον «ευκατάστατοι με ανώτατη μόρφωση» (αυτοί είναι
σχεδόν όλοι ήδη «συνδεδεμένοι»), αλλά προέρχονται από τα μεσαία και κατώτερα
κοινωνικά στρώματα και δεν έχουν απαραίτητα ανώτατη μόρφωση. Όπως όλοι οι
ερευνητές των ΜΜΕ γνωρίζουν, αυτό το κοινό τείνει να προτιμάει την ψυχαγωγία
από την ενημέρωση και έτσι οι υπηρεσίες του Διαδικτύου κινούνται ώστε να
καλύψουν τα ενδιαφέροντά του. Κατά δεύτερο λόγο, οι τεχνολογικές εξελίξεις
σημαίνουν ότι σύντομα θα είναι εφικτή όχι μόνο η μετάδοση τέλειας ποιότητας
ήχου στο Ίντερνετ αλλά και κινούμενης εικόνας εν ολίγοις, ό,τι βλέπει κανείς
στην τηλεόραση θα μπορεί να το βλέπει και στον υπολογιστή (δηλαδή ταινίες,
σίριαλ, αθλητικούς αγώνες ακόμα και τηλεπαιχνιδια…). Με τη διαφορά ότι
δεδομένης της αμφίδρομης φύσης του νέου μέσου ο χρήστης παύει να είναι
παθητικός τηλεθεατής αλλά μπορεί να συμμετέχει άμεσα στα προγράμματα και να
επηρεάζει την εξέλιξή τους. Να σημειωθεί πως αυτό σημαίνει οτι οι σημερινοί
έφηβοι (αλλά και, φυσικά, τα παιδιά) που έχουν μεγαλώσει (και) με την
«αμφίδρομη» ψυχαγωγία που προσφέρουν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια τύπου
Playstation ή Dreamcast είναι πολύ πιθανόν στο μέλλον να προτιμήσουν το
Ίντερνετ από την τηλεόραση.
Μία άλλη ομάδα που δείχνει να κάνει την ίδια επιλογή για εντελώς
διαφορετικούς λόγους είναι οι νεαροί ή τριαντάρηδες επαγγελματίες: λόγω
έλλειψης χρόνου. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της αμερικανικής Marigny Research
Group, στις ΗΠΑ, 60% των ανδρών και 40% των γυναικών δουλεύουν περισσότερο από
9 ώρες την ημέρα, ενώ το 40% του συνόλου εργάζεται και τα Σαββατοκύριακα. Εάν
προσθέσει κανείς και τον χρόνο μετακίνησης από το σπίτι στο γραφείο, είναι
εμφανές ότι δεν μένει χρόνος για πολλά πράγματα. Άμεση συνέπεια είναι
ορισμένες απαραίτητες δραστηριότητες να μεταφέρονται στο γραφείο, όπως η
ψυχαγωγία (όπου αναγκαστικά θα χρησιμοποιηθεί ο υπολογιστής, όχι μόνο λόγω
έλλειψης τηλεόρασης αλλά επειδή ευκολότερα μπορεί κανείς να προσποιείται ότι
δουλεύει) και τα ψώνια, όπως ελπίζουν όσοι επενδύουν δισεκατομμύρια για να
κυριαρχήσουν στην (επερχόμενη;) εποχή του ηλεκτρονικού εμπορίου. Και ενώ η εν
λόγω έρευνα δεν διαφοροποιεί τα συμπεράσματά της ανάλογα με την ηλικία, είναι
πιο πιθανό αυτή η τάση να είναι εντονότερη στις νεαρότερες ηλικίες όχι μόνο
λόγω, ενδεχομένως, πιο περιορισμένων ευθυνών, αλλά και μεγαλύτερης εξοικείωσης
με τους υπολογιστές.
Τέλος, οι υπηρεσίες Ίντερνετ δίνουν έμφαση στην ψυχαγωγία για έναν επιπλέον
κρίσιμο λόγο: κάνει τους χρήστες να περνούν πολύ περισσότερο χρόνο στις
σελίδες τους, κάτι που εκτιμούν ιδιαίτερα οι διαφημιζόμενοι που άλλωστε
αποτελούν την κύρια ή, συχνά, ακόμα και μόνη πηγή εσόδων σε αυτό το μέσο. Την
ώρα που οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι ο μέσος χρήστης αφιερώνει 6 λεπτά
για την ενημέρωσή του, η ψυχαγωγία τον κρατά «κολλημένο» στην οθόνη του. Ο
γράφων πρόσφατα επισκέφθηκε, ως μελετητής, ένα «δικτυακό» παιχνίδι
ποδοσφαιρικών γνώσεων και εντός ημιώρου ωρύετο μπροστά στον υπολογιστή του
έχοντας παντελώς λησμονήσει τους αρχικούς λόγους της επίσκεψης…
Ο Κωνσταντίνος Καμάρας είναι διευθυντής του γραφείου μάνατζμεντ και
μάρκετινγκ της Διεθνούς Ενώσεως Εφημερίδων.
