ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Στο πνεύμα του Χάιντερ

«Για μια ακόμη φορά, αυτή η χώρα έχει πάρει λάθος δρόμο. Ίσως μάλιστα να

οδεύει προς την καταστροφή της». Η δραματική αυτή διαπίστωση περιέχεται στο

προεκλογικό μανιφέστο των βρετανών Συντηρητικών, που δόθηκε αυτή την εβδομάδα

στη δημοσιότητα με τίτλο «Πιστεύοντας στη Μεγάλη Βρετανία». Η Βρετανία,

τονίζεται, μπορεί να γίνει μια χώρα που να ασκεί επιρροή και να εμπνέει

θαυμασμό. Δυστυχώς, όμως, μια «μικρή, αλλά ισχυρή ελίτ» την οδηγεί όλο και πιο

κοντά στο τέρας που θα την καταβροχθίσει: την Ευρώπη.

Είναι δυνατόν, αναρωτιέται ο ιστορικός Τίμοθυ Γκάρτον Ας με άρθρο του στην

«Ντέιλι Τέλεγκραφ», να έχουν φτάσει οι Τόρυς σ’ αυτό το σημείο; Να μιλούν για

καταστροφή της Βρετανίας επειδή θέλει να λάβει μέρος στη διαδικασία της

ευρωπαϊκής ενοποίησης; Σε ποια χρονιά νομίζουν ότι ζουν, στο 1939;

Καταγγέλλουν κάποια «ελίτ» που εργάζεται για την προσέγγιση της Βρετανίας με

την Ευρώπη. Μέχρι στιγμής, όμως, τα τρία μεγάλα βήματα που έχει κάνει η

Βρετανία προς την κατεύθυνση της Ευρώπης είναι η ένταξη στις Ευρωπαϊκές

Κοινότητες (επί του συντηρητικού πρωθυπουργού Έντουαρντ Χηθ), η υπογραφή της

Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης (επί της συντηρητικής πρωθυπουργού Μάργκαρετ Θάτσερ)

και η υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ (επί του συντηρητικού πρωθυπουργού

Τζων Μέητζορ). Η ελίτ στην οποία επιτίθεται το σημερινό Συντηρητικό Κόμμα

πρέπει λοιπόν να είναι, ή τουλάχιστον να περιλαμβάνει, το χθεσινό Συντηρητικό

Κόμμα.

Οι συντάκτες του μανιφέστου καλούν την «κοινή λογική του πλειοψηφικού ρεύματος

της χώρας», μ’ άλλα λόγια τον λαό, να αντισταθεί σε μια «μικρή και πολιτικά

ευπρεπή μειοψηφία» και σε μια κυβέρνηση που δεν ενδιαφέρεται για τίποτα άλλο

παρά να κερδίσει τις εκλογές. Ποιος είναι άραγε ο στόχος αυτής της έκκλησης;

Όχι βέβαια να επηρεάσει την ανάπτυξη της Ευρώπης, αλλά να κερδίσει το

Συντηρητικό Κόμμα τις εκλογές. Ο κυνισμός σε όλο του το μεγαλείο. Αυτό δεν

σημαίνει βέβαια, σημειώνει ο συγγραφέας της «Ιστορίας του Παρόντος», ότι η

Εργατική κυβέρνηση γνωρίζει τι κάνει και τι θέλει στην Ευρώπη. Ούτε ότι δεν

υπάρχει τίποτα κακό στην Ευρώπη που έκτισαν η Γαλλία και η Γερμανία. Ακριβώς

όμως επειδή υπάρχουν πολλές ατέλειες και πολλά προβλήματα, έχει ξεκινήσει σ’

ολόκληρη την Ευρώπη μια συζήτηση με σκοπό να βρεθεί ένας δρόμος που να μην

οδηγεί ούτε σ’ ένα Ναπολεόντειο υπερκράτος ούτε σ’ ένα απλό συνονθύλευμα

εθνών.

Το μανιφέστο του Ουίλιαμ Χέιγκ δίνει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στις σχέσεις της

Βρετανίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες παρά στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της.

Παρά ταύτα, ο λαϊκίστικος συντηρητισμός των Τόρυς δεν έχει καμιά σχέση με τον

διεθνιστικό συντηρητισμό που προβάλλουν οι Ρεπουμπλικανοί των ΗΠΑ στην

προεκλογική τους εκστρατεία. Η έσχατη ειρωνεία, καταλήγει ο Τίμοθυ Γκάρτον Ας,

είναι ότι το μανιφέστο των βρετανών Συντηρητικών παραπέμπει περισσότερο στην

Αυστρία του Χάιντερ παρά στις Ηνωμένες Πολιτείες του Τζωρτζ Μπους.