|
|
Πολλές φορές σκέπτομαι ότι η πενταετής θητεία μου στα έδρανα του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου μού έδωσε την ευκαιρία να πλουτίσω τις εμπειρίες μου και να
αναθεωρήσω κάποιες απόψεις μου ή να διαμορφώσω κάποιες άλλες.
Θεωρώ, κατ’ αρχάς, τον εαυτό μου εξαιρετικά τυχερό που ανήκει σ’ εκείνους τους
ευρωβουλευτές που βίωσαν μέσα σε πέντε μόλις χρόνια τρεις διαφορετικούς
προέδρους της Κομισιόν: όταν έφθασα στις Βρυξέλλες, το 1994, πρόεδρος ήταν ο
Jacques Delors, ακολούθησε ο επόμενος «Jacques», ο Jacques Santer (μεταξύ 1995
και 1999) και πλέον έχουμε περάσει στον «αστερισμό» του Ιταλού Romano Prodi.
Ο καθένας τους ήταν και είναι μια διαφορετική προσωπικότητα. Ο απερχόμενος κ.
Santer, μειλίχιος και «συναινετικός», είχε το «χαμηλό προφίλ» που ήθελαν
εκείνοι που ενοχλούντο από τον πολυπράγμονα κ. Delors. Ο νέος πρόεδρος της
Κομισιόν, ο κ. Prodi, έχει την εικόνα του «αποτελεσματικού», κάτι απαραίτητο
στη σημερινή Ευρώπη. Έχει, όμως, και αδιευκρίνιστη πολιτική τοποθέτηση, όντας
συγχρόνως «φιλελεύθερος» αλλά και «σοσιαλίζων», ενώ εντύπωση προκάλεσε (και
γι’ αυτό επικρίθηκε από πολλές πλευρές) η απουσία αναφοράς στην κοινωνική
διάσταση της Ευρώπης σε όλες τις επίσημες τοποθετήσεις του μέσα στην Ολομέλεια
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η προσωπικότητα Ντελόρ
Η προσωπικότητα που με προσείλκυσε, όμως, από την πρώτη στιγμή που άκουσα να
τοποθετείται στο Κοινοβούλιο ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήταν ο
Jacques Delors. Τον θυμάμαι το 1994, σε μια από τις πρώτες συνεδριάσεις της
θητείας μου ως ευρωβουλευτή, «βαρύ» αλλά σίγουρο για τις απόψεις του (και την
προσφορά του…) να τακτοποιεί τις τελευταίες «λεπτομέρειες» της δεκαετούς
θητείας του ως προέδρου της Κομισιόν, πριν παραδώσει τη «σκυτάλη» στον Jacques
Santer. Μ’ εκείνον, τον σοσιαλιστή Jacques Delors, είχα και έχω διαφορές ως
προς τις πολιτικές αντιλήψεις. Στο λίγο χρονικό διάστημα, όμως, που τον βίωσα
ως πρόεδρο της Κομισιόν κατάλαβα ότι η Ευρώπη είχε μεταξύ 1985 και 1995 στο
«τιμόνι» της έναν γνήσιο ευρωπαϊστή με όραμα και διάθεση για δράση. Τον
θυμάμαι να μιλά για «ευρωπαϊκή ταυτότητα» και αναλογιζόμουν πώς αυτός ο
«ελάχιστος («minime») πολιτικός», όπως τον είχαν χαρακτηρίσει κάποιες γαλλικές
εφημερίδες όταν ανέλαβε πρόεδρος το ’85, έφθασε να καθιερωθεί ως ένας από τους
μεγαλύτερους ευρωπαϊστές ηγέτες των τελευταίων δεκαετιών.
Η «ευρωπαϊκή ταυτότητα»
Τον άκουγα να λέει ότι «η ευρωπαϊκή ταυτότητα δεν μπορεί να νοηθεί ως η
συνέχιση του εθνικισμού σ’ ένα ευρύτερο πεδίο» και σκεπτόμουν πως η γέννηση
του ευρωπαϊκού οικοδομήματος δεν σηματοδοτήθηκε από μια στρατιωτική νίκη, αλλά
από τη συλλογική εμπειρία των καταστροφών του πιο φρικτού πολέμου που γνώρισε
η ήπειρός μας… Άκουγα τον Jacques Delors να λέει σε μια από τις τελευταίες
τοποθετήσεις του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ότι «η ευρωπαϊκή ταυτότητα δεν
γεννήθηκε για να υποκαταστήσει τα στοιχεία που συνθέτουν τα εθνικά κράτη, αλλά
για να τα συμπληρώσει» και σκεπτόμουν ότι τα ευρωπαϊκά ιδεώδη, η δημοκρατία, η
ελευθερία, η κοινωνική δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη και η πολυγλωσσία αποτελούν τη
συνεκτική ουσία αυτού που αποκαλούμε «ευρωπαϊκή ταυτότητα». Μια ταυτότητα που
δεν πρέπει να επιβάλλεται «άνωθεν» ή διά της βίας, όπως έγινε στο παρελθόν για
πολλά από τα σημερινά ευρωπαϊκά κράτη που δημιουργήθηκαν μέσα από μια
περίπλοκη πολιτική διαδικασία, στην οποία περιλαμβανόταν συχνά και ο εξαναγκασμός.
Η «ευρωπαϊκή ταυτότητα» είναι ο σεβασμός στις βασικές (κοινές για όλα τα μέλη
της Ένωσης) αρχές και πολιτισμικές παρακαταθήκες αυτού του κομματιού της Γης,
που δίκαια έχει αποκληθεί το «μαργαριτάρι του πλανήτη μας»… Θυμάμαι τον
Jacques Delors να υπογραμμίζει συνεχώς το ότι «η κοινή πολιτική κουλτούρα της
Ευρώπης δεν πρέπει να οικοδομείται όπως η κοινή αγορά, αλλά θα πρέπει να
στηρίζεται στην ανταλλαγή και αντιπαράθεση ιδεών» και αισθανόμουν θλίψη για το
ότι η αντιπαράθεση αυτή στηρίζεται κυρίως σε σλόγκαν και αφορισμούς περί
«αντι-ευρωπαϊστών», «νεοεθνικιστών», αλλά και σε άλλες αφόρητες «ετικέτες».
Δυσαναπλήρωτο κενό
Αισθάνομαι, σήμερα παρά ποτέ, θλίψη που ηγέτες όπως ο «ιδεολογικός μου
αντίπαλος» Jacques Delors, οι μεγάλοι Francois Mitterand και Helmut Kohl, ο
Felipe Gonzalez, ο Ανδρέας Παπανδρέου εξέλιπαν ή έφυγαν από το πολιτικό
προσκήνιο, αφήνοντας δυσαναπλήρωτο κενό, το οποίο «κάλυψαν» (;) οι άνευροι
διαχειριστές της «Κεντροαριστεράς», οι «New Labour» του κ. Μπλερ, οι «νέοι
ρεαλιστές» του κ. Σρέντερ και οι «εκσυγχρονιστές» της Ελλάδας, της Γαλλίας ή
της Ολλανδίας… Όλοι εκείνοι που χαρακτήριζαν «minime» πριν από 14 χρόνια τον
Jacques Delors συνειδητοποιούν στο κατώφλι του 2000 ότι η «Minimum Ευρώπη»
είναι εδώ, η πολιτική ανυπαρξία είναι εδώ, η λιτότητα και η πρόσδεση στο
«άρμα» των ΗΠΑ είναι εδώ, απονευρώνοντας κάθε προσπάθεια πολιτικής ένωσης της Ευρώπης.
Είμαι σίγουρος ότι 5 χρόνια μετά την αποχώρησή του ο «αντίπαλός» μου Jacques
Delors θα είναι πολύ «θυμωμένος» με όλους εκείνους τους «New» «Nouveau»
«Nuevos» «Neue» «Νεο-Κεντροαριστερούς» εκφραστές της παλιάς δορυφορικής και
εξαρτημένης Ευρώπης…
Ο Νικήτας Κακλαμάνης είναι ευρωβουλευτής της Πολιτικής Άνοιξης.
