Μαθήματα φρίκης σε ΝΑΤΟϊκούς στρατιώτες

Στο Λονδίνο, ανώτατοι στρατιωτικοί και συντηρητικοί πολιτικοί διερωτώνται

τι γυρεύει η Βρετανία στα Βαλκάνια, ποια εθνικά της συμφέροντα διακυβεύονται.

Οι στρατιωτικοί, που βρίσκονται όμως στο έδαφος της ΠΓΔΜ και κάνουν ασκήσεις

για τον χερσαίο πόλεμο, αντιλαμβάνονται ότι αυτό που διακυβεύεται αυτή την

περίοδο είναι η ίδια η αξιοπιστία της Συμμαχίας.

Ο στρατιώτης ουρλιάζει από τον πόνο. Και τα δύο του πόδια έχουν σπάσει. Στο

αριστερό του πόδι, ένα κόκαλο εξέχει από μια ματωμένη μάζα ιστού. Ουρλιάζει

ακόμη περισσότερο, καθώς οι συνάδελφοί του προσπαθούν να τον βγάλουν από το

άρμα μάχης του, το οποίο έπεσε πάνω σε σερβική νάρκη. Του κάνουν μια ένεση

μορφίνης και τα ουρλιαχτά του αρχίζουν σιγά σιγά να υποχωρούν. Πιο κάτω, ένας

άλλος τραυματίας ακουμπάει πάνω σε ένα άλλο άρμα. Έχει κτυπήσει άσχημα στο

στήθος. Από το στόμα του βγαίνουν αφροί. Οι πιθανότητες να ζήσει είναι

λιγοστές. Η υπόλοιπη περίπολος περιμένει βοήθεια μέσα στα άρματα Challenger 1

και τα τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού Warrior.

Σενάριο

Εντάξει, δεν είναι αλήθεια. Την παραπάνω σκηνή την παρακολούθησα στο πλαίσιο

μιας άσκησης Βρετανών στρατιωτών, κάπου στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία

της Μακεδονίας. Ο λιωμένος ιστός δεν είναι τίποτα άλλο από αφρός και το

αίμα… μαρμελάδα. Όπως στις ταινίες, στη «Διάσωση του στρατιώτη Ράιαν», για

παράδειγμα. Ποιος δεν θυμάται εκείνο τον άνδρα με τα έντερα να βγαίνουν από το

στομάχι του; Ε, τα ίδια κάνουν κι εδώ, χρησιμοποιώντας έντερα ζώων. «Ο

ρεαλισμός έχει μεγάλη σημασία», λέει ο διοικητής. Αυτό που κάνει τις σκηνές

ακόμη ρεαλιστικότερες είναι οι κραυγές των στρατιωτών. «Παίρνουν σοβαρά την

κατάσταση;» ρωτάω έναν γιατρό. «Τώρα, ναι», απαντά εκείνος με ένα ειρωνικό χαμόγελο.

Ο Μπλερ

«Τώρα», επειδή σε λίγες εβδομάδες ίσως οι ίδιοι αυτοί στρατιώτες, προσπαθώντας

να επιβάλουν την ειρηνευτική συμφωνία στο Κόσοβο, να οδηγούν τα άρματά τους

μέσα από τα σερβικά ναρκοπέδια και να βρίσκονται αντιμέτωποι με Σέρβους

ελεύθερους σκοπευτές. «Τώρα», επειδή αν δεν επιτευχθεί συμφωνία και ο Τόνι

Μπλερ καταφέρει να πείσει τον πρόεδρο Κλίντον, σε λίγους μήνες, ίσως δυτικοί

στρατιώτες εισβάλουν στο Κόσοβο και διεξαγάγουν πολεμικές επιχειρήσεις που η

Ευρώπη δεν έχει γνωρίσει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ρεαλισμός

Αυτές οι σκέψεις σε βοηθούν να βλέπεις τα πράγματα με αρκετό ρεαλισμό. Είναι

άλλο να επισημαίνεις από το γραφείο σου στην Οξφόρδη την πολιτική και

στρατηγική αναγκαιότητα της προετοιμασίας χερσαίων στρατευμάτων για μια πιθανή

επέμβαση και άλλο να μιλάς στους άνδρες, που θα διακινδυνεύσουν τη ζωή τους

για κάτι τέτοιο και να τους βλέπεις να προσποιούνται τον τραυματισμό τους.

Βρετανοί στρατιώτες έχουν βρεθεί και στο παρελθόν στο έδαφος της Πρώην

Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Στο στρατιωτικό νεκροταφείο, πίσω

από την ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ, υπάρχουν οι τάφοι 123 στρατιωτών,

από τους 10.000 που έχασαν τη ζωή τους στη λεγόμενη εκστρατεία της

Θεσσαλονίκης ­ οι μισοί από ελονοσία.

Το 1915

Το «Μέτωπο της Θεσσαλονίκης» άνοιξε το 1915, για να ενισχυθεί ο τότε σύμμαχος

της Βρετανίας, η Σερβία, εναντίον των τότε εχθρών της, της Βουλγαρίας, της

Αυστρο-Ουγγαρίας και φυσικά της Γερμανίας. Σήμερα, οι βρετανικές δυνάμεις

έχουν εγκατασταθεί στην ΠΓΔΜ για να δράσουν εναντίον της Σερβίας (συγγνώμη,

του Μιλόσεβιτς). Και σύμμαχοί τους είναι οι Γερμανοί.

Μαζί με τους Γάλλους και τους Ιταλούς, οι Βρετανοί και οι Γερμανοί αποτελούν

τον πυρήνα μιας δύναμης 14.000 στρατιωτών του ΝΑΤΟ, που σταθμεύουν στην ΠΓΔΜ

υπό τη διοίκηση του Βρετανού στρατηγού Μάικ Τζάκσον. Μεταξύ των ιστορικών

προηγουμένων που μελετούν, είναι η εισβολή της Γερμανίας στη Γιουγκοσλαβία

κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και η αντίστοιχη βρετανική εισβολή κατά τον Α’.

Στο Λονδίνο, ανώτατοι στρατιωτικοί και συντηρητικοί πολιτικοί διερωτώνται τι

γυρεύει η Βρετανία στα Βαλκάνια, ποια εθνικά της συμφέροντα διακυβεύονται. Οι

στρατιωτικοί που βρίσκονται όμως στο έδαφος της ΠΓΔΜ και κάνουν ασκήσεις για

τον χερσαίο πόλεμο αντιλαμβάνονται ότι αυτό που διακυβεύεται αυτή την περίοδο

είναι η ίδια η αξιοπιστία της Συμμαχίας.

Καταλαβαίνουν ότι, αν αφήσουν τον Μιλόσεβιτς να νικήσει το ΝΑΤΟ, αυτό θα

αποτελέσει κακό προηγούμενο για τους δικτάτορες όλου του κόσμου. Οργίζονται με

τη σκέψη ότι, ενώ εκείνοι βρίσκονται εκεί, πλήρως εξοπλισμένοι και

εκπαιδευμένοι, λίγα χιλιόμετρα μακριά διαπράττονται οι χειρότερες ακρότητες.

Και, το σημαντικότερο από όλα, έχουν δει προφανώς με τα μάτια τους τον άλλο

στρατό: τους άοπλους και απελπισμένους 250.000 Κοσοβάρους.

Ο Τίμοθι Γκάρτον Ας είναι Βρετανός ιστορικός.