Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να προσπαθήσει κάποιος να μάθει τις αντιδράσεις του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη όταν διάβασε την ανακοίνωση της Προεδρίας της Δημοκρατίας που εκδόθηκε μετά το πολύωρο Συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών σχετικά με μία εθνική στάση στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. για την μεταναστευτική- προσφυγική κρίση.

Υποθέτω πως το πρώτο του μειδίαμα θα αφορούσε το χρόνο που επελέγη για να «διαμορφωθεί» η εθνική γραμμή, μόλις τρεις ημέρες πριν τη Σύνοδο. Ο τρόπος με τον οποίο προετοιμάζονται οι αποφάσεις στην Ε.Ε. διαφέρει ριζικά από τη δική μας κουλτούρα διαμόρφωσης συνθηκών και λήψης αποφάσεων στο «παρά πέντε». Όταν πραγματικά θέλει ένα Κράτος- Μέλος να διαμορφώσει την πολιτική και τις αποφάσεις της Ε.Ε. γύρω από ένα σημαντικό ζήτημα χρειάζεται στρατηγική, χρόνο, συμμαχίες, επαφές σε κάθε επίπεδο – είναι χαρακτηριστικό άλλωστε των Ευρωπαίων οι αποφάσεις να προετοιμάζονται σε απανωτές συναντήσεις εργασίας εμπειρογνωμόνων.

Η Ελλάδα έχει στο παρελθόν πετύχει να διαμορφώσει την πολιτική της Ε.Ε. με αυτό τον τρόπο μεταφέροντας με τον πλέον μεθοδικό και στρατηγικό τρόπο τη νέα πολιτική της για την εξισορρόπηση της Τουρκίας σε επίπεδο Ε.Ε. Είναι η περίφημη «Στρατηγική του Ελσίνκι» η οποία συνδυάστηκε με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή της Ελλάδας στον πυρήνα των αποφάσεων της Ε.Ε. Η κρίσιμη στιγμή που απελευθέρωσε τη δυναμική για να αναπτυχθεί η στρατηγική αυτή πρωτοβουλία της Κυβέρνηση Σημίτη ήταν η άρση του veto για την έναρξη διαπραγματεύσεων της Ε.Ε. με την Τουρκία στο Συμβούλιο του Ελσίνκι το 1999.

Από το 2010 η Ελλάδα βιώνει έντονες τις πιέσεις και έπρεπε από τότε να είχε προετοιμάσει το έδαφος για μία αποτελεσματική και συνολική ευρωπαϊκή διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος. Δυστυχώς, δεν το έκανε, λόγω βέβαια και της σφοδρής οικονομικής κρίσης. Σήμερα, στη δίνη της προσφυγικής κρίσης , με μία σειρά αποφάσεων να έχουν ήδη διαμορφωθεί και με την Ελλάδα χωρίς ουσιαστικούς συμμάχους είναι δύσκολο να προωθηθεί ένα νέο Ελσίνκι για τη μετανάστευση, αν και είναι σήμερα πιο απαραίτητο από ποτέ. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως θα πρέπει να εγκλωβιστούμε στις ελάχιστες κοινές προσδοκίες από την Ε.Ε. και την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής. Άλλωστε, οι μεταναστευτικές πιέσεις δεν θα εξαφανιστούν ακόμη και αν σταματήσει ο πόλεμος στη Συρία, επομένως ένα νέο «Ελσίνκι» για τη μετανάστευση μας είναι απαραίτητο, για να το προετοιμάσουμε όμως πρέπει πρώτα να διαχειριστούμε την κρίση και παράλληλα να μην απομονωθούμε από τους εταίρους μας και σε αυτό δεν βοηθούν οι απειλές για βέτο.

Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι καθηγητής στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας (ΣΕΑ)

Τελευταία Νέα