Η Ευρώπη παρακολουθεί και στοχάζεται πάνω στο φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ και, ειδικότερα, στο φαινόμενο Τσίπρας. Και προσπαθεί να αφομοιώσει τις συνέπειες ξεκινώντας από την παραδοχή ότι το φαινόμενο είναι πολύ πιο σταθερό και μόνιμο απ’ ό,τι αρχικά είχε εκτιμηθεί. Ο Αλέξης Τσίπρας ουσιαστικά επανεξελέγη με αλώβητες τις δυνάμεις του ως «θύμα της Ευρώπης». Το κύριο προεκλογικό του αφήγημα υπήρξε αυτό της «θυματοποίησης» (victimization), ότι δηλαδή υπήρξε το «ηρωικό θύμα» των ευρωπαίων εκβιαστών, ότι για επτά μήνες και ιδιαίτερα για δεκαεπτά ώρες (στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 11-12ης Ιουλίου) αντιστάθηκε, αλλά τελικά υπέκυψε στο μοιραίο, στην «υπεροχή του χρήματος και των τραπεζών», στον ευρωπαϊκό εκβιασμό. Αποδέχθηκε έτσι ένα μνημόνιο που δεν ήθελε ως αναγκαίο κακό για να μην περάσει το ειδεχθές σχέδιο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για την έξοδο της χώρας από το ευρώ (Grexit). Θυσιάστηκε για το καλό της χώρας. Και το εκλογικό σώμα πίστεψε αυτό το αφήγημα, παρά το κλείσιμο των τραπεζών, τα capital controls και άλλα πολλά δυσάρεστα.

Δεν θα πρέπει να προκαλεί και πολύ μεγάλη έκπληξη, ιδιαίτερα σε μια εποχή «συναισθηματικής πολιτικής» (emotional politics). Ειδικότερα στην Ελλάδα, μια ασφαλής συνταγή για εκλογική επιτυχία συγκροτείται από το «σύνδρομο της θυματοποίησης» και τη δαιμονοποίηση των άλλων, των ξένων. Όποιος καταφέρει και «πλασαρισθεί» ως το θύμα των ξένων, των υπέρτερων, άτεγκτων ευρωπαϊκών δυνάμεων, σχεδόν αυτόματα κερδίζει σε συμπάθεια και απήχηση. Εάν παράλληλα δαιμονοποιήσει και τους Ευρωπαίους, ιδιαίτερα σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο ( π.χ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε), τότε έχει πολλαπλασιάσει σημαντικά τα εκλογικά του πλεονεκτήματα. Όπως έχει αναλύσει ο Νικηφόρος Διαμαντούρος (που, τι κρίμα, δεν θα είναι στη Βουλή), η ελληνική κοινωνία διοχετεύει τη συμπάθεια και την υποστήριξή της στον θεωρούμενο «αδικημένο», στο θύμα, καθώς διέπεται από την «κουλτούρα των αποκάτω» (underdog culture). Επομένως, η Ευρώπη ως ο οιονεί θύτης «συνέβαλε» στην επανεκλογή του Αλέξη Τσίπρα, με τον οποίο θα πρέπει απ’ εδώ και πέρα να συμβιώσει. Αλλά η συμβίωση αυτή προϋποθέτει ότι θύτης και θύμα

βγαίνουν από τους ρόλους αυτούς και εκπληρώνουν στο ακέραιο τις υποχρεώσεις και τις δεσμεύσεις τους.

Αυτό σημαίνει πρωτίστως ότι η νέα κυβέρνηση Τσίπρα πρέπει να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις και να εφαρμόσει το μνημόνιο που υπέγραψε. Στη βάση αυτή, η Ευρώπη πρέπει να ενταφιάσει οριστικά τα σχέδια για Grexit, λαμβάνοντας υπ’ όψη άλλωστε ότι η Ελλάδα έχει, αριθμητικά τουλάχιστον, αυτή τη στιγμή, την πλέον φιλοευρωπαϊκή Βουλή (και κοινωνία) απ’ όλες τις 28 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς ουσιαστικά «μνημονιακούς» και «αντιμνημονιακούς»…

Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Τελευταία Νέα